Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Człuchowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2022 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Mirosława Dykier - Ginter
Protokolant:	p.o. protokolanta sądowego Łukasz Talarczyk

po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2022 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. C.

przeciwko Skarbowi Państwa Zakładowi Karnemu w C.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa Zakładu Karnego w C. na rzecz powoda R. C. kwotę 2000 zł (dwa tysiące złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 29 grudnia 2020 roku do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  zasądza od powoda R. C. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa Zakładu Karnego w C. kwotę 216 zł (dwieście szesnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,

4.  nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Człuchowie z zasądzonego na rzecz powoda R. C. w punkcie 1 wyroku świadczenia kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem kosztów sądowych, od których powód był zwolniony, a które nie obciążają przeciwnika.

Sygn. akt I C 1/21 upr

UZASADNIENIE

Powód R. C. w pozwie wniesionym w dniu 29 grudnia 2020 roku domagał się zasądzenia od pozwanego Skarbu Państwa Zakładu Karnego w C. kwoty 20.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Uzasadniając roszczenie powód wskazywał, iż kwota ta stanowi zadośćuczynienie w związku z odbywaniem kary pozbawienia wolności w nieodpowiednich warunkach. Roszczenie swoje wywodził przede wszystkie za okres od 4 grudnia 2020 roku do 18 grudnia 2020 roku w związku z odbywaniem kary w Pawilonie (...) w okresie izolacji spowodowanej zachorowaniem na (...)19. Powód wywodził, że obie cele, w których w tym okresie był osadzonym nie zostały należycie przygotowane do odbywania kary przez skazanych po remoncie. Obie nie były w momencie zasiedlenie należycie wysprzątane – zalegał w nich kurz i pozostałe po remoncie materiały, a w pierwszej celi beton. Pierwsza cela, w której był osłodzony i cela z nią sąsiadująca miały zapchane odpływ w toalecie, a to powodowało wylewania się wody z fekaliami przy spłukiwaniu toalety w sąsiedniej celi. Mimo to zwlekano ze zmianą celi. W celi panowała wilgoć, ściana były mokre - były na nich plamy wilgoci. Kartki wilgotniały po 1,5 godzinie, a cukier i sól grudkowały się, a potem roztapiały. Powód wskazywał, że z uwagi na stan celi po remoncie nie nadawała się ona do zamieszkania przez skazanych, a tym bardziej osób chorych na (...). Powó ^{( d)} wskazywał, że o sytuacji informował funkcjonariuszy pozwanego, z którymi miał bezpośredni kontakt – oddziałowym i dyrektorowi szpitala – nie spowodował to jednak podjęcia działań w celu poprawy warunku w celi mieszkalnej. Powód wywodził, że pozwany nie zapewniał skazanym należytej opieki medycznej i opiekuńczo – pielęgniarskiej. Sam był badany przez lekarza tylko raz przy przyjęciu- przechodził zakażenie bezobjawowo. W celi pozostawał jednak chory, któremu mimo ciężkiego przebiegu choroby, funkcjonariusze nie udzielali pomocy, obarczając obowiązkami wynikającymi z opieki nad chorym pozostałych osadzonych w celi skazanych, przymuszając do tego również powoda. Powód podkreślał, że w poczuciu solidarności świadczył w szerokim zakresie pomoc temu skazanemu – podawał leki, przygotowywał kanapki, podawał picie, pomagał przy załatwianiu potrzeb fizjologiczny czy w przygotowaniu go do transportu, zdejmowania piżamy. Dopiero jak powód jednoznacznie odmówił podawania leków choremu, z którym nie było już właściwego kontaktu, leki zaczęła mu podawać pielęgniarka. Powód oceniał stan tego chorego jak zagrażający jego życiu – wydawał jęki jak przy agonii, płakał z bólu aż go zabrali. Powód zgłaszał to funkcjonariuszom, lecz ci nie podejmowali adekwatnych do stanu zdrowa chorego interwencji. Na interwencję oczekiwali do 4 godzin. Mimo takiego stanu dyrektor szpital podjął decyzję o pozostawieniu go w celi, a dopiero później w dniu 11 grudnia 2020 roku - po interwencji drugiego lekarza – chory został zabrany w celu umieszczenia w szpitalu. Powód czuł się lekceważony i obawiał się, że gdy jego stron zdrowia się pogorszy również może nie uzyskać należytej opieki. Bał się zasnąć. Wskazywał, że zgłosi się w związku z traumą o pomoc psychologiczną. Powód zarzucał funkcjonariuszom wulgarne zachowania wobec skazanych i wymuszanie nieuzasadnionych zachowań regulaminowych poprzez wymaganie wstawania do apelu podczas pobytu na oddziale szpitalnym Wskazywał, że z łaźni mógł skorzystać po 7 dniach od umieszczenie w oddziale. Składał w sprawie wulgarnego zachowania i warunków na celi również skargę pisemna, ale pismu nie nadano biegu –pismo zaginął. Wskazywał, że podejście funkcjonariuszy powodowało, że czuł się lekceważony, a oczekiwał profesjonalnej pomocy w tej trudnej sytuacji pobytu w tym szczególnym oddziale jak w oddziale szpitalnym. Zarzucał funkcjonariuszom brak profesjonalnego podejścia w tej sytuacji do skazanych, w tym nawet odmawianie wejścia do celi w której odbywali karę. Jako szykanę uznawał odebranie przy osadzeniu w pawilonie(...) rzeczy osobistych, w tym środków czystości i wyposażenie w rzeczy i środki czystości zapewniane przez pozwanego . Zarzucał również, że nie dokonywano wymiany rzeczy z odpowiednią częstotliwością – raz wymienili piżamę na celi. Mimo uniemożliwienia korzystania skazanym osadzonym w pawilonie (...) z telefonu, nie podjęto działań w celu zawiadamiania rodzin skazanych, że przechodzą chorobę. Tylko dlatego, że powód kategorycznie domagał się zawiadomieni bliskich, wychowawca zadzwonił do jego rodziny. Z własnej inicjatyw nie zawiadomiono rodzin. W szczególności mimo tak poważnych objawów pozwany nie zawiadomił rodziny tego skazanego, którego stan zagrażał życiu, nawet w okresie dalszego leczenie szpitalnego – o stanie zdrowia tego chorego jego rodzinę zawiadomi powód za zgoda chorego i po podaniu przez niego numeru telefonu. Powód obawiał się, że gdyby sam znalazł się w takiej sytuacji, pozwany nie poinformowałby również o ty jego rodziny. Zarzucał niewłaściwe funkcjonowania systemu wentylacyjnego, powodującego przedostawania się zapachów z innych cel. Kolacja wydawana była razem z obiadem. Wydawano osadzonym maseczki materiałowe, które nie były wymieniane.

Dodatkowo zarzuci również, że w pozwanym Zakładzie Karnym w celach umieszcza się osoby palące z niepalącymi, a pracownicy pozwanego notorycznie wymuszają na osobach zmiany deklaracji co do palenia papierosów przy osadzaniu w celi. Powód zaznaczył, że jednoznacznie sprzeciwia się w całym okresie odbywania kary osadzenia z osobami palącymi papierosy, a dał temu wyraz miedzy innymi składają pozew w przeciwko Państw Polskiej i uzyskując zadośćuczynienie.

Pozwany reprezentowany przez radcę prawnego w odpowiedzi na pozew z dnia 23 lipca 2021 roku wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu. Przyznał, że powód w okresie odbywania kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w (...)od 4 do 18 grudnia 2020 roku został osadzony w pawilonie(...). Pozwany zaznaczył, że na podstawie zarządzenia Nr (...) Dyrektora Zakładu Karnego w C. z dnia 17 listopada 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego dla Zakładu Karnego w C., wyznaczenia oddziału mieszkalnego spełniającego role izolatorium oraz działań w związku z wystąpieniem zakażenia wirusem (...) (...)pawilon mieszkalny (...) z dniem 17 listopada 2020 roku został wyznaczony do tymczasowego izolowania osadzonych zakażonych wirusem (...) (...) niewykazujących objawów chorobowych. Pozwany podkreślił jednak, że oddział mieszkalny (...) był przygotowany do zasiedlenia przez osadzonych w stopniu bardzo dobrym. Wielokrotnie był sprzątany po remoncie. Nie jest prawdą, aby w celach mieszkalnych był pozostawiony gruz i odpady po remoncie. Pozwany wyjaśnił, że system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła został zamontowany w 2020 roku i był sprawny. Miało miejsce jedynie chwilowe uszkodzenie czujnika temperatury, a awaria ta została bezzwłocznie usunięta przez firmę zewnętrzną. Podkreślił, że funkcjonariusz działu kwatermistrzowskiego nie otrzymał informacji o konieczności usunięcia innych usterek. Powód nie informował też o rzekomej wilgoci w celi. Pozwany wskazał, że wymiany bielizny odbywały się zgodnie z grafikiem wymian, a wszyscy osadzeni, którzy przybyli w dniu 4 grudnia 2020 r. do izolatorium łącznie z powodem mieli umożliwiony dostęp do skorzystania z łaźni. Przyznał, że w izolatorium kolacje faktycznie były wydawane razem z obiadem. Zaznaczył jednak, że było to spowodowane koniecznością ograniczenia ruchu w oddziale mieszkalnym do niezbędnego minimum, a posiłki wydawane były w odpowiednich pojemnikach termoizolacyjnych, co zapewniono ich właściwą temperaturę. Z tego powodu również kontakt osób izolowanych z personelem medycznym izolatorium lub innymi osobami umożliwiało się przede wszystkim na odległość za pomocą domofonu. Realizacja wizyt lekarskich ograniczona była tylko do pilnych przypadków i odbywała się w izolatorium. Pozwany podkreślił, że wprowadzona na podstawie art. 247 k.k.w. regulacja przewidywała wobec skazany umieszczonych w izolatorium ograniczenia - wstrzymano realizację spacerów, widzeń, zajęć, KO i sportowych, zatrudnienie, poza osadzonymi zatrudnionymi przy pracach porządkowych oraz pomocniczych, realizacje nauczania, szkoleń kursowych oraz zajęć programowych poza indywidualnymi, realizację pobierania rzeczy z magazynu poza niezbędnymi środkami higieny i wymianą, ruch osadzonych poza izolatorium , odprawianie nabożeństw i udzielanie posług religijnych, dokonywanie zakupów, otrzymywanie paczek, korzystanie z samoinkasujących aparatów telefonicznych. Pozwany argumentował odnośnie zarzutu dotyczącego niewłaściwej opieki nad współosadzonym z celi, że powód nie jest stroną upoważnioną do szczegółowego informowania o stanie zdrowia współosadzonego. Podkreślił, że leki były regularnie wydawane przez pracowników służby zdrowia, a wydawano je choremu, by sam je zażył lub z pomocą współosadzonych chyba, że poprosił o to służbę zdrowia. Pozwany stwierdził, że współosadzony, o którym wspomina powód w pozwie miał odpowiednią opiekę lekarską adekwatną do stanu zdrowia. W momencie pogorszenia stanu zdrowia został przeniesiony do szpitala. Ze względu na procedury izolacyjne proszono współosadzonych o pomoc w przeniesieniu osadzonego w obrębie tego samego pawilonu mieszkalnego do gabinetu lekarskiego, znajdującego się opodal lub o koleżeńską pomoc w podawaniu płynów i pokarmów. Nie zmuszano ich jednak do tego. Pozwany oceniał, że brak pomocy ze strony współosadzonych, brak empatii i ludzkiej solidarności było jedną z przyczyn przeniesienia osadzonego do szpitala. Odnośnie zarzutu dotyczącego braku informacji dla rodziny powoda wyjaśnił, że podczas rozmowy z wychowawcą przez domofon powód zwrócił się z prośbą o poinformowanie matki o zaistniałej sytuacji, tego samego dnia wychowawca wykonał telefon, jak również przekazał powodowi informację zwrotną. Pozwany odniósł się również do zarzutu dotyczącego przekazania skazanym masek materiałowych. Stwierdził, że zgodnie z obowiązującymi wówczas wytycznymi osadzeni szyli maseczki, które zostały przekazane do użytku na potrzeby osób osadzonych. Są to maseczki materiałowe, które można prać i używać ponownie. Pozwany zaprzeczył natomiast, aby którykolwiek z funkcjonariuszy pełniących obowiązki na stanowisku oddziałowego używał wulgarnych czy obraźliwych słów w stosunku do powoda.

W toku procesu odnosząc się do dowodów zgłoszonych przez pozwanego powód zaakcentował, że ze złożonych oświadczeń funkcjonariuszy pozwanego wynika, iż we wskazanym okresie odbywał kare tyko w jednej celi, co nie jest prawdą.

W odpowiedzi na to stanowisko powoda, w piśmie z dnia 22 lutego 2022 roku pozwany przyznał, że powód w okresie pobytu w izolatorium osadzony był w dwóch celach -(...), lecz pozwany nie jest w stanie ustalić kiedy i z jakiej przyczyny nastąpiło przeniesienie.

W toku procesu powód dookreślił również swojej zarzuty dotyczące osadzenia z osobami palącymi papierosy wskazując osoby, które skierowano do odbywania z nim kary mimo, że deklarowały się jako osoby palące.

W odpowiedzi na to stanowisko pozwany przedstawił dokumenty dotyczące deklaracji tych skazanych o nie używaniu wyrobów tytoniowych. Jednocześnie pozwany podkreślał, że osadzenie powoda w izolatorium miał charakter czasowy i związane było ze szczególnymi okolicznościami, wynikającymi z panującej wówczas pandemii.

Na podstawie postanowienia wydanego na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku zakreślono stronom termin do założenia pism przygotowawczych zawierających wszelkie twierdzenie i dowody istotne dla rozstrzygnięcia sprawy pod rygorem utraty prawa ich powoływania w toku dalszego postępowania – pominięcia twierdzeń i dowodów zgłoszonych z naruszeniem tego obowiązku.

Ponieważ pozwany z przekroczeniem tak zakreślonego terminu – przed rozprawą poprzedzającą wydanie wyroku - złożył pismo przygotowawcze z dnia 25 października 2022 roku, które oprócz przedłożenia dowodów na podstawie wezwania sądu dotyczyło też stanowiska pozwanego co do osadzenia powoda z osobami deklarującymi się jako palący wyroby tytoniowe, a także zawierało wniosek o przeprowadzenie dowodu z notatki służbowej zastępcy działu penitencjarnego z dnia 7 października 2022 roku i zrzutu ekranu przebiegu trasy skazanego oraz o przesłuchanie w charakterze świadka M. C., sąd na podstawie art. 205 ³ §2 k.p.c. pominął te twierdzenia i wnioski. Wnioskując o przyjęcia twierdzeń i dowodu pełnomocnik wskazał jedynie, że wniosek ten nie ma na celu doprowadzenie do przedłużenia podstępowania, lecz do kompletnego wyjaśnienia sprawy.

Natomiast na postawie art. 235 ² §1 pkt 6 k.p.c. sąd pominął wnioskowane przez powoda dowody z dokumentów dołączonych do książki zdrowia powoda, historii osadzenia powoda i nagrania monitoringu w pawilonie (...). W zakresie tych dowodów sąd wezwał bowiem powoda do uzupełnienie wniosku zgodnie z wymogami (...) k.p.c. tj. przez określenie – co do dowodu z dokumentów dołączonych do książki zdrowie powoda - jakie dokumenty znajdujące się w tym zbiorze mają być przedmiotem dowodu, a w zakresie wszystkich dowodów - na jakie fakty dowodu te mają być przeprowadzone, wskazując jako rygor niewykonania zobowiązania pominięcie dowodów. W zakresie tych wniosków w piśmie złożonym w związku z wezwaniem powód odniósł się jedynie do dowodu stanowiących książkę zdrowia, wskazał jednak tylko ogólnie, że książka zdrowia ma być dowodem traumy, że leczy się psychiatrycznie oraz używa medykamentów. Mimo wezwania, zgłoszone wnioski w zakresie tych dowodów nie zawierały w dalszym oznaczeniu dowodu i wskazania faktu. W szczególności co do dowodu z dołączonych do zbioru książka zdrowia powód nie wskazał jakie dokumenty z tego zbioru mają być przedmiotem dowodu. Natomiast co do filmu złożonego na nośniku informacyjnym sąd pominął ten dowód na podstawie oświadczenie powoda, że warunki przedstawione w filmie nie są objęte roszczeniem w sprawie, a więc na podstawie (...) §1 pkt 2 k.p.c.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Powód R. C. w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w C. w okresie od 4 grudnia 2020 roku do 18 grudnia 2020 roku z powodu izolacji spowodowanej stwierdzonym u niego zakażenia wirusem (...) (...) osadzony został w Pawilonie (...). Pawilon ten na podstawie zarządzenia Nr (...) Dyrektora Zakładu Karnego w C. z dnia 17 listopada 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego dla Zakładu Karnego w C., wyznaczenia oddziału mieszkalnego spełniającego role izolatorium oraz działań w związku z wystąpieniem zakażenia wirusem (...) (...) z dniem 17 listopada 2020 r. został wyznaczony do tymczasowego izolowania osadzonych zakażonych wirusem (...) (...) niewykazujących objawów chorobowych.

(bezsporne)

W treści zarządzenie wskazano, że wydane zostało on na podstawie art. 13 ust. 1, ust. 2 pkt 2 i pkt 7 oraz ust. 3 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz.U. z 2020 r., poz. 848) przy zastosowaniu art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2020 r. poz. 1845), art 247§ 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 kodeks karny wykonawczy (Dz.U. z 2020r. poz. 523, 568), ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1842), § 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemii (Dz.U. z 2020 poz. 491) rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2020r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki w izolatoriach (Dz.U. z 2020 r. poz. 539) oraz mając na uwodzę zalecenie wydane przez Głównego Inspektora Sanitarnego . Określono, że zarządzenie wchodzi w życie w dniu podpisania.

W zarządzeniu określono zasady postępowania i odbywania kraty w izolatorium. Określono min., że izolatorium poza standardowym wyposażeniem w środki do utrzymania higieny i czystości, wyposaża się w środki ochrony indywidualnej dla przebywających tam osób, płyny dezynfekujące i sprzęt służący do ich aplikacji (§ 1 pkt 3 zarządzenia). Kontakt osób izolowanych z personelem medycznym izolatorium lub innymi osobami umożliwia się przede wszystkim na odległość za pomocą domofonu. Realizacja wizyt lekarskich ograniczona jest tylko do pilnych przypadków i odbywają się w izolatorium. Pomieszczenie, w którym odbyła się wizyta lekarska podlega dezynfekcji przez pielęgniarkę. Ruch do i z izolatorium ogranicza się do absolutnie niezbędnego minimum. Bezpośredni kontakt osadzonych z przełożonymi w izolatorium może się odbywać w strefie brudnej w niezbędnych przypadkach w warunkach ścisłego przestrzegania obowiązującego regulaminu sanitarnego (§3 zarządzenia). Określono ograniczenia: w izolatorium wstrzymuje się na podstawie art 247 kkw realizację spacerów, realizację widzeń, realizację zajęć KO i sportowych, zatrudnienie, poza osadzonymi zatrudnionymi przy pracach porządkowych oraz pomocniczych, realizacje nauczania, szkoleń kursowych oraz zajęć programowych poza indywidualnymi, realizację pobierania rzeczy z magazynu poza niezbędnymi środkami higieny i wymianą, ruch osadzonych poza izolatorium, odprawianie nabożeństw i udzielanie posług religijnych, dokonywanie zakupów, otrzymywanie paczek, korzystanie z samoinkasujących aparatów telefonicznych i funkcję rzecznika skazanych (§4 zarządzenia). W zakresie przebiegu porządku dnia przewidziano, że posiłki dostarczane do izolatorium wydawane są w jednorazowych pojemnikach wraz z sztućcami jednorazowymi przez funkcjonariusza działu ochrony. Kąpiel wobec osadzonych z cel przeznaczonych jako izolatorium realizowana jest według ustalonych planów. Podczas realizacji wymiany osadzonym wydaje się worki foliowe, w które pakują rzeczy ^-podlegające wymianie - po zdezynfekowaniu powierzchni zewnętrznej worki umieszczany są w pomieszczeniu do czasu zabrania ich do pralni; nowe rzeczy dostarczane są z magazynu i wydawane w oddziale mieszkalnym. Korespondencja wychodząca od osadzonych zbierana jest codziennie do worka foliowego przez funkcjonariusza działu ochrony, który umieszczany jest w pomieszczeniu, następnie worek zostaje poddany dezynfekcji, a korespondencja po 3 dniach przekazywana jest wychowawcy działu penitencjarnego do realizacji. Leki dla osadzonych są przygotowywane przez ambulatorium w zabezpieczonych i odpowiednio opisanych kopertach, przekazywane do oddziału mieszkalnego i wydawane przez pielęgniarkę; koperty podlegają zniszczeniu. Skazani mogą posiadać w celi własną żywność, wyroby tytoniowe, bieliznę i materiały piśmiennicze. Zezwalano na posiadanie w celi mieszkalnej również czajnika lub grzałki elektrycznej – maksymalnie dwóch oraz użytkowanie jednego odbiornika TV i jednego odbiornika radiowego lub CD. Wskazano, że podczas pobytu w izolatorium skazani przebywają w piżamach dostarczanych przez administracje. Osadzeni zobowiązani są przed otwarciem celi przez oddziałowego do przewietrzenie jej oraz założenia maseczek ochronnych. (§ 5 zarządzenia). Określono też postępowania przy przyjęciu: Rzeczy własne osadzonych deponuje się w wyznaczonym pomieszczeniu w worki foliowe, do których sporządza się spis zawartości podpisany przez funkcjonariusza przyjmującego oraz osadzonego zdającego. Osadzeni ubierają ^-się w piżamę dostarczoną przez administrację zakładu karnego, w której przebywają podczas pobytu w izolatorium. Na wypadek zmiany przewidziano, że pościel, należy zdejmować ostrożnie, umieścić w podwójne worki, zawiązać i oznakować „materiał zakaźny", natomiast bielizna osobista (piżama) jest jednorazowego użytku, zdejmowana do czerwonego worka na odpady medyczne. Określono też procedurę zakończenia pobytu: Po decyzji lekarza o zakończeniu pobytu osadzonego w izolatorium, oddziałowy zabiera pacjenta do łaźni. W pomieszczeniu łaźni chory zdejmuje skażoną odzież wrzucaj ja do pojemnika z czerwonym workiem na zużyty sprzęt jednorazowy, korzysta z kipieli i ostatecznie ubiera się w odzież dostarczoną przez funkcjonariuszy działu kwatermistrzowskiego. Wydaje się osadzonemu rzeczy własne, które były zdeponowane przed przyjściem do izolatorium. Na wypadek pogorszenia się stanu zdrowia w okresie pobytu przewidziano, że pacjent po porozumieniu z wyznaczonym przez (...) oddziałem zakaźnym chory zostanie przekazany do specjalistycznego ośrodka leczącego choroby zakaźne.

(ustalono w oparciu o zarządzenie numer (...) dyrektor Zakładu Karnego w C. z dnia 17 listopada 2020 z dnia w sprawie szczególnych rozwiązań dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego dla Zakładu Karnego w C., wyznaczenia oddziału mieszkalnego spełniającego rolę izolatorium oraz działań w związku z wystąpieniem zakażenia wirusem (...) (...) w Zakładzie Karnym w C. dołączone do akt k. (...))

W pawilonie (...) przeprowadzono gruntowny remont w celu termomodernizacji. Remont obejmował min. wymianę instalacji – w tym wentylacjnej, kafli oraz malowanie ścian. Pawilon po remoncie został oddany do użytku na początku grudnia 2020 roku.

(dowód: zeznania świadka T. K. (1) na rozprawie w dniu 28 kwietnia 2022 roku w okresie od 00:02:28 do 00:40:55 protokół rozprawy k. 272v- 273v)

Po stwierdzeniu u 9 osadzonych w pawilonie (...) celi (...) – w tym u powoda - zakażenia wirusem (...) (...) wszyscy osadzenie w tej celi zostali umieszczeni w pawilonie (...) – byli pierwszymi, którzy zasiedlili ten pawilon po remoncie. Rozmieszczeni zostali w dwóch celach sąsiednich- powód wraz z czterema skazanymi w celi nr (...).

(bezsporne)

W obu tych celach odpływy kanalizacji były niedrożne, a to powodowało wylewania się z toalety wody z nieczystościami przy spłukiwaniu toalety w sąsiedniej celi. Osadzeni - w tym powód - poinformowali od razu o tym funkcjonariuszy pozwanego, przekazano skazanym dodatkowe ścierki do sprzątania, lecz skazani pozostali w tych celach jeszcze przez co najmniej dobę i wówczas dopiero przeniesiono ich do innych cel – powoda i pozostałych skazanych z nim osadzonych do celi nr (...).

(dowód: zeznania: świadka S. O. (1) na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 00:26:16 do 01:15:57 – protokół rozprawy k.169-170v, świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v, świadka R. T. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 01:18:13 do 01:45:38 – protokół rozprawy k.170v-171v, świadka R. G. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 01:47:14 do 02:16:46 – protokół rozprawy k.171v-172)

W obu celach, w których osadzono powoda w momencie ich zasiedlenia zalegał pył po remoncie, a cela numer (...) wymagała sprzątnięcia też z innych większych materiałów pozostałych po remoncie .

(dowód: zeznania: świadka S. O. (1) na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 00:26:16 do 01:15:57 – protokół rozprawy k.169-170v, świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v)

W momencie zasiedlenie ściany w celi (...) nie były suche – pojawiały się wilgotne plamy na ścianach, które w okresie pobytu skazanych zwiększały się - w okresie pobytu panowała wilgoć. Skazani, w tym powód informowali o tym funkcjonariuszy oddzielonych oraz dyrektora szpitala, który wszedł do celi gdy został wezwany w związku ze stanem zdrowia R. Ł. (1). Oddziałowi informowali skazanych, że zastrzeżenia co do warunków w celi skazani powinni zgłosić kwatermistrzowi, a dyrektor szpitala nie zareagował na zgłoszenie.

dowód: zeznania: świadka S. O. (1) na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 00:26:16 do 01:15:57 – protokół rozprawy k.169-170v, świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v)

Przy przyjęciu na pawilon covidowy nakazano skazanym pozostawienie rzeczy – w tym ubrań i prywatnych środków higienicznych. Zezwolono na pozostawienie po dwóch kompletów bielizny. Wydano jednorazowego użytku piżamę oraz pościel, także wydano środki higieny osobistej zapewniane przez zakład karny. Po opuszczeniu pawilonu rzeczy osobiste pozostawione przy przyjęciu zostały skazanym wydane, poza prywatnymi środkami czystości, które wyrzucono.

(dowód: zeznania: świadka S. O. (1) na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 00:26:16 do 01:15:57 – protokół rozprawy k.169-170v, świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v, świadka R. T. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 01:18:13 do 01:45:38 – protokół rozprawy k.170v-171v, świadka R. G. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 01:47:14 do 02:16:46 – protokół rozprawy k.171v-172)

Osadzonym w celi z powodem umożliwiono skorzystanie z łaźni, choć rzadziej niż dwa razy w tygodniu. W szczególności umożliwiono skorzystanie z łaźni w okresie przyjęci oraz na zakończenie pobytu.

(dowód: zeznania: świadka S. O. (1) na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 00:26:16 do 01:15:57 – protokół rozprawy k.169-170v, świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v)

W okresie pobytu w pawilonie(...) dokonano wymiany pościeli, a także dodatkowo piżamy dla R. Ł. (1). Inni skazani domagali się wymiany, zgłaszając to oddziałowym. Uzyskali informację, że wymiana piżam realizowana jest raz w tygodniu.

(dowód: zeznania: świadka S. O. (1) na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 00:26:16 do 01:15:57 – protokół rozprawy k.169-170v, świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v)

Otwieranie cel ograniczono do niezbędnego minimum. Przed otwarciem celi wymagano od skazanych jej przewietrzenia. Apele odbywały się dwa razy dziennie w celach. Przy apelu wydawano posiłki – dwa razy dziennie. (...) pielęgniarskie (na przemian raz pielęgniarka raz pielęgniarz) przekazywali leki w przygotowanych papierowych torebkach. Funkcjonariusze i służby porządkowe na wchodzili do celi – poza pielęgniarka, która mierzyła saturację i temperaturę.

(dowód: zeznania: świadka S. O. (1) na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 00:26:16 do 01:15:57 – protokół rozprawy k.169-170v, świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v)

Jedzenie na kolację wydawane były razem obiadem w termosach utrzymujących temperaturę.

(bezsporne)

W związku z zgłoszonym wymaganiem, aby osadzeni w celi z powodem wstawali do apelu, powstała konfliktowa sytuacja między oddziałowym, a jednym ze skazanych z celi powoda, przechodzącym w tym czasie zapalenie oskrzeli. Skazani argumentowali, że uwagi na charakter pobytu powinni być traktowani jak przebywający w oddziałach szpitalnych, gdzie skazani zwolnieni są z tego obowiązku. Z kolei do drugiego z osadzony z powodem w obecności powoda w sposób wulgarny zwracał się funkcjonariusz przy przyjęciu do (...) funkcjonariusz następnie przeprosił tego skazanego.

(dowód: zeznania: świadka S. O. (1) na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 00:26:16 do 01:15:57 – protokół rozprawy k.169-170v, świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v)

Powód i J. S. – poza utratą węchu względnie smaku- przechodzili zakażenie bezobjawowo. U S. O. (1) przed osadzeniem w pawilonie(...) zdiagnozowano zapalenie oskrzeli - gorączkował. Natomiast R. Ł. (1) ciężko przechodził chorobę. W początkowym okresie nie wymagał pomocy. Później jednak stan jego sią pogarszał. Nie wstawał po leki i jedzenie – przynosili mu je osadzenie w celi - w tym powód. Po pewnym czasie wymagał pomocy, aby dojść do toalety i przy załatwianiu potrzeb fizjologicznych w tym zakresie pomocy udzielał mu przede wszystkim powód, ale też pozostali. Nie był w stanie sam przygotować sobie kanapek, wymagał podawania picia– i w tym zakresie powód i pozostali skazani świadczyli mu pomoc. Skazani z celi świadczyli mu też pomoc przy przewożeniu do pomieszczenia, gdzie był poddawany tlenoterapii. Nadto skazani – w tym powód – podawali mu leki przekazywane przez służbę zdrowia – skazany ten sam znał i wskazywał dawkowanie i sposobów przyjmowania leków. W końcu jednak jego stan zdrowia pogorszył się na tyle, że nie wskazywał, które leki i kiedy w ciągu dnia ma przyjmować. Pozostali skazani informowali o tym funkcjonariuszy pozwanego zapowiedzieli, że z uwagi na stan jego zdrowia i ich brak rozeznania co do sposobu przyjmowania leków – było to wiele lekarstw zleconych do przyjęcia o różnych porach dnia – nie będą mu już pomagać przy przyjmowaniu leków. Wówczas pielęgniarka na swoich dyżurach wchodziła do celi podawała skazanemu leki do zażywania, natomiast pielęgniarz w dalszym ciągu nie wchodził do celi, przekazywał leki dla tego chorego skazanym z celi. Skazani kładli tabletki przy jego łóżku i leki tam pozostawały – chory ich nie przyjmował, o czym skazani informowali funkcjonariuszy pozwanego. N. leki pozostawały również przy łóżku chorego, gdy wezwany dyrektor szpital sprawdzał stan zdrowia chorego.

(dowód: zeznania: świadka S. O. (1) na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 00:26:16 do 01:15:57 – protokół rozprawy k.169-170v, świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v)

Stan zdrowia chorego pogorszył się na tyle, że nie wstawał z łóżka, nie siadał nawet na łóżku, gorączkował, nie można z nim było nawiązać kontaktu – nie podejmował rozmowy, miał duszności, problemy z nabieraniem powietrza. Pozostali oceniali, że znajduje się w stanie zagrażającym życiu.

(dowód: zeznania: świadka S. O. (1) na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 00:26:16 do 01:15:57 – protokół rozprawy k.169-170v, świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v)

O stanie w jakim znajduje się chory skazani – w tym również powód –wielokrotnie zawiadamiali funkcjonariuszy pozwanego – zarówno tych, z którymi mieli bezpośredni kontach w celi jak i poprzez zalecany kontakt z funkcjonariuszami nie wchodzącymi w strefę zakażonych tj. poprzez domofon. Wskazywali na pilną potrzebę zbadania chorego przez lekarza. Interwencja nie nastąpiła od razu. Skazani oceniali, że funkcjonariusze zwlekają z podejmowania czynności, mimo dalszych monitów i zgłoszeń, że obawiają o życie chorego.

ego 2022 roku w okresie od 00:26:16 do 01:15:57 – protokół rozprawy k.169-170v, świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v, świadka R. T. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 01:18:13 do 01:45:38 – protokół rozprawy k.170v-171v).

Lekarz, który po zgłoszenie jako pierwszy podjął interwencję w celi (dyrektor szpitala) ocenił, że stan zdrowie chorego nie wymaga jego przeniesienie z izolatorium do szpitale. Chory był wożony w pawilonie przez współosadzonych na tlenoterapie, ale tlen podawany był mu krótko (przez kilka minut). Potem wracał do celi. Skazani w dalszym ciągu domagali się niewłócznej interwencji lekarza w związku ze stanem zdrowia chorego. Skazani ocenili, że interwencja powinna być przeprowadzona niezwłocznie i oceniali, że mimo zgłaszania przez nich takiej potrzeby nie podejmowano działań adekwatnych do sytuacji, którą oceniali jako zagrażająca życiu chorego i którą tak funkcjonariuszom pozwanego przedstawiali.

(dowód: zeznania: świadka S. O. (1) na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 00:26:16 do 01:15:57 – protokół rozprawy k.169-170v, świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v)

W dniu 11 grudnia 2020 roku drugi lekarz, który w związku ze zgłaszaniem przez skazanych po jakimś czasie zbadał chorego w celi ocenił, że jego stan zdrowia wymaga umieszczenia w szpitalu. Lekarz stwierdził tak z powodu ustalenia objawów zapalenia płuc, decyzję tę uzasadniał też wiek chorego i choroby współistniejące. Na tej podstawie chory został zabrany z celi w izolatorium niezwłocznie w nocy.

(dowód: zeznania: świadka G. Ż. na rozprawie w dniu 29 września 2022 roku w okresie od 00:04:49 do 0:17:42 – protokół rozprawy k.335v-336)

Stan zdrowia chorego w szpitalu w dalszy ciągu pogarszał się- był hospitalizowany w szpitala w C. i S., w tym czasie przeszedł zawał serca, w szpitalach przebywał co najmniej do lutego 2022 roku Pamięta tylko początkowy okres osadzenia w izolatorium.

(dowód: zeznania świadka R. Ł. (2) na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:19:05 do 02:2: (...) – protokół rozprawy k.172v)

Po opuszczeniu izolatorium powód zawiadomił rodzinę R. Ł. (2) o jego zachorowaniu i stanie zdrowia, dzwoniąc pod numer podany mu przez chorego w okresie pobytu w izolatorium.

(dowód: zeznania: świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v, świadka R. T. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 01:18:13 do 01:45:38 – protokół rozprawy k.170v-171v)

Powód w okresie pobytu w izolatorium domagał się, aby została zawiadamiano jego rodzinę o jego zakażeniu. Wychowawca telefonicznie przekazał taką wiadomość rodzinie powoda w okresie pobytu w izolatorium i zawiadomił o tym powoda.

(bezsporne)

Pozwany nie zawiadamiał rodzin pozostałych skazany osadzonych z powodem w celi w izolatorium o zachorowaniu.

(dowód: zeznania: świadka S. O. (1) na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 00:26:16 do 01:15:57 – protokół rozprawy k.169-170v, świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v)

W związku z warunkami odbywania kary w izolatorium powód złożył skargę pisemną z dnia 23 grudnia 2020 roku do dyrektora Zakładu Karnego w C. oraz skargę pisemną z 11 stycznie 2021 roku do dyrektora Okręgowej Służby Więziennej w K.. W związku ze złożonymi skarga funkcjonariusze pozwanego złożyli oświadczenie co do podnoszonych przez powoda zarzutów. W dniu 8 lutego 2021 roku dyrektor Zakładu Karnego w C. nie uwzględnił skargi powoda, przyjmując stanowisko przystające do stanowiska pozwanego zawartego w odpowiedzi na pozew w niniejszej sprawie. Skargi nie uwzględnił również dyrektor (...) w K., przedstawiając stanowisko z dnia 26 marca 2021 roku .

(dowód: poświadczone za zgodność przez występujące w sprawie jako pełnomocnik pozwanego radcę prawnego kopie odpowiedzi na skargę oraz oświadczeń funkcjonariuszy pozwanego k. 75-89)

Oświadczenie dotyczące zarzutów powoda przedstawił także w dniu 18 czerwca 2021 roku funkcjonariusz D. Kwatermistrzowskiego (...). Wskazał, że powód przebywał w pawilonie (...) od 4 grudnia 2020 roku do 18 grudnia 2020 roku celi nr.(...). W trakcie tego pobytu osadzonego w pawilonie, oddziałowy nie przekazywał informacji o jakiejkolwiek potrzebie usunięcia usterek. Ponadto oddział (...) był przygotowany do zasiedlenia w stopniu bardzo dobrym oraz sprzątany wielokrotnie, więc niemożliwe jest , aby w celach pozostał gruz i odpady po remoncie. Zgodnie z poleceniem dyrekcji zakładu karnego w C., osadzeni szyli maseczki, które zostały przekazane do użytku wewnętrznego zgodnie z wytycznymi i oddane do użytku na potrzeby osób osadzonych. Są to maseczki materiałowe, więc można prać i używać ponownie. (...) odbywały się w pawilonie (...) zgodnie z grafikiem wymian. Natomiast system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła został zamontowany w 2020r. i był sprawny. Chwilowe ^{( ­ )}uszkodzenie czujnika temperatury zostało bezzwłocznie usunięte przez firmę zewnętrzna w ramach gwarancji .

(dowód: oświadczenie k. 74)

W okresie od 24 grudnia 2020 roku do 29 grudnia 2020 roku w celi 28 pawilonu (...) przeznaczonej dla osób niepalących z powodem osadzony został K. L.. W centralnej bazie danych osób pozbawionych wolności skazany ten w okresie pobytu w zakładzie karnym deklarował się jak osoba paląca papierosy, jednak w dniu 24 grudnia 2020 roku w systemie tym odnotowano informację o nieużywaniu przez tego skazanego wyrobów tytoniowych, a w dniu 29 grudnia 2020 roku ponownie odnotowano informację o używaniu przez niego wyrobów tytoniowych. W okresie pobytu powoda w tej celi osadzony był skazany, który deklarował się wobec osadzonych jako palący. Po zgłoszeniu funkcjonariuszom o tym przez skazanych został on przeniesiony do innej celi.

(dowód: oświadczenie i wydruki z systemu rozmieszczenie pozwanego k 211, 212, 213, 216, 351-353 świadka J. S. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 02:32:59 do 03:19:41 – protokół rozprawy k.173-174v)

W okresie od 25 lutego 2021 roku do 1 marca 2021 roku tj. w okresie odbywania przez powoda kary pozbawienie wolności w celi numer (...) pawilonu (...) przeznaczonej dla osób niepalących w celi tej osadzony został również Ł. L. – skazany deklarujący się jako palący papierosy. W tym okresie pobytu Ł. L. palił papierosy w celi, ale tylko w toalecie. Zwracał uwagę funkcjonariuszowi pozwanego na to, że został osadzony w celi dla niepalących oraz i informował go o tym że pali papierosy w celi. Powód domagał się od niego, aby w celi nie palił papierosów

(dowód: oświadczenie i wydruki z systemu rozmieszczenie pozwanego k. 210, 212, 214, 215 , 354-356, 358 zeznania: Ł. L. na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku w okresie od 00:43:29 do 00:50:42 – protokół rozprawy k. 247- 247v)

Powód zgłaszał już wobec pozwanego roszczenia dotyczące osadzania z osobami palącymi papierosy. Roszczenia te zostały uwzględnione zarówno przez sądy w Polsce jaki i europejskie.

(bezsporne)

Sąd zważył, co następuje.

Roszczenie powoda zasługuje na uwzględnienie, choć nie w wysokości dochodzonej przez powoda. Powód kwestionował warunki odbywania kary pozbawienia wolności w izolatorium, ale wskazywał też na nieprzestrzegania zasad dotyczących osadzania skazanych palących papierosy. Powód wskazywał na brak poszanowania jego godności, w tym poprzez nie zapewnienia mu poczucia bezpieczeństwa, a to jego zdaniem uzasadnia roszczenie o zadośćuczynienie w wysokości dochodzonej pozwem. Takie uzasadnianie roszczenia odwołuje się więc do regulacji ochrony dóbr osobistych skazanego, w szczególności naruszenia godności i dochodzenie z tego tytułu zadośćuczynienia.

Żądanie powoda ocenić należy na podstawie art. 417 § 1 k.c. oraz art. 448 k.c. w zw. z art. 23 k.c. i art. 24 § 1 k.c. powód żądając ochrony prawnej podnosił, że jego dobra osobiste zostały naruszone nie samym faktem pozbawienia go wolności, ale warunkami w jakich przebywał, w szczególności niezapewnienia warunków godnego odbywania kary.

Zauważyć należy, iż na styku praw jednostki a praw zagwarantowanych ogółowi niejednokrotnie dochodzi do problemu ograniczenia uprawnień jednostkowych celem zagwarantowania prawa ogółu, bądź też odwrotnie. Odnoszące te zasady do sytuacji powoda stwierdzić należy, że żadne z dóbr osobistych, nie mają charakteru absolutnego - bezwzględnego. W określonych przypadkach przepisy prawa mogą bowiem przewidywać ich uzasadnione ograniczenie. Do takiego uzasadnionego przypadku zaliczyć należy także stan jakim jest okres odbywania kary pozbawienia wolności. Oczywistym jest, iż już sama istota kary pozbawienia wolności polega na czasowym ograniczeniu dóbr osobistych. Ograniczenie to jednakże, nie ma charakteru całkowitego. Następuje tylko w tym zakresie, w jakim jest to konieczne dla zapewnienia realizacji dobra chronionego przez państwo tym zakresie, w jakim ograniczenie to można uznać jako normalny element kary pozbawienia wolności.

Kwestia zapewniania osobom osadzonym w zakładach karnych odpowiednich warunków bytowych jest nie tylko przedmiotem regulacji prawa krajowego, ale również została poruszona w aktach prawa międzynarodowego, których stroną jest Rzeczypospolita Polska. Zasadnicze znaczenie ma tutaj ratyfikowany przez Polskę Międzynarodowy Pakt Praw Osobistych i Publicznych z dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 roku, poz. 167 i 169), w tym zwłaszcza jego art. 10 ust., a także Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona 4 listopada 1950 r. w R. (dalej EKPCz), a w szczególności art. 3 tej Konwencji. Ograniczenia praw jednostki w krajowym porządku prawnym precyzuje Konstytucja (w tym art. 31 ust. 3 i art. 41 ust. 1). Z regulacji tych wynika nakaz humanitarnego traktowanie każdego pozbawionego wolności - niestosowanie tortur i zakaz traktowania okrutnego, nieludzkiego i poniżającego. Traktowanie humanitarne musi bowiem uwzględniać minimalne potrzeby każdego człowieka z uwzględnieniem przyzwoitego poziomu życia w danym społeczeństwie. Wymaga to od władzy publicznej pozytywnych działań w celu zaspokojenia tych potrzeb, także w stosunku do osób pozbawionych wolności. Godność człowieka podlega ograniczeniom, które są niezbędne (konieczne) w demokratycznym państwie prawnym. Zarówno przepisy Konstytucji, jak i przepisy prawa międzynarodowego, które zostały ratyfikowane przez Polskę dozwalają na pozbawienie wolności, choć tylko na zasadach i w trybie określonym w ustawie.

Taką ustawą jest obowiązujący kodeks postępowania karnego, a przede wszystkim kodeks karny wykonawczy. Odbywający karę pozbawienia wolności musi się liczyć z pewnymi ograniczeniami swobód i praw, mieszczącymi się w granicach prawnych regulujących odbywanie kary pozbawienia wolności w danym zakładzie karnym. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90 poz. 557 z póź. zmian.) porusza między innymi takie kwestie jak cele wykonywania kary, rodzaje zakładów karnych, zasady wykonywania kary i jej indywidualizacja, prawa i obowiązki skazanego, zatrudnienie, nauczanie, działalność kulturalno-oświatową itp. Realizując delegację ustawową z art. 249 § 3 kkw Minister Sprawiedliwości rozporządzeniem z dnia 19 grudnia 2016 roku (Dz.U. z 2016 roku pozycja 2224), obowiązującym od 1 stycznia 2017 roku w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych, określił w sposób szczegółowy warunki bytowe dla osób osadzonych w warunkach izolacyjnych. W jego ramach uregulował kwestię przyznawanej osadzonym odzieży, obuwia, pościeli, środków higieny, konserwacji oraz sprzętu stołowego, jak też normy wyposażenia w sprzęt kwaterunkowy cel mieszkalnych, miejsc i innych pomieszczeń w zakładach karnych. Z kolei w oparciu o delegację z art. 249 § 1 kkw Minister Sprawiedliwości wydał regulamin organizacyjno-porządkowy wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz.U z 2016 roku, pozycja 2231) obowiązujący również od 1 stycznia 2017 roku, w którym dookreślono w szczególności min. porządek wewnętrzny zakładów karnych, organizację przyjmowania korespondencji i organizację widzeń, sposoby korzystania z aparatu telefonicznego, warunki opieki zdrowotnej i bytowej.

Reasumując, rozporządzenia te wraz z powołanym przepisem kkw to podstawowe akty prawne gwarantujące więźniom w Polsce przewidziane przez polskiego ustawodawcę tzw. standardy odbywania kary pozbawienia wolności. Są one sui generis idealnym wzorcem polskiego ustawodawcy, który powinien być każdorazowo zapewniony osobom osadzonym, jako gwarancja zapewnienia pewnej równowagi pomiędzy prawami jednostki a koniecznością ich ograniczenia dla potrzeb ogółu.

Nie ma też wątpliwości, że dyrektor zakładu karnego w ramach zapewnienia prawidłowego i praworządnego wykonywania kar pozbawienia wolności oraz w celu wypełnienia obowiązku z innych ustaw (powołane w zarządzeniu art. 13 ust. 2 pkt. 2 i 7 ustawy o Służbie Więziennej) posiada kompetencję do wydawania zarządzeń określających prawa i obowiązki skazanych. Zarządzenia te jednak muszą odpowiadać obowiązującym przepisów i mieć w nich oparcie. Wskazać tu nalży chociażby § 14 regulamin organizacyjno-porządkowy wykonywania kary pozbawienia wolności, który stanowi, że porządek wewnętrzny zakładu karnego, a w razie potrzeby poszczególnych oddziałów, ustala jego dyrektor. Porządek wewnętrzny zakładu karnego w odniesieniu do kwestii, o których mowa w § 13 regulaminu, nie może zawierać unormowań mniej korzystnych dla skazanych niż zawarte w tym paragrafie oraz powinien uwzględniać konieczność tworzenia warunków zindywidualizowanego oddziaływania na skazanych, utrzymania bezpieczeństwa, dyscypliny i porządku oraz zapewnienia w zakładzie karnym właściwych warunków bytowych, sanitarnych i zdrowotnych. W przepisie kolejnego paragrafu określono szczegółowy zakres zarządzenia,

Zastrzec jednak należy, iż samo naruszenie norm nie może prowadzić do konstatacji, iż doszło do naruszenia konkretnego dobra osobistego. Brak jest w tym zakresie automatyzmu. Dobro osobiste samo w sobie bowiem nie jest wprost powiązane z normą prawną gwarantującą minimalne standardy dla osób odbywających karę pozbawienia wolności. Normy te mają jedynie gwarantować przestrzeganie dóbr osobistych. Ich naruszenie nie musi oznaczać, iż konkretne dobro osobiste rzeczywiście zostało naruszone, niewątpliwie jednak może prowadzić do takiegoż ustalenia in concreto. Badając warunki osadzenie należy uwzględnić ich skumulowane skutki oraz specyfikę zarzutów zgłaszanych przez skarżącego.

Zgodnie z art. 24 § 1 k.c., ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia. W niniejszej sprawie powód domagał się zasądzenie zadośćuczynienie. W zakresie żądania zadośćuczynienia przepis art. 24 § 1 zdanie trzecie odsyła do przepisów kodeksu cywilnego. Takie ujęcie pozwala na stwierdzenie, iż przepis ten nie stanowi podstawy normatywnej dla zasądzenia zadośćuczynienia w każdym wypadku bezprawnego naruszenia dóbr osobistych, lecz odsyła do przepisów szczególnych, które przewidują ten środek. Takim przepisem jest przepis art. 448 k.c., który daje podstawę do zasądzenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na zasadach przewidzianych w przepisach o odpowiedzialności deliktowej. Do przesłanek odpowiedzialności na podstawie art. 448 k.c. zaliczyć należy naruszenie dobra osobistego powodujące szkodę niemajątkową oraz związek przyczynowy między tym czynem a szkodą niemajątkową spowodowaną naruszeniem dobra osobistego. Oczywiście jeżeli źródłem odpowiedzialności jest szkoda pozostająca w normalnym związku przyczynowym z wykonywaniem władzy publicznej (art. 417 k.c.) to jest ona oparta na przesłance bezprawności (uchwala siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 roku w spawie III CZP 25/11). Przepis ten stanowi, iż za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Samo stwierdzenie bezprawności zachowania pozwanego jest tylko jedną z trzech przesłanek odpowiedzialności. Nie może więc samo przez się prowadzić do odpowiedzialności pozwanego. Odpowiedzialność ta powstaje dopiero z chwilą jednoczesnego spełnienia powyższych przesłanek.

Zgodnie z ogólną zasadą dowodową wyrażoną w art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. - w przedmiotowej sprawie ciężar wykazania istnienia dobra osobistego podlegającego ochronie oraz faktu jego naruszenia spoczywał na powodzie jako osobie, która z faktów tych wywodzi określone skutki prawne. Powód mógł wykazać powyższe fakty wszelakimi dowodami. W przypadku zaś skutecznego wykazania naruszenia dobra osobistego pozwany mógłby zwolnić się z odpowiedzialności dopiero poprzez wykazanie, iż jego działanie (zaniechanie) nie miało charakteru bezprawnego – tj. było zgodne z wiążącym go prawem.

W niniejszej sprawie kwestionowane przez powoda warunki związane były przed wszystkim z okresem odbywania przez niego kary w szczególnych warunkach wynikających z potrzeby jego izolowania w związku z zakażeniem wirusem.

Poszanowanie godności każdego człowieka, w tym osoby pozbawionej wolności, należy do fundamentalnych zasad polskiego porządku konstytucyjnego, dlatego w art. 102 pkt 1 k.k.w. wymieniono prawo skazanego do odpowiednich ze względu na zachowanie zdrowia świadczeń zdrowotnych i odpowiednich warunków higieny (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2008 roku w sprawie III CZP 103/08). Zgodnie z treścią art. 102 pkt 1 k.k.w. skazany ma prawo w szczególności do odpowiedniego ze względu na zachowanie zdrowia wyżywienia, odzieży, warunków bytowych, pomieszczeń oraz świadczeń zdrowotnych i odpowiednich warunków higieny. Przepis ten wymienia jako najważniejsze inne jeszcze prawa skazanego w tym utrzymywania więzi z rodziną i innymi osobami bliskimi, korzystania z wolności religijnej, kształcenia i samokształcenia oraz wykonywania twórczości własnej, korzystania z urządzeń i zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych, radia, telewizji, książek i prasy ( art. 102 pkt. 2,3,5,6).

Pozwany przyznawał, że w tym okresie odbywania kary w izolatorium uprawnienia wynikające z ogólnych reguł odbywania kary przez skazanych były ograniczone, odwoływał się jednak do szczególnej regulacji wynikającej z wydanego przez dyrektora zarządzenia z dnia 17 listopada 2020 roku dotyczącego wyznaczenie pawilonu (...) jako izolatorium. W szczególności powoływał się na § 4 zarządzenia – „ograniczenia”, w którym wskazując jako podstawę działania art. 247 kkw zarządzono, że w izolatorium wstrzymuje się wskazane w zarządzeniu uprawnienie. Wprowadzenie ograniczeń w tej formie zdaniem pozwanego wyłączało więc bezprawność jego działania.

Zauważyć jednak należy, że przepisy powołanego artykułu stanowią, iż wypadkach uzasadnionych szczególnymi względami sanitarnymi lub zdrowotnymi albo poważnym zagrożeniem bezpieczeństwa dyrektor zakładu karnego lub aresztu śledczego może na czas określony wstrzymać lub ograniczyć zatrudnienie osadzonych, kontakty między nimi, udzielanie widzeń i spacerów, przeprowadzanie zajęć o charakterze zbiorowym, odprawianie nabożeństw i udzielanie posług religijnych, dokonywanie zakupów, otrzymywanie paczek, a także korzystanie z samoinkasujących aparatów telefonicznych, nakazać zamknięcie cel lub innych pomieszczeń, w których przebywają lub pracują osadzeni, zabronić posiadania w celi niektórych przedmiotów oraz zawiesić funkcję rzecznika skazanych (§1). W wypadku wprowadzenia ograniczeń lub zakazów, o których mowa w § 1, na okres do 7 dni, dyrektor zakładu karnego lub aresztu śledczego bezzwłocznie powiadamia o swojej decyzji sędziego penitencjarnego. Przedłużenie okresu trwania ograniczeń lub zakazów wymaga zgody tego sędziego. Brak zgody sędziego nie wstrzymuje wykonania decyzji dyrektora zakładu karnego lub aresztu śledczego. Na decyzję sędziego dyrektorowi zakładu lub aresztu przysługuje skarga do sądu penitencjarnego (§2).

Zauważyć należy, że regulacja ta ma charakter szczególny, wymienione ograniczenia i zakazy stanowią katalog zamknięty stąd decyzja powinna określać precyzyjnie zakres wprowadzonych ograniczeń. Zauważyć również należy, że ograniczenie te mogą mieć tylko czasowy charakter – wprowadzone być mogą wyłącznie na czas określony . Stąd wprowadzone w § 2 procedury kontrolne zróżnicowane w zależności do okresu na jaki to szczególna regulacja zostaje wprowadzona.

Przepis § 2 art. 247 kkw określa procedurę powiadamiania sędziego penitencjarnego na wypadek wprowadzenia ograniczeń i zakazów na okres do 7 dni. Przepis ten stanowi, że powinno to nastąpić bezzwłocznie. Kompetencje sędziego penitencjarnego są tu jednak ograniczone, nie może on bowiem uchylić tej decyzji w trybie art. 34 § 1 kkw, nawet wtedy, gdy uznaje, iż jest ona sprzeczna z prawem W artykule 247 § 2 in fine kkw została określona kompetencja nadzorcza sędziego penitencjarnego w postaci zgody na przedłużenie ponad 7 dni okresu trwania ograniczeń lub zakazów wskazanych w § 1. Mechanizm nadzorczy sędziego penitencjarnego musi zostać poprzedzony procedurą poinformowania go o wprowadzeniu ograniczeń, co oznacza, że nawet w przypadku, gdy z góry wiadomo, że wprowadzone ograniczenia lub zakazy będą trwały ponad 7 dni, dyrektor zakładu karnego, niejako dwuetapowo, najpierw informuje sędziego penitencjarnego o ich wprowadzeniu, a następnie jest zobowiązany do wystąpienia do sędziego penitencjarnego o udzielenie zgody na przedłużenie okresu ich trwania. Identycznie jest wtedy, gdy w toku rozwoju sytuacji zajdzie konieczność przedłużenia okresu ograniczeń i zakazów (Dąbkiewicz Krzysztof, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz LEX/el. 2020).

Analiza złożonego zarządzenie z dnia 17 listopada 2020 roku nie wskazuje, aby wskazano w nim okres obowiązywania – określono jedynie, że zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania. Pozwany powołuje się na jego zastosowania w okresie pobytu powoda w izolatorium, a więc w okresie od 4 do 18 grudnia 2020 roku, obejmujący niewątpliwie okres dłuższy niż7 dni. Brak jest również podstaw do stwierdzenie, że zastosowany został wyżej opisany mechanizm nadzorczy sędziego penitencjarnego w celu potwierdzenia legalności wprowadzanych ograniczeń. Stanowi to więc podstawę do zakwestionowania wprowadzonych ograniczeń we wskazanym trybie jako działań wyłączających bezprawność tych ograniczeń.

W zakresie i tych ograniczeń pozwany zarzucał wprowadzenie kwestionowanych warunków odbywania kary. Zarzuty bytowe dotyczyły jednak nie tylko kwestii ujętych w tym zarządzenia.

W celu potwierdzenia zasadności roszczenie powód powinien wykazać przede wszystkim, iż odbywał karę w kwestionowanych przez siebie warunkach, jako naruszających jego godność. W celu wykazania faktów dotyczących warunków w izolatorium powód zawnioskował o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków S. O. (1), J. S., R. T. i R. G. tj. skazanych, którzy byli osadzenie tam w tym samym co powód czasie, a sąd ocenił, że zeznania tych świadków w zakresie ustalonego stanu faktycznego mogą stanowić podstawę poczynionych ustaleń jako wiarygodne źródła dowodowe.

Świadkowie ci wzajemnie spójne – również ze stanowiskiem powoda - opisali w szczególności okoliczności dla nich wspólne dotyczącej niedrożnej kanalizacji i skutków dla warunków odbywania kary w pierwszych celach. Zauważyć należy, że pozwany jednoznacznie tym faktom nie zaprzeczył. Początkowo wskazywał, że powód w izolatorium osadzony był w jednej celi, następie jednak - po przeprowadzeniu dalszych ustaleń - nie kwestionował dokonania zamiany celi i oświadczył, że nie potrafi wskazać przyczyny tej zamiany. W zakresie warunków panująca w celach, w których osadzony był powód szczegółowe zeznania złożyli S. O. (1) i J. S. czyli osadzenie w tych samych celach co powód. Potwierdzili, że cele nie były należycie przygotowane na przyjcie osób zakażonych po remoncie – powierzchnie ścian nie zdążyły wyschnąć, stąd utrzymująca się wilgotność, a prace porządkowe nie zastały dokończone, co dotyczyło zwłaszcza celi nr 11 gdzie zalegał nie tylko pył, ale i większe pozostałości po remoncie. Świadkowie ci wskazywali również, że informowali funkcjonariuszy pozwanego - na początku oddziałowych o stanie celi i wilgoci, ci jednak odsyłali ich do kwatermistrza, z którym z uwagi zamknięty charakter izolatorium nie mieli kontaktu. S. O. (1), wskazywał że przekazywał prośby pisemne – w sprawie celi i zawiadomienia rodziny o jego stanie zdrowie - pismom tym nie nadano jednak biegu - dowiedział się później, że zostały odłożone w związku z zarządzeniem dotyczącym obiegu dokumentów w okresie covidowym. Świadkowie potwierdzili również stanowisko powoda, że o warunkach osadzenia informowali dyrektora szpitala, który pojawił się w pawilonie w związku ze stanem zdrowia chorego. Nie spotkało się to jednak z żadna relacją. Co prawda pozwany zaprzeczał tym faktom, prezentując stanowisko, że budynek został po remoncie oddany do użytku, a cele były bardzo dobrze przygotowane do zamieszkania, podkreślając, że powód nie przekazywał informacji dotyczących stanu celi. Przyznał jedynie, że już po oddaniu do użytku wystąpiła awaria ogrzewania. Zauważyć należy, że stanowisko dotyczące nie zawiadamiania pozwanego o stanie celi wynikać miało z oświadczeń funkcjonariuszy – oddziałowych, a to oraz dodatkowo twierdzenia dotyczące właściwego przygotowania cel do zasiedlenia w związku z wielokrotnym sprzątaniem pozwany popierał również oświadczeniami funkcjonariuszy działu kwatermistrzowskiego. Zauważyć należy, że spośród oświadczeń oddziałowych wilgoci dotyczy oświadczenie z dnia 2 lutego 2021 roku, z tym że wynika z niego jedynie, iż powód w dniu 5 grudnia 2021 roku nie zgłaszał wilgoci w celi. Ponad wszelką wątpliwość w dniu tym skazani zgłaszali zastrzeżenie do stanu celi – doprowadziło to do przeniesienia ich do celi nr (...). Pozwany nie przedłożył nawet oświadczeń innych oddziałowych dotyczących zgłaszania zastrzeżeń co do warunków w celi w pozostałym okresie okresu. W zakresie funkcjonariuszy oddziału kwatermistrzowskiego pozwany przedłożył dwa oświadczenia - z dnia 8 lutego 2020 roku złożone przez pełniącego wówczas funkcje kwatermistrza oddziału odpowiedzialnego za ten pawilon T. K. (2) (k. 79) oraz z dnia 18 czerwca 2021 roku złożone przez innego pracownika tego działu (k.74). Zauważyć należy, że treść obu oświadczeń jest w zasadzie identyczna. Drugie oświadczenie stanowi w zasadzie powielenie oświadczenie z dnia 8 lutego 2020 roku. Wynika z nich – w zakresie warunków panujących w celach - że powód w całym okresie pobytu osadzony był w celi nr (...), oddziałowi nie zgłaszali żadnych usterek, oddział był przygotowany do zasiedlenia w stopniu bardzo dobrym oraz sprzątany wielokrotnie stąd niemożliwe, aby w celi pozostał gruz i odpady po remoncie. Z oświadczeń tych też wynika, że nastąpiła awaria ogrzewania usunięta przez firmę zewnętrzną. W celu potwierdzenia tych twierdzeń pozwany zaoferował dowód z przesłuchania w charakterze świadka T. K. (2). Świadek zeznał, że w pawilonie przeprowadzony był gruntowny remont w tym posadzek i ścian oraz, że został oddany do użytku z początkiem grudnia 2020 roku. Świadek zaznaczył przy tym, że nie wie jak wyglądał pawilon w momencie pierwszego zasiedlenie. W listopadzie 2020 roku został bowiem skierowane na izolacja i do pracy wrócił już po zasiedleniu pawilonu –na pewno w połowie grudnia był już w pracy. Wówczas pawilon(...) funkcjonował już jako izolatorium i nie miał dostępu do pomieszczeń, w szczególności cel skazanych, bo nie wchodził poza śluzę w całym okresie działania izolatorium. Świadek wyraził przekonanie, że pawilon został wysprzątany, a wnioskował to jedynie z tego, że przed jego izolacją rozpoczęły się prace porządkowe wykonywane przez zatrudnionych w tym celu skazany- prace rozpoczęły się od połowy listopada. Wskazał, że pozostawienie gruzu w celi byłoby niebezpieczne, bo mógłby być wykorzystany do zaatakowania funkcjonariusz czy wybicia szyby. Potwierdził również awarię systemu grzewczego po oddaniu pawilonu do użytku, nie potrafił jednak wskazać w jakim okresie nastąpiło usunięcie awarii. Nie pamiętał również, aby przekazywano mu informację co do konieczności wykonania prac w związku ze zgłoszeniami skazanych dotyczących kanalizacji czy wilgoci. Podkreślając, że skazani z izolatorium nie mieli możliwości zgłaszania mu skarg bezpośrednio, a nie pamięta, aby skargi takie przekazywali mu oddziałowi. Nie pamiętał też na jakich zasadach odbywała się wymian w izolatorium – w szczególności piżam i pościeli i aby wprowadzono tam jakieś szczególne zasady, a ogólna zasada w celach mieszkalnych to wymiana piżamy raz w tygodniu, a pościeli raz na dwa tygodnie. Odnosząc się do swojego oświadczenia, które przedłożył pozwany, świadek stwierdził, że nie pamięta, aby w związku ze skarga powoda składał jakieś oświadczenia, natomiast w zakresie podanego w treści oświadczenia okresu odbywania kary i numeru celi oświadczył, że ustala je w oparciu o dokumentacje prowadzoną przez pozwanego. Stanowisko świadka jednoznacznie wskazuje, że nie miało on wiedzy co do stanu cel, w których osadzony był powód we wskazywanym przez podwoda okresie składania zastrzeżeń oddzielonym, a więc na początku pobytu w izolatorium. Świadek bowiem w tym czasie poza wszelką wątpliwość nie pracował – zgodnie ze stanowiskiem powoda i świadków w późniejszym okresie pobytu zastrzeżenie co do wilgoci składane były dyrektorowi szpitala. Zeznania świadka T. K. (1), a tym bardziej złożone przez niego oświadczenie nie stanowią więc podstawy do ustalenie, że cele były przygotowane w stopniu bardzo dobrym do zamieszkania. Tym bardziej stanowiska powoda nie może podważyć oświadczenie funkcjonariusza działu kwatermistrzowskiego z dnia 18 czerwca 2020 roku. Jak już wskazano przystaje ono treścią do wcześniejszego oświadczenia T. K. (1), w szczególności zawiera min. mylne informacje co miejsca odbywania kary, a w świetle zeznań tego świadka powstają wątpliwości na jakiej podstawie i ten funkcjonariusz złożył oświadczenie co do faktów objętych oświadczeniem.

Zauważyć należy, że osadzenie powoda w izolatorium miało związek z jego zachorowaniem w wyniku zakażenia wirusem. Zmiana celi w ogólnym pawilonie mieszkalnych na cele w izolatorium miała niewątpliwie na celu izolowania chorych w celu zapobiegania w przebiegi pandemii rozprzestrzeniam się zakażenia wśród zarówno innych skazanych jak i również funkcjonariuszy. Z drugiej jednak strony należało zabezpieczyć odpowiednie warunki dla umieszczanych w izolatorium chorym. Osadzeni tam skazani mogli liczyć na co najmniej takie warunki jakie zabezpieczano pozostałym osadzonym w Zakładzie Karnym. Tymczasem – jak wskazywali świadkowie – stworzone tam dla nich warunki odbiegały od zapewnionych im w celach mieszkalnych innych pawilonów z racji nie przygotowania pawilony do zasiedlenia po remoncie. Świadek R. T. zeznawał, że oceniali stan tego pawilony jakby nie był jeszcze oddany do użytku po remoncie. Świadkowie podkreślali, że w związku z ich stanem zdrowia liczyli na zapewnienie im warunków zbliżonych do szpitalnych. S. O. (1), który przechodził zapalenie oskrzeli w czasie przenoszenia poinformował, że powiedziano mu, iż zostają skierowani na oddział szpitalny. Tymczasem zaoferowane im warunki powodowały, że czuł się tam jak za karę. Izolacja skazanych spełniała cele związane z ograniczeniem zakażania. Dla samych osadzonych– w tym i powoda – spowodował jednak w związku z zakażeniem pogorszenie warunków bytowych. Niedopuszczalne była zwłaszcza niesprawdzenie funkcjonalności celi w zakresie drożności kanalizacji i pozostawania skazanych w takich warunkach mimo stwierdzenia i zgłaszania tej dysfunkcji. W tej specyficznej sytuacji niewątpliwie wpływało to na odczuwanie dyskomfortu i oceną jako warunków nie zapewniających godnego odbywania kary .

Powód zgłaszał również zarzuty dotyczące zapewniania właściwych warunków higieny. Zarzuty dotyczyły nie dokonywania wymiany wystarczająco często piżamy oraz nie realizowania pościeli. Zauważyć należy, że tylko w dowód złożonych oświadczeniach – powołanych wyżej oświadczenie pracowników działu kwatermistrzowskiego znajdują się stwierdzenia, które odpowiadają stanowisku pozwanego co do zastrzeżeń powoda dotyczących wymian pościeli i piżamy, a mianowicie, że „wymiana odbywała się zgodnie z grafikiem”. Pozwany nie wskazał jednak kiedy i ile razy wymiana ta nastąpił, a w świetle wyżej wskazanych ustaleń, że składający oświadczenie T. K. (1) nie pracował na pewna w całym okresie pobytu powoda w izolatorium, oświadczenie te to nie może stanowić podstawy do ustania faktów związany z wymiana w sposób deklarowany przez pozwanego, zwłaszcza, że słuchany w charakterze świadka oświadczył, że faktów związanych z wymianą rzeczy w izolatorium nie pamięta. W tej sytuacja brak jest podstaw do uznania za niewiarygodne zeznań świadków S. O. (1), J. S. co do nieprawidłowości związanych z wymiotną pościeli i piżam w izolatorium. Wskazać należy, że kwestę te reguluje rozporządzenie w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych, w którym § 6 przewidziano, iż piżamy, koszule nocne, ręczniki i ścierki do wycierania naczyń wymienia się co tydzień lub częściej w zależności od potrzeb, odzież i obuwie w zależności od potrzeb, pościel co dwa tygodnie lub częściej w zależności od potrzeb. Zauważyć należy, że osadzonych w izolatorium pozbawiono możliwości korzystania (poza dwoma kompletami bielizny osobistej) z innej odzieży niż piżama wydawana przez pozwanego. Piżama ta była więc ich ubraniem całodobowym. W tej sytuacji dokonanie nawet tylko standardowej wymiany – raz w tygodniu – nie zabezpieczało potrzeb realizowanych wymiany. Tak samo ocenić należy brak wymieniania pościeli, tym bardziej, że jak wskazywali świadkowie również z uwagi na panującą wilgoć i pocenie się chorych jednorazowa pościel rwała się i nie spełniała swojej funkcji (zeznania świadka R. G. k.(...)).

W zakresie składanych zastrzeżeń do realizacji kąpieli pozwany odniósł się jedynie w ten sposób, że wszyscy osadzenie przybili w dniu 4 grudnia 2020 roku do izolatorium łącznie z powodem mieli możliwość dostępu do skorzystania z łaźni. Pozwany nie określił jednak w jaki sposób – z jaką częstotliwością umożliwiał dostęp skazanym w tym powodowi do łaźni przez cały okres pobytu, czy w związku z tym zapewnił skazanym wymaganą kąpiel. W szczególności sposób przedstawienia stanowiska może odwoływać się do dołączonego do odpowiedzi na pozwu oświadczenia funkcjonariusza z dnia 13 stycznia 2021 roku ( jedynego oświadczenie, na które powołuje się pozwany jako dowód w sprawie, które dotyczył kąpieli) z którego wynika, iż funkcjonariusz pełniący w dniu 4 grudnia 2020 roku obowiązki oddziałowego oświadczył o umożliwieniu skorzystania skazanym w tym powodowi z łaźni w tym dniu – treść oświadczenie funkcjonariusza jest tożsama z treścią stanowiska prezentowanego w tej sprawie przez pozwanego w odpowiedzi na pozew. Nie odniósł się więc do twierdzeń podwoda o nierealizowaniu kąpieli z częstotliwości wynikającej z wprowadzonego w Zakładzie Karnym regulaminu tj. dwa razy w tygodniu. Natomiast nie realizowanie kąpieli poświadczali słuchani w sprawie świadkowie w tym zwłaszcza osadzeni z powodem S. O. (1), J. S. W tym miejscu wskazać należy, że co prawda ust. 3 § 31 rozporządzenia w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności stanowi, że skazany korzysta co najmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli. Jednak kąpiel skazanego chorego odbywa się według wskazań lekarza. Powód odwoływał się zresztą do swoich uprawnień w tym zakresie wynikających z regulaminu w Zakładzie Karnym w C., zostały one zresztą potwierdzone przez pozwanego, który w zarządzenie z dnia 17 listopada 2020 roku wskazał, że kąpiel skazanych umieszonych w izolatorium odbywa według ustalonych planów (§5 pkt. 5 zarządzenia).

Zdaniem sądu powód wykazał również, iż w momencie osadzenie w izolatorium został pozbawiony wszystkich własnych środków higieny osobistej oraz, że środki te nie zostały mu zwrócone przy opuszczaniu izolatorium. Co prawda pozwany w ogóle w odpowiedzi na pozew nie odniósł się do tych zarzutów, przedłożył jednak dokumenty, które dotyczyły tych wskazanych zarzutów. W szczególności złożone zostało jako dowód w sprawie oświadczenie funkcjonariusza z dnia 3 marca 2021 roku ( k. 89), w którym funkcjonariusz ten odwołując się do § 4 pkt. 1 zarządzenie z dnia 17 listopada 2020 roku oświadczył, że środki higieny nie zostały powodowi zabrane – korzystał z nich podczas pobytu w izolatorium. W świetle jednak jednoznacznych i spójnych zeznań wskazanych wszystkich świadków odbywając karę z powodem w izolatorium, których również pozbawiano w taki sposób środków czystości, oświadczenie to nie może stanowić dowodu przeciwnego. Wszyscy ci świadkowie potwierdzili odebranie środków czystości, a z zeznań ich wynika, że działanie to spotkało się z ich sprzeciwem wobec działającego funkcjonariusza.

W tym miejscu zauważy zauważyć należy, że pobawienie powoda w okresie pobytu w izolatorium rzeczy (w szczególności kwestionowanych ubrań i środków czystości) nastąpiło z powołaniem na zakwestionowane w tej części (z powodów wyżej powołanych w zakresie trybu wprowadzenia) zarządzenie z dnia 17 listopada 2020 roku. Zwrócić należy jednak uwagę, że nawet redakcja tego zarządzenia nie dawałaby jednoznacznej podstawy do pozbawienia skazanych własnych środków czystości w okresie pobytu. Co prawda w § 5 pkt. 11 wymieniono rzeczy własne, które skazany może posiadać w celi (żywność, tytoń, bieliznę i materiały papiernicze), jednak w kolejnym części tej regulacji (§4 pkt. 1) wprowadzając zakaz pobieranie rzeczy z magazynu dopuszczano pobrania środków higieny, a także realizację wymiany.

W sytuacji osób osadzonych w warunkach izolacji – bez możliwości opuszczania celi - każde nieuprawnione ograniczenie zachowanych uprawnień odczuwane mogło być jako znaczący dyskomfort. W tym czasie (w oparciu o zakwestionowane w tej części zarzadzanie dyrektora) poza dwoma kompletami bielizny skazani pozbawieni zostali w zasadzie swoich rzeczy osobisty, zmuszeni do korzystania z piżamy przekazanej przez pozwanego jako całodobowego ubrania. W tej sytuacji zapewnienie w pełnym zakresie przysługujących im prawa w celu zachowania higieny stanowił absolutnie niezbędne minimum gwarantujące poszanowania ich godności. Odnosi się to również oczywiście do powoda.

Wprowadzając w zarządzeniu z dnia 17 listopada 2020 roku zakaz korzystania z telefonów samoinkasujących (a więc zakaz, który mogłyby być wprowadzony przy założeniu zachowania procedury określonej w art. 247 kkw) ograniczono skazanym przede wszystkim uprawienie do utrzymywania więzi z rodziną i bliskimi, o którym stanowi art. 102 pkt. 2 kkw, w szczególności co do możliwości zawiadomienie bliski o sytuacji, w której się znaleźli. Pozostawiono co prawda skazanym możliwość przesyłania korespondencji drogą pocztową, jednak z uwagi na wymuszony sytuacją obieg korespondencji (§ 5 pkt. 8 zarządzenia) przekazywania wiadomości w tej formie nastąpić mógłby ze znacznym opóźnieniem nieadekwatnie do dynamicznej sytuacji, w której się zanleźli. Mogło to budzić sprzeciw skazanych i choć ostatecznie rodzina powoda została zawiadomiona w związku z jego prośbą (fakt bezsporny), mógł odczuwać niepokój, obserwując sytuację R. Ł. (1), że w razie pogorszenia się jego stanu zdrowia wiadomość o ty rodzinie – bez wyraźnego żądania - nie zostałaby przekazana przez pozwanego. Powód odczuwał potrzebę powiadomienia rodziny o sytuacji w jakiej się znalazł. Wykazując zrozumienie sytuacji R. Ł. (1) przekazał informację o jego stanie zdrowia rodzinie tego skazanego. Rozumiał jednak, że gdyby sam znalazł w podobnej sytuacji pozwany nie zapewniał procedur, które zapewniłyby taką możliwość. Budziło to jego obawy, że rodzina nie miałaby informacji o jego stanie zdrowia, nawet gdyby znalazł się w sytuacji zagrażającej życiu. Odbierane było to jako lekceważenie praw skazanych, odnoszących się do godności.

W zakresie twierdzeń powoda dotyczących wulgarnego zachowania wobec niego funkcjonariuszy, pozwany zaprzeczył temu faktowi przedstawiając jako dowód oświadczenie oddziałowy, zaprzeczających, aby w taki sposób odnosili się do powoda ( oświadczenie k. 78, 85-88). Pozwany natomiast faktu tego nie zdołał wykazać. W szczególności świadkowie osadzeni z nim w celi opisali niewłaściwe zachowania funkcjonariuszy, ale wobec siebie. I tak J. S. przyznał, że wulgarne zachowania funkcjonariusza miało miejsce lecz w stosunku do niego - miało to miejsce przy zasiedlaniu celi - wskazał jedna, że funkcjonariusz przeprosił go za to zachowania, a sytuację uzasadniał działaniem w stresie w związku z pandemią. Świadek S. O. (2) z kolei zeznał, że to on odmawiał wstawania do apelu argumentując, że znajdują się w oddziale szpitalnym, w którym nie ma takiego obowiązku i wówczas oddziałowy do niego odnosił się wulgarnie. Żaden ze świadków nie potwierdził jednak, aby takie zachowania dotyczyło też powoda.

Powód nie przedstawił również dowodów dotyczących nieprawidłowego funkcjonowania wentylacji. Pozwany temu zaprzeczył potwierdzając jedynie chwilową awarię systemu grzewczego, a o dyskomforcie związanym z przedostawaniem się zapachów żaden ze przesłuchanych świadków nie zeznawał.

Niesporne były natomiast fakty dotyczące przekazywania posiłków - koalicji razem z obiadem, przy czym pozwany tłumaczył to potrzeba maksymalnego ograniczenia kontaktu z izolowanymi, oraz wskazywał, że posiłki były przekazywane w taki sposób, iż zapewniano utrzymywanie ich temperatury. W celu potwierdzenie stanowiska pozwany przedstawił w tej sprawie oświadczenie funkcjonariusza działu kwatermistrzowskiego dotyczącego wydania i transportu posiłków. Powód do tych twierdzeń się nie odniósł. Nie przedstawił też stanowiska w jaki sposób takie podawania posiłków maiłoby decydować o naruszeniu jego godności.

Pozwany potwierdził też wydawanie masek materiałowych oraz wskazał, że maska wielokrotnego użytku powinna być prana przez skazanego i nie podlega wymianie (k.74 i 79).

Zauważyć należy, że maski materiałowe były dopuszczalne w powszechnym użyciu, a osoba osadzona pierze je we własnym zakresie w oparciu o § 6 ust. 2 rozporządzenia o warunkach bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych jako przedmiot niepodlegający zwrotowi.

Zarządzenie z dnia 17 listopada 2020 roku dotyczyło również podejmowania czynności medycznych i pielęgnacyjnych wobec osadzonych w izolatorium. Jako podstawy funkcjonowania izolatorium określonych w zarządzeniu odwołano się również do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2020r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki w izolatoriach (Dz. U. z 2020 r. poz. 539 ze zmian.). W rozporządzeniu – załączniku do tego rozporządzenie - określono osoby obejmowane opieką w warunkach izolatorium, warunki sprawowania opieki w izolatorium oraz standardy opieki medycznej. Zauważyć należy, że w przepisach tych (część III ust. 1 pkt. 1, 1a ust. 2 pkt.3) w zakresie warunków lokalowo-pobytowych przewidziano osobny pokój i węzeł sanitarny dla każdego izolowanego pacjenta bądź segment składający się z 2 pokoi i wspólnego węzła sanitarnego (w przypadku w przypadku osób izolowanych, u których zakażenie wirusem lub zachorowanie na (...)19 zostało potwierdzone). Przewidziano jednak że dopuszcza się przebywanie w tym samym pokoju dwóch lub większej liczby osób, w przypadku gdy min. zapewnienie tych warunków nie jest możliwe. W zakresie opieki medycznej przewidziano dwa standardy postępowania w zależności od stanu pacjenta. I tak przy podstawowym standardzie wizyta pielęgniarska nie rzadziej niż raz na dobę, przy czym dopuszcza się wykonanie wizyty za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, natomiast poradę lekarską w sytuacji pogorszenia stanu zdrowia lub potrzeby podjęcia decyzji o wypisaniu izolowanego pacjenta z izolatorium ( część IV ust. 1 pkt. 1 podpkt. a i pkt. 2 pkt. podpkt. a). Inne standardy przewidziano natomiast dla osoby izolowanej, dla której ocena skalą poziomu samodzielności (skalą B.) jest niższa niż 80 punktów. W takiej sytuacji w zakresie opieki pielęgniarskiej przewidziano wizytę nie rzadziej niż dwa razy na dobę, w godzinach przedpołudniowych i popołudniowych, przy czym w ramach wizyty dokonywanie oceny stanu ogólnego, poziomu saturacji pulsoksymetrem i pomiar temperatury ciała osoby izolowanej oraz podawanie leków. Co do porady lekarskiej w przypadku takich chorych określono wymóg zapewnienie wizyty lekarskiej obejmującej badanie kontrolne lub ocenę stanu zdrowia nie rzadziej niż dwa razy w tygodniu oraz porady w razie potrzeby, przy czym dopuszczono wykonanie porady za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności ( część IV ust. 1 pkt. 1 podpkt. b i pkt.2 pkt. podpkt. b oraz pkt. 3). Ponadto dla takich izolowanych osób wymagano zapewnienie całodobowych świadczeń pielęgnacyjno-opiekuńczych, zapewnienie wyrobów medycznych oraz wyżywienia odpowiednich do stanu zdrowia osoby izolowanej ( część IV ust. 1 pkt. 5 podpkt. a i b).

W treści wydanego zarządzenie dyrektora Zakładu Karnego, mimo powoływania się na tę regulację na wprowadzono podwyższonych standardów w zakresie osób o obniżonym poziomie samodzielności. Wprowadzono jedynie ogólną regulację w zakresie wizyt lekarskich, że ich realizacja ograniczona jest tylko do wizyt pilnych i odbywał się w izolatorium (§ 3 ust. 2 zarządzenie), a w zakresie stałej opieki pielęgniarskie przewidziano przygotowania leków, przekazania do oddziału i wydanie przez pielęgniarkę (§ 5 ust. 9 zarządzenie). Takie standardy odpowiadały izolowany, dla który utworzona zgodnie z treścią zarządzenia izolatorium – tj. nie wykazujących objawów. Nie uwzględniały jednak sytuacji, w której w izolatorium osadzony zostanie chory wykazujący objawy, które znacząco ogranicza poziom jego samodzielności. Z treści zarzadzanie dyrektora wynika jednoznacznie, że izolatorium przeznaczone było dla zakażonych nie wykazujących objawów choroby. Nie ulega wątpliwości, że chory, którego pobyt powód kwestionuje- R. Ł. (1) -nie odpowiadał tym kategoriom. Niewątpliwie bowiem wykazywał objawy choroby od samego początku jego umieszczenie w izolatorium, a z biegiem czasu wskutek nasilania się objawów stał się osobą wymagającą pomocy i opieki w szerokim zakresie. Zauważyć należy, że pozwany nie kwestionował, że stan chorego wymagał wykonywania w stosunku do niego świadczeń opiekuńczo – pielęgnacyjnych. Nie kwestionował również, że czynności związane z opieką (podawania płynów i przygotowania jedzenia, prowadzanie do toalety i pomoc przy czynnościach fizjologicznych, przebieraniu i podawaniu leków, przygotowywania do przetransportowywania) były realizowane przez osadzonych w tym powoda. W szczególności nie było funkcjonariusza wyznaczonego do podejmowania takich czynności w stosunku do tego chorego w ramach izolatorium. Sytuacja nie zmieniła się również wówczas, gdy chory przestał nie tylko samodzielnie się poruszać, ale nawet przestał siadać, nie nawiązywał kontaktu, nie przyjmował leków. Jedynie leki podawała mu pielęgniarka, jak nie było pielęgniarki inni funkcjonariusze nie sprawdzali czy wydawane leki były przez niego przyjmowane, w efekcie chory wówczas leków nie przyjmował. Nie świadczono wobec niego innych czynności pielęgnacyjno-opiekuńczych, licząc na koleżeńskie wsparcie osadzonych i nie sprawdzając czy w ramach tego wsparcia czynności rzeczywiście są realizowane. Pozwany dopuścił więc do przebywania w izolatorium przeznaczonego dla chorych bezobjawowych chorego wykazującego poważne objawy bez zabezpieczenie w zakresie świadczeń opiekuńczo-pielęgnacyjnych i ograniczonych świadczenie pielęgniarskich. Niewątpliwie bowiem wykazane zostało przez powoda twierdzenie dotyczące zarzutów nie podawania nawet leków w celi przez pielęgniarza. Powód wykazał ten fakt dowodem z zeznań świadków S. O. (1), J. S.. Nawet jeśli – jak twierdzi pozwany – nie nakazywano wprost tych czynności osadzonym – to pozwany nie zabezpieczył pomocy i opieki dla chorego na wypadek, gdyby czynności te przez skazanych nie były przeprowadzane. Zauważyć należy chociaż pozostali osadzeni nie wykazywali tak objawów chorobowych, to jednak przechodzili zakażenie, co nie pozostawało bez wpływu na ich stan zdrowia. Pozwany kategorycznie twierdził, że chory miał zabezpieczoną adekwatna do stanu zdrowia opiekę lekarską i że został przekazany do szpitala w momencie pogorszenia się jego stanu zdrowia. Podkreślić jednak należy, że interwencja lekarska w pawilonie – zarówno pierwsza jak i druga- odbyły się w związku ze zgłoszeniami skazanych, którzy domagali się badania lekarskiego dla chorego, a nie na podstawie czynności monitorujących podejmowanych przez funkcjonariuszy. Powód wywodzi, a potwierdzali to świadkowie S. O. (1) i J. S., że od momentu domagania się badania lekarskiego osadzeni przekonani byli, że stan zdrowi chorego zagraża jego życiu – świadkowie przedstawili to obrazowo, że byli przekonani że chory umiera. W taki sposób przedstawili sytuację funkcjonariuszom pozwanego, zgłaszając wielokrotnie potrzebę niezwłocznego podejmowania interwencji lekarskiej. Interwencja nie następowała jednak w taki oczekiwany sposób, a pozwany nie wykazał ani nawet nie wskazał co było tego powodem, odwołując się jedynie w swoim stanowisku do oświadczenia dyrektora szpitala – lekarza podejmującego pierwszą interwencję. Zauważyć należy, że umieszczenia tego chorego w izolatorium prowadzonego dla osób bezobjawowych ograniczało opiekę lekarską – zgodnie z zapisem w zarządzeniu – do pilnych przypadków. Niewątpliwie już przy pierwszej wizycie lekarskiej chory wykazywał objawy jeżeli nie uzasadniające jeszcze umieszczenie szpitalu, to przynajmniej wymagające monitorowania stanu zdrowia. Tymczasem kolejną wizytę lekarska również wymusili skazani. Badanie chorego przy tej wizycie potwierdziło konieczność umieszczenia w szpitalu. Jak zeznał świadek G. Ż. – lekarz podejmujący drugą interwencję – chory wykazywał objawy zapalenia płuc, a dodatkowe niebezpieczne czynniki to podeszły wiek i choroby współistniejące. Zauważyć też należy, że decyzja o kontynuowanie leczenie w warunkach szpitalnych było w pełni uzasadniona, biorąc pod uwagę dalszy przebieg choroby potwierdzony przez świadek R. Ł. (1), który zeznał, że jego choroba wiązało się z długotrwałym pobytem w szpitalach i na dzień przesłuchania – ponda rok od zachorowania – nie zakończyło się jeszcze leczenie.

Zauważyć nalży, że powód i pozostali skazani mieli poczucie ignorowania zgłaszanej przez nich pilnej potrzeby interwencji. Mimo przekazu, że chory wykazuje objawy wskazujące, że może znajdować się w stanie zagrażającym życiu - ich zgłaszania były bagatelizowane, działania pozwanego oceniali jako nieodpowiadanie do opisywanego stanu chorego, podejmowane z opóźnienie, co powodowało u nich, w tym też u powoda, lęk o chorego oraz poczucie bezsilności. W ocenie powoda, ale również - zgodnie z zeznaniami świadków- pozostałych osadzonych, zbyt późna pierwsza interwencja lekarska, a zwłaszcza zaniechanie dalszych lekarskich działań monitorujący, mimo stwierdzenia podczas tej wizyty lekarskiej stanu zdrowia chorego – wskazywało na lekceważenie ich jako zgłaszający. Powód odbierał jako brak szacunku dla siebie to, że musiał po tej wizycie lekarskiej w dalszym ciągu wielokrotnie zgłaszać pozwanemu potrzebę podjęcia dalszych działań wobec chorego – w szczególności umieszczenia go w szpitalu w celu zapewnienie mu należytej opieki medycznej. Utwierdził się w przekonaniu, że może mieć uzasadnione obawy o należyte monitorowanie stanu zdrowia chorego, kiedy na skutej jego ponaglania, a nie działań funkcjonariuszy, odbyła się kolejna wizyta lekarska, w wyniku której stwierdzono pilną konieczność przeniesienie chorego do szpitala. W tej sytuacji usprawiedliwione jest zgłaszane przez powoda odczuwania przez niego lęku i obaw o swoją sytuacja w razie, gdyby jego stan zdrowia w przebiegu choroby w związku z zakażeniem wirusem zaczął się pogarszać. Zauważyć należy, że był to okres pandemii, w którym według powszechnej wiedzy wiele zachorowań, też u ludzi młodych bez chorób współistniejących, miało ciężki przebieg, nnierzadko ze skutkiem śmiertelnych. Początkowo lekki przebieg choroby nie zabezpieczał przed powikłaniami w kolejnym etapie choroby – często radykalne pogorszenie stanu zdrowia następowało gwałtownie. Tak więc chociaż powód nie wykazywał poważnych objawów choroby, miał świadomość, że przebieg choroby mógł się jednak zmienić, a wówczas (oceniając obiektywnie) mógł się obawiać, że znajdzie się w podobnej co R. Ł. (3) sytuacji, w której liczyć będzie musiał na pomoc i dobrą wolę osadzonych, a nie zapewnienie opieki przez pozwanego. W tym kontekście zgłaszane przez powoda obawy co do zapewnienia przez pozwanego opieki medycznej i czynności opiekuńczych realnie ograniczały jego poczucie bezpieczeństwa, a w konsekwencji - w warunkach osadzenia w więdnieniu, gdzie jego sytuacja uzależniona były od działań funkcjonariuszy - wpływały na odczucie godnego traktowania.

Jako naruszanie godności powód wskazywał również wywodzone przez niego działania funkcjonariuszy pozwanego polegające na nakłanianiu skazanych do składania przez osoby palące deklaracji o niepaleniu papierosów i osadzaniu takich osób w celi dla niepalących. Początkowo upatrywał w tym lekceważenie przez funkcjonariuszy potwierdzonej przez sądy -również na podstawie jego roszczeń - zasady bezwzględnego zakazu osadzania osób palących z niepalącymi. W toku sprawy doprecyzował twierdzenie w tym zakresie wskazując, że takie działania funkcjonariuszy dotknęły go osobiście albowiem w okresie tuż po opuszczeniu izolatorium w celi z nim osadzona został osoba, która do tego czasu deklarowała się jako paląca, nieco później natomiast w jego celi dla niepalący osadzony został skazany palący. W zakresie tych zarzutów dotyczących przymuszania przez funkcjonariuszy pozwanego do zamiany deklaracji co do palenia papierosów stwierdzić należy, że faktu tego powód nie wykazał. Co prawda w przypadku jednego ze wskazanych przez niego skazanych- K. L. - rzeczywiści z dokumentacji złożonej przez pozwanego na wniosek powoda wynika w zakresie deklaracji o niepaleniu papierosów, że dotyczyła tylko okresu pobytu w celi z powodem tj. od 24 do 29 grudnia 2020 roku. Powód nie przedstawił jednak dowodów dotyczących okoliczności zmiany deklaracji, w szczególności nie wykazał, aby wynikało to z niedozwolonych zachowań funkcjonariuszy pozwanego. Powód nie wykazał w jaki sposób osadzenie w tak krótkim okresie z tym skazanym wpływało na przebieg odbywania przez niego kary. Nie przedstawiał negatywnych zachowań tego skazanego, w szczególności łamania przez niego zasad odbywania kary w celi przeznaczonej dla osób niepalących i palenia wówczas w celi papierosów. W szczególności dowodu w tym zakresie nie stanowi przesłuchanie świadka J. S.. Świadek ten oświadczył, że bywa tak, iż skazany deklaruje się jako osoba niepaląca jest umieszczana w celi dla osób niepalących i pali papierosy w toalecie. Przy czym zaznaczył jest to stwierdzenie o ogólnej sytuacji w zakładzie karnym. Nie twierdził natomiast, że takie zachowania miały miejsce w celi powoda. Wskazywał, że w jego rozumieniu osoba paląca to ktoś kto ma chęć palenia papierosów. Potwierdził, że zdarzało się, że takie osoby były umieszczane z nim w celach dla osób niepalących. Podkreślał, że wtedy osoby niepalące domagały się przeniesienia takiego skazana na inna celę. Odnośnie konkretnych zachowań w zakresie cel nr (...) i (...) stwierdził jedynie ogólnie, że przypomina sobie sytuacje z wejściem skazanego, który oświadczył, że będzie palił, nie potrafił jednak w żaden sposób opisach jakie były faktyczne zachowania takiej osoby poza tym, że po zgłoszeniu funkcjonariuszom osoba taka został przeniesiona. Podkreślił bowiem, że nie zwracał uwagi na osoby przychodzące na parę dniu. Z zeznań świadka nie wynika więc, żeby w szczególności powód doświadczył negatywnych zachowań takich osób, świadek potwierdził natomiast, że zgłaszanie o umieszczeniu w celi takich osób funkcjonariuszom powodowało ich reakcję i przeniesienie na inną celę.

Natomiast za wykazany uznać należy fakt umieszczenia powoda w celi dla osób niepalących z osobą palącą, mimo potwierdzenia deklaracji palenia papierosów odnotowanej w dokumentacji pozwanego i faktycznego palenia w celi (toalecie) papierosów przez tego skazanego w okresie od 25 lutego 2021 roku do 1 marca 2021 roku. Fakt deklarowania palenia papierosów wynika z adnotacji w rejestrach, z których wydruk przedłożył pozwany, a zachowanie w celi i wiedzę o tym funkcjonariuszy potwierdził świadek Ł. L., którego dotyczy ten kwestionowany okres pobytu. Świadek ten jednoznacznie przyznał, że palił w celi (toalecie) w tym okresie oraz, że w związku z tym powód zwracał mu kilkakrotnie uwagę. Podkreślił też, że w drugim dniu pobytu zwrócił na to uwagę wychowawcy, informując go że jest osobą palącą i pali w celi dla niepalących. Wychowawca uznał, że w związku z planowanym jego krótkotrwałym pobytem w tej celi, nie będzie podejmował żadnych działań. Stanowisko świadka jest jednoznaczne i sąd nie znajduje powodów, aby odmówić mu wiarygodności. Zauważyć należy, że deklaracja powoda o niepaleniu papierosów i jego sprzeciw co do odbywania kary wraz z osobami palącymi papierosy były jednoznaczne. Bezspornym jest, że powód dawał temu wyraz wobec pozwanego również w ten sposób, że w związku z tym domagał się wcześnie zasądzenia świadczenia, a sądy – zarówno krajowe jaki i europejskie- uznając naruszenie jego dóbr osobistych przyznały mu z tego tytułu zadośćuczynienia. W tej sytuacji ponowne osadzenie powoda – nawet na krótko – z osoba, które w jego obecności i za wiedzą pozwanego paliła papierosy, obiektywnie mogło być przez niego odbierane jako lekceważące, naruszające godność.

Biorąc powyższe pod uwagę stwardzić należy, że powód wykazał, iż w kwestionowanym okresie i w związku z wyżej wskazanymi zachowaniami nastąpiło naruszenie wobec niego zasad odbywania kary, a zdaniem sądu w ustalanych warunkach należy te kwalifikować jako naruszenie godności powoda.

Zauważyć należy, że nie każde odstępstwo od normy w zakresie warunków odbywania kary uzasadnia stwierdzenie naruszenie dobra osobistego, skazanego uzasadniające zasądzenie z tego tytułu zadośćuczynienie. Ocenę tę można wywodzić, gdy cierpienia i upokorzenie przekraczają konieczny element cierpienia wpisanego w odbywanie kary pobawienia wolności, zwłaszcza przy bierności zakładu karnego. Istotną kwestią jest rozgraniczenie dolegliwości, jakie są nieuniknione i nieodłącznie związane z pobytem w placówce penitencjarnej od tych, które wykraczają poza dolegliwości związane bezpośrednio z pozbawieniem wolności, stanowią udręczenie i skutkują naruszeniem dóbr osobistych.

W uchwale składu siedmiu sędziów z 18 października 2011 roku w sprawie III CZP 25/11 (do którego odwołuje się Sąd Najwyższy również między innymi w wyroku z dnia 11 stycznia 2013 roku w sprawie I CSK 289/12) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że w orzecznictwie dominuje podejście kumulatywne wyrażające się w ocenie tego, czy warunki wykonywania kary pozbawienia wolności naruszały godność człowieka, przy uwzględnieniu wszystkich parametrów decydujących o stopniu jego uciążliwości. Wyjściowe założenie jest takie, by traktowanie człowieka pozbawionego wolności nie było poniżające i niehumanitarne, a ograniczenia i dolegliwości, które musi on znosić, nie przekraczały koniecznego rozmiaru wynikającego z zadań ochronnych i celu zastosowanego środka oraz nie przewyższały ciężaru nieuniknionego cierpienia, nieodłącznie związanego z samym faktem uwięzienia. Na konkretne warunki uwięzienia składają się różne parametry, którymi m.in. jest powierzchnia pomieszczenia przypadająca na jedną osobę, dostęp światła i powietrza, infrastruktura sanitarna, warunki snu i jedzenia lub możliwość przebywania poza celą. W niektórych wypadkach ocena odpowiednich warunków wymaga uwzględnienia indywidualnych cech osadzonego, takich jak wiek lub stan zdrowia. Istotnym elementem oceny jest również czas trwania nieodpowiedniego traktowania. Takie podejście, określane, jako kumulatywne, pozostaje w zgodzie z immanentną cechą orzekania, w którym ocena i rozstrzygnięcie sądu są zawsze aktami in concreto, podejmowanymi przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy. Nie wyklucza to sytuacji, w której decydujące znaczenie zostaje przypisane jednemu czynnikowi, ze względu na jego wagę, jako przyczyny naruszenia.

Zważywszy na powyższe podkreślić należy, iż przy ocenie czy doszło do naruszenia dobra osobistego każdorazowo koniecznym jest kompleksowe zbadanie wszystkich warunków pobytu skazanego w zakładzie karnym.

W niniejsze sprawie powód domagał się zadośćuczynienie w związku z warunkami odbywania kary w szczególnej sytuacja – zachorowania w związku z zakażeniem wirusem w okresie pandemii. Jego izolacja odbywała się w warunkach nakładania się dwóch reżimów ograniczenia swobód i wolności człowieka – tego kształtującego jego sytuację jako osobę osadzona w zakładzie karnym w związku z odbywania kary pozbawienie wolności oraz drugiego dotykającego ogół obywateli, związanego z ogłoszeniem stanu epidemii, który zakładał min. obowiązek izolowania osób, u których potwierdzono zakażenie. Wprowadzenie izolacja w związku z zakażeniem dla wszystkich obywateli oznaczała min. zakaz opuszczania miejsca pobytu i kontaktowania się z innymi, aby nie dopuścić do rozprzestrzeniania zakażenia. W sytuacji zakażenia skazani odbywający karę tak jak pozostali obywatele mieli obowiązek zastosować się do tych ograniczeń. Na podstawie tego ogólnego obowiązku osadzony był zobowiązany ograniczać do niezbędnego minimum kontakt z innymi, aby zrealizować cel izolacji – zapobieganie rozprzestrzenianiu się epidemii. Cel ten jednak nie mógł uzasadniać pozbawienie skazanego uprawnień ponad miarę. Wprowadzane ograniczenia uwzględniać powinny zwłaszcza sytuację odbywających karę zakażonych, w celu zapewnienia im prawidłowej opieki. W związku z realizowaniem izolacji przez takie osoby poprzez umieszczenie w celi i możliwość jej opuszczania jedynie w ramach wydzielonej części pawilony i to w ściśle określonych, wąsko limitowanych sytuacjach, zapewnienie godziwych warunków w tej celi było niezbędne i absolutnie wymagane. W szczególności nie powinny one odbiegać od warunków w jakich karę odbywali inni skazania nie podlegający reżimowi izolacji. Tymczasem jak zdołał wykazać powód warunki te nie przystawały do tych zapewnianych dla osadzonych nie objętych izolacją, w związku z wyznaczeniem izolatorium w pawilonie, który nie został w sposób prawidłowy przygotowany do zasiedlenia po remoncie, a tym bardziej nie uwzględnienia, że umieszczone tam zostaną osoby wykazujące objawy chorobowe oraz takie, które w przebiegu choroby mogą objawy takie zacząć wykazywać. Sytuacja ta powinna być uwzględniona, również w tym zakresie, że co prawda skazani winni sami sprzątać pomieszczenie, lecz w ich sytuacji obowiązek ten nie powinien dotyczyć sprzątania celi w związku z remontem. Powołując się na tryb wynikający z art. 247 kkw wprowadzono (choć w sposób zakwestionowany z wyżej wskazanych powodów) w warunkach tej izolacji liczne ograniczenia nawet w zakresie możliwości korzystania z rzeczy osobisty. W sytuacji tak szerokich ograniczeń nie realizowania w pełnym wymiarze nawet tych uprawnień, które pozostawiono skazanym – kąpieli, wymiany, pozbawienie środków higieny- było szczególnie dotkliwe i tak mogło być postrzegane. Stosując zakaz korzystania z telefonu - również z powołaniem na uprawniania dyrektora wynikającą z art. 247 kkw – pozbawiono w zasadnie skazanych możliwości kontaktu z rodzinami i osobami bliskimi. Nie przewidziano innych możliwości w szczególności procedury, która pozwoliłby skazanym na wskazywania kogo należało zawiadomić o ich sytuacji, chociaż istniało realne zagrożenie, że ich stan zdrowia może się pogorszyć. Powód mógł się tego obawiać stwierdzając, że pozwany nie podjął żadnych działań, aby na zawiadomienie rodziny dać możliwość R. Ł. (1), który z uwagi na stan zdrowi nie był w stanie tak jak powód interweniować u wychowawcy w sprawie kontaktu z rodziną. Na te warunki nałożyły się nadto negatywne odczucia powoda dotyczące realizowania opieki i pomocy medyczne przez pozwanego. Zauważyć też należy, że po opuszczeniu izolatorium powód po raz kolejny w krótkim odstępie czasu narażony był na negatywne odczucia związane z zachowaniem funkcjonariuszy pozwanego, a wynikające z ignorowania jego prawa do obywania kary pozbawienia wolności z osobami niepalącymi i to w okresie po przebytym zachorowaniu. Poczucie lekceważenie było uzasadnione, zwłaszcza, że manifestował już wobec pozwanego jakie znaczenie przywiązuje do zapewnienie takich warunków odbywania kary, zgłaszając z tego tytułu roszczenia i uzyskując zadośćuczynienie.

Sąd ocenił, że w obiektywnym odczuciu uzasadnione było poczucie powoda jego lekceważenia i poniżenia w warunkach jakie stworzył pozwany dla niego w tym całym okresie. Zdaniem sądu skumulowanie negatywnych przeżyć jakich doznał powód było na tyle znaczące i nasilone, że można ocenić (według kryteriów obiektywnych), że wykracza poza nieunikniony element cierpienia wpisanego w karę pozbawienia wolności, a także zastosowania izolacji wynikającej z zakażenia. W tych szczególnych okolicznościach, mimo krótkiego okresu oddziaływania, uzasadniona jest ocena jako naruszenie godności powoda w takim zakresie, że zasadne jest przyznanie powodowi z tego z tego zadośćuczynienia na zasadzie art. 448 k.c.

Uznania za zasadna roszczenia o zadośćuczynienie nie uzasadnia jednak zasądzenia świadczenie w wysokości dochodzonej pozwem. Zaakcentować należy jak już wyżej wskazano krótki okres narażenia na negatywne oddziaływania oraz fakt, że żadnemu z funkcjonariuszy nie można przypisać celowego działania, lecz raczej działanie w warunkach stresu i strachu w związku z obawę przed zachorowaniem. Zauważyć też należy, że powód nie wykazał, aby po zakończeniu odbywania kary w kwestionowanych warunkach zaistniały dalsze skutki tych naruszeń. W szczególności mimo wskazywania w pozwie, że zamierza skorzystać z pomocy psychiatrycznej nie wykazał, aby w związku z tym naruszeniem pomocy takiej wymagał, a przez wszystkim, że z tego powodu z pomocy takiej w ogóle korzystał. Nie wykazał też – jak wywodzi w pozwie – aby w dalszym ciągu borykał się z traumą. Powód jest młodym człowiekiem, przeszedł zakażenie bez znaczących objawów, a tym bardziej bez powikłań, a jego obawy dotyczące niezapewnienia mu właściwej opieki nie ziściły się, bo opieki takiej ostatecznie nie wymagał.

W ocenie sądu odpowiednią sumą tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za naruszenie dobra osobistego powoda jest kwota 2.000 zł. Zadośćuczynienie w takiej kwocie odpowiada rozmiarowi krzywdy wywołanej wskazanym naruszeniem dobra osobistego powoda. Poza tym zadośćuczynienie w takiej kwocie nie jest symboliczne, a więc nie deprecjonuje dobra osobistego, jakim jest godność. Jednocześnie suma ta, gdy uwzględni się warunki społeczne, nie jest nadmierna, a tym samym nie prowadzi do nieuzasadnionego prawem wzbogacenia powoda. Jest ona też odpowiednia do rodzaju naruszonego dobra osobistego i sposobu jego naruszenia, wyznaczającego rozmiar krzywdy powoda. W pozostałym zakresie powództwo należało oddalić.

Odsetki za opóźnienie określono na podstawie art. 481 k.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. przyjmując jako koszty celowej obrony pozwanego kwotę 240,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z § 8 pkt 26 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018, poz. 265 ze zmian.), przy czym na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c., orzeczono o odsetkach ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia z tytułu kosztów procesu.

Z zasądzonego na rzez powoda roszczenia na podstawie art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2022 poz.1125) nakazano pobrać kwotę 800,00 zł. W związku z zasadą wynikając z art. 100 k.p.c. stosunkowego rozdzielenia kosztów, z uwagi na wynik sprawy, w zakresie opłaty od pozwu, której powód nie miał obowiązku uiszczać przy wniesieniu pozwu w związku z uzyskanym zwolnienie od kosztów, jest to część tej opłaty, co do której brak byłoby podstaw do obciążania nią pozwanego przy zwrocie kosztów procesu.