Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Człuchowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2023 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Anna Wołujewicz
Protokolant:	p.o. protokolanta sądowego Daria Kowalczyk

po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2023 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S. A. z siedzibą w W.

przeciwko I. S.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt I C 14/23

UZASADNIENIE

W dniu 31 grudnia 2022 r. powód (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko I. S. o zapłatę kwoty 3 729,75 zł wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie tj. dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych, liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, w tym: kwota 2 000,00 zł tytułem należności głównej stanowiąca kwotę pozostałego kapitału zgodnie z umową pożyczki (...), kwota 989,13 zł tytułem skapitalizowanych odsetek umownych za faktyczne opóźnienie w spłacie pożyczki w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia następującego po dniu wymagalności do dnia kapitalizacji odsetek tj. od dnia 21.07.2019 r. do 30.11.2022 r., kwota 63,02 zł tytułem odsetek umownych w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych od dnia wypłaty kapitału do dnia wymagalności tj. od dnia 16.06.2019 r. do 20.07.2019 r., kwota 677,60 zł tytułem prowizji za udzielenie pożyczki naliczonej zgodnie z umową pożyczki (...). Nadto powód wniósł o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że w dniu 16.06.2019 r. pozwana zawarła z powodem Ramową umowę pożyczki nr (...)_3, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim z dnia 12.05.2011 r. za pośrednictwem pośrednika kredytowego (...) Sp. z o.o. działającego w imieniu i na rzecz powoda. Następnie na podstawie ramowej umowy pożyczki, w dniu 16.06.2019 r. pozwana zawarła umowę pożyczki (...), która stanowi integralną część ramowej umowy pożyczki. Powód wywodził, iż pozwana za pomocą formularza rejestracyjnego umieszczonego na stronie internetowej Banknot dokonała rejestracji konta klienta na platformie pożyczkowej. Pozwana podczas wnioskowania o pożyczkę objętą niniejszym roszczeniem sama dokonała wyboru zarówno w zakresie kwoty pożyczki, jak i okresu spłaty. Powód wyjaśniał, że składając wniosek pozwana zobowiązana była podać pełne dane identyfikacyjne, w tym nr PESEL, serię i nr dowodu rejestracyjnego, stan cywilny, wykształcenie, a także informacje dotyczące dochodów i miesięcznych wydatków. Podczas rejestracji pozwana była zobowiązana do odznaczenia odpowiednich pól, które zawierały oświadczenia o zapoznaniu się i zaakceptowaniu postanowień umowy oraz regulaminu świadczenia usług drogą elektroniczną. Powód podkreślał, że bez złożenia powyższych oświadczeń nie jest możliwym przejście do kolejnego etapu związanego z zawarciem umowy pożyczki. Pozwana potwierdziła swoją tożsamość poprzez logowanie się na swoje własne konto w banku poprzez usługę (...) identyfikacji (tożsamość zweryfikowana z danymi bankowymi) i zalogowała się do swojego rachunku bankowego.

Powód wywodził, że pozwana poprzez wpisanie loginu i hasła do swojego rachunku bankowego, w sposób nie budzący wątpliwości potwierdziła swoją tożsamość. W związku z tym powód w dniu 16.06.2019 r. przelał zgodnie z dyspozycją pozwanej zawnioskowaną kwotę pożyczki w wysokości 2 000,00 zł. Zdaniem powoda umowa pożyczki zawiera wszystkie wymagane ustawą elementy wymienione, w tym w szczególności obowiązki stron, termin i sposób wypłaty pożyczki, zasady i terminy spłaty pożyczki, wysokość oprocentowania, informacje o innych kosztach, które pozwana zobowiązana jest ponieść w związku z umową oraz skutki braku płatności.

Powód podkreślił, że przed skierowaniem sprawy do postępowania sądowego podejmował próby polubownego rozwiązania sprawy, jednakże mimo wezwań do zapłaty w formie e-mail oraz kontaktu telefonicznego pozwana nie dokonała spłaty zadłużenia z tytułu pożyczki. Do dnia wniesienia pozwu pozwana nie wywiązała się z całości zobowiązań wynikających z umowy. Powodowi przysługuje więc roszczenie o wykonanie umowy i zapłatę zaległej kwoty pożyczki oraz prowizji wraz z odsetkami i pozostałymi kosztami.

Powód wskazał, że umowa pożyczki została zawarta na czas określony, a termin jej spłaty został dokładnie oznaczony w umowie na dzień 20.07.2019 r., tym samym przedmiotowa wierzytelność w chwili wytoczenia powództwa istniała i była wymagalna.

Pozwana I. S. na rozprawie w dniu 2 czerwca 2023 r. przyznała, iż z powodu trudnej sytuacji rodzinnej i majątkowej zaciągała pożyczki, również za pośrednictwem portali internetowych. Nie potrafiła jednoznacznie wskazać, czy zawierała umowę, na podstawie której powód dochodził swojego roszczenia, ani też nie pamiętała czy na poczet zobowiązania dokonała jakiejkolwiek spłaty. Wyjaśniła, że zamieszkuje razem z niepełnosprawną matką poruszającą się przy pomocy wózka inwalidzkiego, niepełnosprawnym synem z zespołem (...) oraz bratem. Wskazała, że nie pracuje, dostaje opiekuńcze na syna w wysokości 2450,00 zł, alimenty w wysokości 450,00 zł, świadczenia rodzinne w wysokości 124,00 zł i 500,00 zł oraz opiekuńcze w wysokości 218,00 zł. Dokłada się do wspólnych rachunków.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód (...) S.A. z siedzibą w W., wykorzystując środki komunikacji elektronicznej na odległość, świadczył usługi polegające na udzielaniu pożyczek na odległość. Przy udzielaniu pożyczek wykorzystywał stronę internetową pod adresem www.banknot. pl. (...) zawarcia umowy oraz uzyskania odnawialnej linii pożyczkowej była rejestracja i utworzenie przez pożyczkobiorcę konta klienta na platformie pożyczkowej oraz posiadanie przez pożyczkobiorcę aktywnego konta klienta. Rejestracja następowała poprzez wypełnienie formularza rejestracyjnego znajdującego się na platformie pożyczkowej. Następnie pożyczkobiorca mógł złożyć wniosek o zawarcie umowy odnawialnej linii pożyczkowej podając wnioskowaną kwotę, z uwzględnieniem limitów dostępnych na platformie pożyczkowej.

(dowód: wydruk umowy odnawialnej linii pożyczkowej k. 8-25)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód dochodził roszczenia z tytułu niespłaconego kapitału pożyczki wraz z prowizją i odsetkami. W świetle tak zakreślonej podstawy faktycznej żądania stwierdzić należało, że odwołuje się ono do przepisu art. 720 § 1 k.c. w myśl którego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Kodeksowa definicja pożyczki wskazuje, że świadczeniem dającego pożyczkę jest przeniesienie na własność biorącego pożyczkę określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku i wykonanie tego świadczenia dający pożyczkę powinien udowodnić w procesie cywilnym.

Twierdzenia powoda odwołują się do zawarcia przez strony umowy w drodze elektronicznej regulowanej przez ustawę z dnia 18 lipca 2002 roku o świadczenie usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2013 roku, Nr 1422 z późn. zm.). Rodzaj umowy i jej podmioty wskazują na potrzebę oceny stosunku prawnego stron w oparciu o przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2011 roku, Nr 126, poz. 715 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta (Dz.U. z 2014 r., poz. 827 z późn. zm.). Pożyczkę udzieloną w warunkach wywodzonych przez powoda kwalifikować należy jako kredyt konsumencki zawierany na odległość w rozumieniu art. 5 pkt 13 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim oraz art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (stosowany do umów kredytu konsumenckiego jako usługi finansowej zawieranej na odległości w oparciu o art. 4 ust. 2 ustawy o prawach konsumenta).

Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1). Co do zasady umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę (art. 29 ust. 1). Przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim w art. 5 pkt 15 przewidują - jako jeden ze sposobów zawarcia umowy – kredyt konsumencki zawierany na odległość. Zgodnie z tym przepisem jako taki kredyt rozumie się umowę o kredyt konsumencki zawieraną z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość. Z kolei umowa o kredyt konsumencki – jako umowa dotycząca usług finansowych zawieranych na odległość w rozumieniu art. 4 ust. 2 ustawy o prawach konsumenta – stosownie do treści przepisu art. 2 pkt. 1 tej ustawy jest umową zawartą z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewanie się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie. Przepisy te przewidują szczególny sposób zawierania umowy o kredyt konsumencki – przy wykorzystaniu środków porozumiewania na odległość. W świetle powyższego należy stwierdzić, iż zawarcie umowy kredytu konsumenckiego nie wymaga w takiej sytuacji zachowania formy pisemnej. Wydruk z systemu – jako dokument w rozumieniu art. 77 ³ k.c., to jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jego treścią – stanowi środek dowodowy, który w zależności od cech i treści może być przedmiotem dowodu z dokumentu – w trybie art. 243 ¹ k.p.c. i następne lub w trybie art. 308 k.p.c., jako dowód z innych dokumentów. Jak każdy dowód w sprawie podlegają one jednak ocenie sądu.

W niniejszej sprawie powód nie zdołał wykazać wywodzonych przez siebie w treści pozwu okoliczności. Powód twierdził bowiem, że strony łączyła ramowa umowa pożyczki nr (...)_3 z dnia 16.06.2019 r. zawarta przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, za pośrednictwem pośrednika kredytowego (...) Sp. z o.o. działającego w imieniu i na rzecz powoda. Następnie, że w ramach tej umowy pozwana zawarła umowę pożyczki (...), dokonując uprzednio rejestracji za pomocą formularza rejestracyjnego na platformie pożyczkowej Banknot na kwotę 2 000,00 zł, z terminem spłaty na dzień 20.07.2019 r. Dodatkowo powód wywodził, że podejmował liczne próby polubownego rozwiązania sprawy (wezwania do zapłaty w formie e-mail i kontakt telefoniczny).

Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Oznacza to, że cytowany przepis jest w istocie normą decyzyjną w tym znaczeniu, że przesądza on w określonych sytuacjach o sposobie wyrokowania sądu w postaci oddalenia powództwa. Ciężar dowodu pozostaje bowiem w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów i spełnia dwie zasadnicze funkcje. Po pierwsze dynamizuje postępowanie dowodowe w systemie obowiązywania zasady sporności (kontradyktoryjności) w procesie, a po drugie określa wynik merytoryczny sporu (sprawy) w sytuacji krytycznej, gdy strona nie udowodni faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2003 r.). Natomiast przepis art. 232 k.p.c. stanowi, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Zatem Sąd tylko wyjątkowo winien ingerować w przebieg postępowania dowodowego dopuszczając dowody z urzędu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29). Obowiązek wskazania dowodów, potrzebnych dla rozstrzygnięcia sprawy, obciąża bowiem strony.

W niniejszej sprawie jedynymi zaproponowanymi przez powoda środkami dowodowymi były wydruki: umowy odnawialnej linii pożyczkowej nr (...) z dnia 16.06.2019 r. wraz z załącznikami, pełnomocnictwa do zawarcia umowy o linię pożyczkową oraz dokonywania zatwierdzonych przez pożyczkobiorcę zmian w umowie o linię pożyczkową, formularza informacyjnego dotyczącego kredytu konsumenckiego oraz potwierdzenia wykonania transakcji płatniczej.

Przystępując do oceny zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, wskazać przede wszystkim należy, iż jedyną bezsporną kwestią pozostaje fakt, iż powód zajmuje się działalnością usługową w postaci udzielania pożyczek za pośrednictwem portalu internetowego www.banknot. pl. (...) to zarówno z twierdzeń pozwu, jak i dołączonych do pozwu dokumentów.

Powód nie wykazał pozostałych podnoszonych przez siebie okoliczności.

Przede wszystkim powód nie dołączył do pozwu wydruku ramowej umowy pożyczki nr (...)_3 z 16.06.2019 r., na którą powoływał się w treści pozwu, a nadto nie wykazał, aby w tym zakresie działał w jego imieniu i na jego rzecz pośrednik kredytowy (...) Sp. z o.o. Co więcej z dołączonego do pozwu wydruku formularza informacyjnego dotyczącego kredytu konsumenckiego wynika, że umowa odnawialnej linii pożyczkowej została zawarta bezpośrednio przez powoda za pośrednictwem należącej do niego platformy pożyczkowej. Z dokumentu tego wynika również, że umowa odnawialnej linii pożyczkowej została zawarta na kwotę 2 000,00 zł na okres 4 miesięcy, a całkowita kwota do zapłaty zawierała nadto prowizję w wysokości 420,00 zł i odsetki w wysokości 41,04 zł. W tym miejscu zauważyć należy, że w żądaniu pozwu powód domagał się zasądzenia mj.in. należności z tytułu prowizji w wysokości 677,60 zł, której wysokość miała wynikać z umowy pożyczki (...). Żądana w pozwie wysokość prowizji jest zatem rozbieżna z wysokością prowizji wynikającą z umowy i rodzi poważne wątpliwości co zasadności roszczenia. Rozbieżności w zakresie umowy dotyczą również terminu spłaty zobowiązania. Powód bowiem twierdził, że całkowita spłata zobowiązania miała nastąpić w dniu 20.07.2019 r., natomiast z dołączonej dokumentacji wynika, że termin wyznaczony został na dzień 15.10.2019 r. (umowa k. 8-35).

Analizując dołączoną do pozwu umowę odnawialnej linii pożyczkowej, zauważyć należy, że zgodnie z warunkami tej umowy uruchomienie środków we wnioskowanej wysokości następowało dopiero w razie uprzedniej rejestracji na platformie pożyczkowej i utworzeniu konta klienta. W aktach sprawy brak jest jednak jakichkolwiek środków dowodowych potwierdzających rejestrację pozwanej. Strona powodowa nie przedłożyła ani pisemnego, ani jakiegokolwiek innego potwierdzenia warunków umowy pożyczki przez pozwaną. Złożony formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego będący wydrukiem komputerowym, wskazujący kwotę pożyczki i pozostałych należności, zakreślający termin do spłaty pożyczki, nie potwierdza zawarcia samej umowy.

Dodatkowo zaznaczyć należy, że w zaproponowanym materiale dowodowym brak jest oświadczenia pożyczkobiorcy, z którego wynikałoby, że akceptuje wskazane warunki pożyczki, takiej akceptacji nie sposób wywieść z ogólnych postanowień złożonego wydruku umowy pożyczki czy formularza informacyjnego. Udzielenie pożyczki miała poprzedzać rejestracja oraz złożenie wniosku przez pożyczkobiorcę za pośrednictwem formularza internetowego. Powód takiego wniosku nie przedłożył, nie przedłożyła również potwierdzenia rejestracji bądź założenia konta klienta.

Powód nie załączył również potwierdzenia doręczenia pozwanej umowy, czy też warunków pożyczki. Brak jest uzasadnionych podstaw do uznania, że wskazane przez powoda przekazanie środków nastąpiło na rachunek bankowy strony pozwanej. W konsekwencji nie sposób przyjąć, że powód wykazał fakt zawarcia z pozwaną wskazanej umowy pożyczki, z której wywodzi roszczenie sformułowane w pozwie. Gdyby nawet przyjąć, że pozwanej doręczono wskazane dokumenty, to powód nie wykazał, aby pozwana złożył oświadczenie woli w opisany w umowie pożyczki sposób. Niezależnie od tego, że sam fakt rejestracji na stronie pożyczkodawcy nie przesądza o zawarciu umowy, to w aktach brak jest dowodu na rejestrację pozwanego na stronie internetowej oraz dokonanie jego weryfikacji, choćby poprzez przelew weryfikacyjny, o którym mowa w formularzu informacyjnym. Nadto strona ma prawo zapoznać się z samą ofertą przedstawioną przez pożyczkodawcę. Powód nie dołączył do pozwu potwierdzenia doręczenia pozwanej umowy na trwałym nośniku. Stwierdzić należy, że choć powód wykazał, że dysponował danymi osobowymi pozwanej, sama ta okoliczność nie pozwala na ustalenie, że pozwana złożyła jakiekolwiek oświadczenie woli, na skutek którego zawarłaby umowę pożyczki. Strona powodowa nie złożyła wniosku pozwanej o udzielenie pożyczki złożonego w sposób w umowie przewidziany. Nie budzi wątpliwości, że zawieranie umów za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość jest dozwolone w obrocie prawnym. Nie jest ono wyłączone przez art. 29 ustawy o kredycie konsumenckim i art. 10 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki. Jednakże strona będąca profesjonalistą, obowiązanym do podwyższonej staranności w obrocie prawnym, powinna być świadoma ograniczeń dowodowych wiążących się z taką formą zawarcia umowy i uzyskać, a następnie przedstawić dowody złożenia oświadczenia woli przez pożyczkobiorcę.

Ponadto jak powyżej wskazano z pozwu wynika, że termin spłaty zobowiązania został oznaczony na dzień 20 lipca 2019 r., natomiast z umowy wynika termin 15 października 2019 r.

Zgodnie z treścią art. 117 § 2 ¹ k.c. po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. W myśl art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 roku o zmianie ustawy Kodeks Cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2018, poz. 1104, wejście w życie z dniem 9 lipca 2018 roku) jeżeli zgodnie z ustawą zmienianą w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Z kolei stosownie do treści art. 5 ust. 4 ustawy roszczenia przedawnione przysługujące przeciwko konsumentowi, co do których do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegają z tym dniem skutkom przedawnienia określonym w ustawie zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym przedmiotową ustawą.

Wskazać należy, że powód dochodzi roszczenia przeciwko pozwanej posiadającej status konsumenta, a termin przedawnienia dla tego typu żądania, jako związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą wynosi 3 lata. Biorąc pod uwagę termin spłaty i twierdzeń strony powodowej, należy przyjąć, że ewentualne zadłużenie z tego tytułu stało się wymagalne najpóźniej w dniu 20 lipca 2019 r. względnie 15 października 2019 roku, a to oznacza, że termin przedawnienia upłynął w dniu 31 grudnia 2022 r. Wskazać natomiast należy, ze pozew w niniejszej sprawie został złożony w dniu 8 stycznia 2023 r., to jest po upływie terminu przedawnienia

Podkreślić należy, że strona powodowa nie wykazała i nie podnosiła aby bieg terminu przedawnienia został kiedykolwiek przerwany.

W tych okolicznościach mając na uwadze fakt, że roszczenie powoda jest bezzasadne i uległo przedawnieniu, przedmiotowe powództwo podlegało oddaleniu.