Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Człuchowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2024 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Sylwia Piasecka
Protokolant:	p.o. protokolanta sądowego Ilona Szczepańska

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2024 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy

z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 1.817,00 zł (słownie: jeden tysiąc osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 302/23

UZASADNIENIE

Powód – M. G., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą P.H.U. M. G. z siedzibą w O., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł o zasądzenie od pozwanego – Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 9.290,80 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 marca 2023 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenie do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 29 listopada 2022 roku doszło do kolizji, w wyniku której uszkodzony został należący do D. F. pojazd marki T. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Sprawca zdarzenia był ubezpieczony u pozwanego.

Powód podniósł, że uszkodzony pojazd został postawiony na parkingu na czas oczekiwania na części zamienne. W dniu 10 listopada 2022 roku D. F. zawarła z powodem umowę najmu, która trwała do dnia 9 lutego 2023 roku. Powód zaznaczył, że dochodził od pozwanego należności za czas trwania najmu pojazdu zastępczego od dnia 30 listopada 2022 roku do dnia 9 lutego 2023 roku oraz należności za parkowanie pojazdu. Legitymację czynną powoda stanowiła umowa cesji wierzytelności z dnia 9 lutego 2023 roku, przenosząca na powoda uprawnienia do dochodzenia roszczeń w zakresie w/w należności. W związku z tym powód w dniu 10 lutego 2023 roku wystawił fakturę VAT za najem pojazdu zastępczego na kwotę 9.298,80 złotych brutto oraz fakturę VAT za parking pojazdu uszkodzonego na kwotę 2.952,00 złotych. Pozwany uznał roszczenie co do zasady i przelał na rachunek powód kwotę 3.035,00 złotych, na która składała się kwota 2.400,00 złotych tytułem zwrotu kosztów za najem pojazdu zastępczego oraz kwota 560,00 złotych tytułem zwrotu kosztów za parkowanie. Tym samym do zapłaty pozostała kwota 9.290,80 złotych.

Powód podkreślił, że przy oddawaniu uszkodzonego samochodu do naprawy zachowano należytą staranność w wyborze podmiotu dokonującego naprawy. Co więcej poszkodowany zwrócił się do pracownika zakładu o określenie przewidywanego czasu naprawy uszkodzonego auta, aby móc wynajmować samochód zastępczy jedynie przez okres rzeczywistego braku możliwości korzystania z własnego auta.

Powód zaznaczył także, że w przypadku podnoszenia przez pozwanego okoliczności złożenia poszkodowanemu propozycji najmu pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem, kwestionuje twierdzenia pozwanego, jakoby mógł zorganizować poszkodowanemu pojazd zastępczy.

Powód wskazał, że pozwany bezzasadnie zaniżył odszkodowanie za parking pojazdu, tym bardziej, że mieszczą się one w granicach stawek stosowanych na rynku lokalnym za tego rodzaju usługi. Ponadto poszkodowany był zmuszony zabezpieczyć uszkodzony pojazd na parkingu strzeżonym.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany przyznał, że powód zgłosił roszczenie o zwrot kosztów parkowania uszkodzonego pojazdu w kwocie 2.952,00 złotych brutto (48 dni x 61,50 złotych brutto) oraz kosztów najmu pojazdu zastępczego w wysokości 9.298,80 złotych (56 dni x 166,05 złotych brutto), jak również, że w toku postępowania likwidacyjnego pozwany decyzją z dnia 17 lutego 2023 roku oraz decyzją z dnia 14 marca 2023 roku przyznał na rzecz powoda kwotę 560,00 złotych tytułem zwrotu kosztów parkowania (14 dni x 40,00 złotych) i kwotę 2.400,00 złotych tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego (32 dni x 75,00 złotych). Jednocześnie podkreślił, że podstawą zakwestionowania dobowej stawki najmu pojazdu zastępczego był fakt, że pozwany kilkukrotnie informował powoda (jako pełnomocnika poszkodowanej) o możliwości skorzystania z najmu pojazdu z wypożyczalni współpracujących z pozwaną oraz, że w przypadku najęcia pojazdu z poza oferty pozwanej stawka najmu będzie zweryfikowana do kwoty 75,00 złotych brutto za dobę.

Pozwany zaznaczył, że pracownik powoda zgłosił pozwanej szkodę w dniu 1 grudnia 2022 roku i podczas zgłaszania szkody została mu przedstawiona informacja o możliwości zorganizowania pojazdu zastępczego po stawce 75,00 złotych z wypożyczalni aut współpracujących z pozwaną. Tego samego dnia pozwana pismem z dnia 1 grudnia 2022 roku przesłała do powoda ponownie ofertę dotyczącą możliwości zorganizowania pojazdu zastępczego. Tożsame pismo zostało przesłane do poszkodowanej.

Pozwany podniósł, że w toku postępowania likwidacyjnego szkody uznał, że uzasadniony czas najmu wynosi 32 dni, na który to okres składa się 14 dni do czasu otrzymania kosztorysu (1 – 14 grudnia 2022 roku), 2 dni na zamówienie/odbiór części (15 – 16 grudnia 2022 roku), 4 dni weryfikacja kosztorysu (17 – 20 grudnia 2022 roku), 3 dni wynikające z technologicznego czasu naprawy (21 – 23 grudnia 2022 roku), 3 dni wolne (24 – 26 grudnia 2022 roku), 1 dzień TCN (27 grudnia 2022 roku), 1 dzień organizacyjny na zdanie/odbiór pojazdu (28 grudnia 2022 roku) i 4 dni dodatek (3 – 6 lutego 2023 roku).

Pozwany zakwestionował roszczenie powoda w zakresie kosztów parkowania uszkodzonego pojazdu. Według pozwanego koszty te zostały sztucznie wygenerowane przez powoda, gdyż przeprowadzał naprawę pojazdu poszkodowanego i pozwana nie spotkała się dotąd by zakład naprawiający pojazd obciążał właściciela tego pojazdu kosztami parkowania pojazdu na terenie zakładu naprawczego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 listopada 2022 roku w kolizji drogowej uszkodzony został samochód osobowy marki T. (...) o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący własność D. F.. W dniu zdarzenia pojazdem kierowała matka właścicielki.

Pozwany był ubezpieczycielem sprawcy wypadku z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

bezsporne

W związku z tym, że uszkodzony w zdarzeniu komunikacyjnym pojazd D. F. nie był jezdny, w dniu 30 listopada 2022 roku zawarła ona umowę najmu samochodu osobowego marki S. (...), za dobową stawkę w wysokości 175,00 złotych netto. Właścicielka uszkodzonego auta korzystała z pojazdu zastępczego do dnia 9 lutego 2023 roku.

W dacie zawierania umowy, jak również w dacie zwrotu auta zastępczego D. F. nie poniosła żadnych kosztów z tego tytułu.

Powód nie informował D. F. o kosztach związanych z opłatą parkingową.

przyznane, nadto dowód: umowa najmu z dnia 30 listopada 2022 roku k. 17, protokół zdawczo – odbiorczy z dnia 9 lutego 2023 roku k. 18, zeznania świadka D. F. 00:05:08 – 00:11:00 k. 121v, 00:17:24 k. 122.

Właścicielka auta – D. F. - została poinformowana przez powoda, że szkoda jest całkowita i z tego tytułu otrzyma kwotę około 4.000,00 złotych. Powód nie określił terminu wypłaty tej kwoty.

Po około 2 miesiącach D. F. otrzymała od powoda informację, że jednak auto zostanie naprawione. Po upływie około 2 – 3 tygodni D. F. odebrała naprawione auto.

przyznane, nadto dowód: zeznania świadka D. F. 00:05:08 – 00:15:20 k. 122, 00:17:24 k. 122.

W dniu 1 grudnia 2022 roku pracownik powoda – G. R. zgłosił szkodę pozwanej, którą poinformował, że wypożyczył poszkodowanemu pojazd we własnym zakresie za dobową stawkę najmu wynosząca kwotę 135,00 złotych.

W dniu 2 grudnia 2022 roku powód został poinformowany, że pozwany zaakceptuje koszt najmu pojazdu zastępczego do kwoty 75,00 złotych brutto. Jednocześnie pozwany wskazał, że w przypadku potrzeby skorzystania z pojazdu zastępczego należy kontaktować się z Centrum (...), jak również, że w przypadku wynajmu pojazdu zastępczego samodzielnie, za wyższą stawkę niż kwota 75,00 złotych brutto, koszty z tego tytułu nie zostaną uznane.

Informacja o możliwości skorzystania z pojazdu zastępczego u pozwanego została również skierowana do właścicielki uszkodzonego auta – D. F..

bezsporne, nadto dowód: akta szkody k. 41 – zakładka początek i email z dnia 2 grudnia 2022 roku, pismo z dnia 1 grudnia 2022 roku .

W dniu 9 lutego 2023 roku właścicielka uszkodzonego pojazdu – D. F. zawarła z powodem umowę przelewu wierzytelności, na podstawie której cedent oświadczył, że przenosi na cesjonariusza swoja wierzytelność w stosunku do pozwanego – (...) S.A. z siedzibą w W., której elementem jest wynagrodzenie za wynajem auta zastępczego po weryfikacji w kwocie 6.973,80 złotych, naprawa auta uszkodzonego po weryfikacji w kwocie 730,62 złotych oraz wynajmowanie miejsca parkingowego dla uszkodzonego auta po weryfikacji w wysokości 2.952,00 złotych, z tytułu szkody powstałej w pojeździe marki T. (...) o numerze rejestracyjnym (...).

dowód: umowa przelewu wierzytelności k. 21 - 22.

W dniu 10 lutego 2023 roku powód wystawił fakturę za parking pojazdu uszkodzonego T. (...) na kwotę 2.952,00 złotych brutto, płatną do dnia 24 lutego 2023 roku. Wysokość stawki dziennej wynosiła kwotę 61,50 złotych brutto, natomiast ilość dni 48. W dniu 10 lutego 2023 roku powód wystawił również fakturę za wynajmem pojazdu zastępczego S. (...) na kwotę 9.298,80 złotych brutto, płatną do dnia 24 lutego 2023 roku. Wysokość stawki dobowej wynosiła kwotę 166,05 złotych brutto i obejmowała okres 56 dni.

dowód: faktura nr (...) z dnia 10 lutego 2023 roku k. 19, faktura nr (...) z dnia 10 lutego 2023 roku k. 20, upoważnienie do wypłaty odszkodowania k. 23, harmonogram naprawy k. 26.

Pozwany – Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. przyznał powodowi odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego w wysokości 2.325,00 złotych brutto, uwzględniając 31 dni najmu pojazdu zastępczego i stawkę dobową w wysokości 75,00 złotych. Uzasadniając swoje stanowisko pozwany wskazał, że proponował powodowi najem pojazdu zastępczego z wypożyczalni współpracującej z pozwanym, jak również informował o wysokości stawki, którą jest w stanie zaakceptować oraz o konsekwencjach wynajęcia pojazdu za stawkę wyższą.

Pozwany odmówił wypłaty odszkodowania w wysokości 2.952,00 złotych brutto z tytułu płatnego parkowania pojazdu.

Na skutek odwołania powoda z dnia 21 lutego 2023 roku pozwany przyznał powodowi dopłatę w wysokości 635,00 złotych, która obejmowała koszty parkowania w wysokości 560,00 złotych i koszty najmu pojazdu zastępczego w wysokości 75,00 złotych.

dowód: akta szkody k. 41 – decyzja pozwanego z dnia 16 lutego 2023 roku i z dnia 17 lutego 2023 roku, dowód z innych wniosków dowodowych: decyzja z dnia 14 marca 2023 roku k. 28.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Kwestia odpowiedzialności strony pozwanej za skutki wypadku z dnia 29 listopada 2022 roku, jak również legitymacji czynnej, nie była sporna. Powód uzasadnił swoją legitymację wobec pozwanego ubezpieczyciela tym, że nabył wierzytelność o wypłatę odszkodowania, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz za parkowanie pojazdu od poszkodowanego, na podstawie umowy cesji (art. 509 k.c.). Poza sporem było również, że dotychczas pozwany przyznał i wypłacił powodowi łącznie kwotę 2.960,00 złotych tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w wysokości 2.400,00 złotych oraz kosztów parkowania w wysokości 560,00 złotych, kwestionując przy tym czas najmu auta zastępczego.

Należność dochodzona pozwem obejmowała natomiast różnicę między kosztami wynajmu samochodu zastępczego oraz opłaty za parkowanie uszkodzonego pojazdu, naliczonymi przez powoda, a wysokością odszkodowania wypłaconego przez pozwanego ubezpieczyciela z tego tytułu. Sporna była bowiem wysokość stawki za dobę najmu pojazdu i czas trwania tego najmu, jak również wysokość stawki i czas parkowania pojazdu.

Zgodnie z treścią art. 822 k.c. zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za te szkody ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której zawarta została umowa ubezpieczenia. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie Sądu Najwyższego stanowiskiem, które Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela, dla ustalenia pojęcia szkody ubezpieczeniowej należy sięgać do odpowiednich regulacji zawartych w kodeksie cywilnym, albowiem nie ma różnicy w pojęciu szkody w rozumieniu przepisów prawa cywilnego i prawa ubezpieczeniowego. W obu przypadkach chodzi bowiem o utratę lub zmniejszenie aktywów bądź powstanie lub zwiększenie pasywów osoby poszkodowanej (por. uchwała z dnia 18 marca 1994r. w sprawie III CZP 25/94 i z dnia 15 listopada 2001r.w sprawie III CZP 68/01).

Pojęcie szkody rozumianej jako uszczerbek majątkowy może mieć dwojaką postać – szkody rzeczywistej oraz utraty korzyści. W doktrynie i orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że koszty i wydatki poniesione w związku ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę wchodzą w skład takiej szkody. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż pojęcie szkody ubezpieczeniowej, gdy podstawą odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń jest umowa odpowiedzialności cywilnej, jest tożsame z pojęciem szkody zawartym w art. 361 k.c. Przepis ten stanowi, iż zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (§ 1). W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§ 2). Zgodnie zaś z treścią art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody winno nastąpić - według wyboru poszkodowanego - bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Istotnym jest, że przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z treści art. 363 § 1 k.c. jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji. W istocie jednak naprawienie szkody przez ubezpieczyciela polega na zapłaceniu kwoty pieniężnej koniecznej do przywrócenia samochodu do stanu poprzedniego. Pod względem ekonomicznym (wartości świadczenia) występuje w takiej sytuacji ekwiwalentność obu postaci świadczeń odszkodowawczych przewidzianych w art. 363 § 1 k.c. Można zatem przyjąć, że poszkodowanemu przysługuje roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego także wobec ubezpieczyciela, ale ze względu na charakter świadczenia ubezpieczeniowego roszczenie to przybiera postać żądania restytucji pieniężnej umożliwiającej definitywne przywrócenie stanu poprzedniego.

Na gruncie prawa cywilnego reprezentatywne jest stanowisko w przedmiocie ustalania szkody zgodnie z zasadą, że szkodę stanowi różnica między stanem majątku poszkodowanego, który powstał po nastąpieniu zdarzenia sprawczego, a stanem, który by istniał bez tego zdarzenia. Zasadę te zastosować należy również na gruncie roszczeń związanych z najmem pojazdu zastępczego. Zagadnienie to było przedmiotem uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie III CZP 5/11, którą Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela. Sąd Najwyższy wskazał, że dochodzenie odszkodowania w zakresie tej szkody możliwe jest w sytuacji , w której doszło już do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego w okresie remontu uszkodzonego pojazdu albo przez okres niezbędny do nabycia nowego pojazdu. Sąd Najwyższy wskazał nadto, że są to wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodzącego, które nie powstałyby bez tego zdarzenia, prowadzące do powypadkowego zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty (art. 361 § 2 k.c.).

Co do zasady nie budzi wątpliwości możliwość refundacji wydatków za najem pojazdu zastępczego poniesionych zarówno przez podmiot prowadzący dzielność gospodarczą jak i przez osobę fizyczną nieprowadzącą takiej działalności. Zaznaczyć jednak należy – jak wskazał Sąd Najwyższy - w powołanej uchwale z dnia 17 listopada 2011 roku - że zwrotowi mogą podlegać tylko wydatki rzeczywiście poniesione na taki najem - strata majątkowa z tego tytułu powstaje dopiero z chwilą poniesienia kosztów najmu pojazdu zstępczego. Nie oznacza to jednak, że wszystkie tak poniesione koszty podlegają zwrotowi. Jak wskazał bowiem Sąd Najwyższy - nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.). Zatem na dłużniku ciąży obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika.

Zgodnie bowiem z przyjętą i ugruntowaną linią orzecznictwa za szkodę można uznać tylko koszty niezbędne, rzeczywiście poniesione przez poszkodowanego, którego obciąża ciężar dowodu wysokości szkody (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 roku w sprawie IV CK 672/03). I chociaż rozstrzygniecie to dotyczy podmiotów prowadzących działalność gospodarcza, niewątpliwie zasada ta odnosi się również do sytuacji, gdy szkoda z tego tytułu dochodzona jest bez związku z prowadzeniem działalności gospodarczej (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku).

W ocenie Sądu, powód w toku niniejszego procesu nie wykazał aby wydatki z tytułu najmu pojazdu zastępczego oraz opłaty za parkowanie pojazdu w wysokości ustalonej przez powoda były ekonomicznie uzasadnione. Tym bardziej, że pozwany nie kwestionował zasady przyznania odszkodowania z tytułu najmu samochodu zastępczego i opłaty za parkowanie i z tego tytułu wypłacił powodowi, po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, świadczenie z tytułu najmu pojazdu zastępczego obejmującego ostatecznie 32 dni oraz koszty parkowania w wysokości 560,00 złotych. .

W przedmiotowej sprawie powód powoływał się na wystawioną fakturę w zakresie wysokości szkody wskazując, że należność taką faktycznie poniósł poszkodowany i w związku tym pozwany winien zwrócić ją w całości jako rzeczywiście poniesione koszty. Natomiast pozwany powoływał się na zasady ograniczenie tych ciężarów jedynie do celowych i ekonomicznie uzasadnionych.

W ocenie Sądu należy zgodzić się ze stanowiskiem pozwanego w zakresie ograniczeń refundacji szkody związanej z najmem pojazdu zastępczego do kosztów celowych i ekonomicznie uzasadnionych. Za takim stanowiskiem przemawia uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 roku, III CZP 20/17, którą Sąd w niniejszy składzie również w pełni podziela. Odwołując się do tezy i uzasadniania uchwały z dnia 17 listopada 2011 roku Sąd Najwyższy zauważył, że od początku wskazywano na potrzebę utrzymania ochrony interesów poszkodowanego w rozsądnych granicach. Jak wskazywał bowiem Sąd Najwyższy „nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za celowe i ekonomicznie uzasadnione. W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak, np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli zaś istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają również drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się, np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela.”

Uchwałą ta zawiera również odniesienie do wywodzonych w niniejszej sprawie przez powoda argumentów dotyczących swobodnego decydowania przez pokrzywdzonego co do wyboru podmiotu świadczącego usługi w zakresie wynajmu pojazdów, a co za tym idzie – stosowanych przez ten podmiot stawek z wynajem. Sąd Najwyższy wskazał mianowicie, że „z uwagi na ciążący na ubezpieczycielu obowiązek szczególnej, podwyższonej staranności nie można przypisać decydującego znaczenia czynnikowi w postaci szczególnego zaufania, jakie poszkodowany ma do kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana. Należy też podkreślić, że proponowana wykładnia nie eliminuje ani nie ogranicza przysługującej poszkodowanemu swobody wyboru kontrahenta, od którego najmie pojazd. Sprawia jedynie, ze względu na obowiązek zapobiegania zwiększeniu rozmiarów szkody, że zawierając umowę na mniej korzystnych warunkach od proponowanych przez ubezpieczyciela, poszkodowany będzie zmuszony ponieść część związanych z tym kosztów. Przeciwko przedstawionemu stanowisku nie przemawia wystarczająco silnie przyjmowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego pogląd, że odpowiedzialnością ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej objęte są - jako "niezbędne i ekonomicznie uzasadnione" - koszty naprawy pojazdu ustalone według cen, którymi posługuje się swobodnie wybrany przez poszkodowanego warsztat naprawczy dokonujący naprawy samochodu, choćby odbiegały (były wyższe) od cen przeciętnych, jeżeli tylko odpowiadają cenom stosowanym przez usługodawców na lokalnym rynku (por. zwłaszcza uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/03, i postanowienie składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2006 r., III CZP 91/05, nie publ.). Należy także zwrócić uwagę, że w przypadku kosztów naprawy pojazdu służących bezpośrednio wyeliminowaniu już istniejącej szkody majątkowej interes poszkodowanego podlega intensywniejszej ochronie niż w przypadku wydatków na najem pojazdu zastępczego, które nie służą wyrównaniu szkody - utrata możliwości korzystania z rzeczy nie jest szkodą lecz jedynie wyeliminowaniu negatywnych następstw majątkowych doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia (zniszczenia) pojazdu (por. uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11). W konsekwencji wymagania dotyczące pokrycia obu kategorii kosztów różnią się. O ile celowość i ekonomiczność wydatków służących bezpośrednio restytucji (naprawie pojazdu) jest kontrolowana co do zasady tylko w wąskich granicach określonych w art. 363 § 1 zd. 2 k.c., o tyle w przypadku kosztów służących wyeliminowaniu negatywnych następstw majątkowych - jest samoistną, podstawową przesłanką warunkującą zakwalifikowanie tych wydatków jako szkodę. Znaczenie tej różnicy uwidacznia się także w tym, że zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11) kompensacie podlegają jedynie rzeczywiście poniesione wydatki na najem pojazdu zastępczego, podczas gdy koszty naprawy pojazdu mogą być - zgodnie z utrwalonym orzecznictwem - dochodzone jeszcze przed ich poniesieniem.

Powyższa argumentacja, w pełni podzielana przez Sąd w niniejszym składzie, w sposób jednoznaczny wskazuje zatem na brak podstaw do uwzględnienie stanowiska powoda dotyczącego ustalania wysokości odszkodowania przy przyjęciu swobody w wyborze podmiotu wynajmującego oraz stosowanych przez niego stawek, czyli wypłaty odszkodowania w wysokości odpowiadającej pełnej kwocie należności ustalonej za najem pojazdu zastępczego od takiego podmiotu bez możliwości jej weryfikacji.

Wprawdzie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2002 roku (sygn. akt I CKN 1466/99, OSNC 2003, nr 5, poz. 64) stwierdzono, że co do zasady nabywający autoryzowane części samochodowe potrzebne do naprawy uszkodzonego w wypadku pojazdu - nie ma obowiązku poszukiwać sprzedawcy, oferującego je najtaniej. Także więc w zakresie wynajmu pojazdu zastępczego, poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwać podmiotu, oferującego najniższe stawki. Wystarczy, aby stawki najmu pojazdu nie odbiegały rażąco od średnich stawek na rynku lokalnym. Jednakże, w ocenie Sądu, koszt najmu pojazdu zastępczego, przedstawiony w dołączonej do pozwu fakturze, nie może być uznany za ekonomicznie uzasadniony, mimo że poszkodowany nie ma obowiązku szukania najtańszej oferty na rynku. W rozpoznawanej sprawie takiej bowiem konieczności nie było, skoro otrzymał ofertę od pozwanej już w dniu zgłoszenia szkody. Dla poszkodowanego oferta ta nie była mniej korzystna co do świadczonych usług, natomiast istotna była cena tych usług (75,00 złotych za dobę).

Rację miał zatem pozwany, powołując się na obowiązek poszkodowanego minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc). Skorzystanie z oferty, która gwarantowała satysfakcjonujący poziom i zakres usług, a więc najem auta zastępczego w tej samej klasie co uszkodzony za cenę 75,00 złotych za dobę gwarantowałoby wypełnienie tego obowiązku. Jeśli jednak poszkodowany skorzystał z innej oferty bez uzasadnienia szczególnymi okolicznościami, to wówczas wyższe koszty tej usługi obciążają poszkodowanego, niezależnie od tego, że powód, który wynajął mu samochód za cenę ponad dwukrotnie wyższą za dobę twierdzi, że stawka ta nie jest rażąco wygórowana w porównaniu z cenami innych wypożyczalni na rynku. Nie kwestionując uprawnienia poszkodowanego do wyboru wypożyczalni, wskazać przy tym należy również, że w sytuacji, gdy dokonał on wyboru, nie kierując się kryterium celowym i ekonomicznym (nie uiścił wynagrodzenia za najem pojazdu w gotówce, lecz w formie cesji wierzytelności, w konsekwencji nie był zainteresowany negocjowaniem cen najmu, skoro i tak, to nie on ponosił ten koszt), to taka decyzja nie może wpływać na obowiązek odszkodowawczy pozwanego. Oferta pozwanego kompensowałaby bowiem szkodę. Wynajęcie auta za dużo wyższą stawkę, bez względu na zakres i jakość usług, prowadzi bowiem do nieuzasadnionego zwiększenia rozmiarów szkody i nie zasługuje na uwzględnienie. Istotnym jest, że poszkodowany nie liczył się z kosztami najmu pojazdu zastępczego, skoro powód niejako zwolnił go z obowiązku minimalizacji szkody, dostarczając bezpłatnie auto zastępcze. Z tego punktu widzenia wybór poszkodowanego oferty powoda był racjonalny, korzystał z podstawionego samochodu nie ponosząc żadnych kosztów najmu, przy czym został zapewniony, że wszystkie koszty pokrywa zakład ubezpieczeń. Oczywiście takie zachowanie powoda nie kreuje obowiązku odszkodowawczego i jego zakresu. W dalszym ciągu zakład ubezpieczeń odpowiada tylko w granicach art. 361 kc. Odszkodowanie ma bowiem zrekompensować szkodę, a nie może służyć wzbogaceniu poszkodowanego.

Obowiązkiem odszkodowawczym nie mogą być bowiem objęte koszty, wynikające ze świadomego lub niedbałego postępowania poszkodowanych, którzy wbrew obowiązkowi minimalizacji szkody, zawierają umowę najmu pojazdu zastępczego z przedsiębiorcą, oferującym usługi po zawyżonych cenach. Jak bowiem wyżej wskazano, istniała obiektywna możliwość wynajęcia podobnego samochodu za dużo niższą cenę. Jeżeli jednak poszkodowany zdecydował się na droższą opcję, to wywołane tym dodatkowe koszty, nie powinny obciążać odpowiedzialnego za szkodę ubezpieczyciela (art. 361 § 1 kc).

W przedmiotowej sprawie istotnym jest nie tylko okoliczność, że pozwany proponował najem auta za stawkę ponad dwukrotnie niższą i w tym samym segmencie, ale również fakt, który nie był kwestionowany przez powoda w toku niniejszego procesu, a który wynika z zeznań świadka D. F. – właścicielki uszkodzonego pojazdu, że powód początkowo stwierdził, że auto ma szkodę całkowitą i nie nadaje się do naprawy, a właścicielka samochodu otrzyma odszkodowanie w wysokości około 4.000,00 złotych. Dopiero po około 2 miesiącach powód skontaktował się z właścicielką – D. F. i poinformował ją, że jednak auto zostanie naprawione. Przy czym naprawa auta trwała, co również wynika z zeznań świadka D. F., około 2 – 3 tygodni, albowiem po takim czasie od informacji o podjęciu decyzji przez powoda o naprawie auta – odebrała ona swój samochód. Zatem rzeczywisty koszt wynajmu auta, skoro naprawa trwała od 2 do 3 tygodni, mieścił się w czasie ustalonym przez pozwanego, a mianowicie w 32 dniach. Taki okres czasu przyjął bowiem pozwany jako celowy i ekonomiczny z tytułu najmu pojazdu zastępczego.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka D. F. albowiem nie były one kwestionowane przez powoda. Zatem Sąd, biorąc pod uwagę okoliczności sprawy, uznał je za przyznane w trybie art. 230 kpc. Podkreślić należy również, że to na powodzie spoczywał ciężar wykazania, że czas naprawy pojazdu poszkodowanej przekraczał uznany przez ubezpieczyciela okres 32 dni najmu pojazdu zastępczego. Tymczasem powód nie zaoferował w tym procesie jakichkolwiek dowodów umożliwiających obiektywną weryfikację zasadności jego roszczenia opartego na fakturze (...) z dnia 10 lutego 2023 roku.

W ocenie Sądu brak jest również podstaw do uwzględnienie roszczenia powoda w zakresie kosztów opłaty za parkowanie pojazdu uszkodzonego.

Niewątpliwym bowiem jest, że przedmiotowy pojazd pozostawiono w warsztacie powoda w celu wykonania przez niego naprawy auta. Skoro zatem naprawa została wykonana i samochód poszkodowanej D. F. pozostawał w tym warsztacie tylko i wyłącznie w związku z realizacją tego zlecenia, a nie z tytułu umowy przechowania wraku, to brak jest w ocenie Sądu podstaw do obciążania pozwanego ubezpieczyciela kosztami parkowania, objętymi fakturą nr (...) z dnia 10 lutego 2023 roku. Dlatego też nie można uznać, że jakiekolwiek dodatkowe wydatki z tytułu kosztów parkowania były w okolicznościach analizowanej sprawy objęte odpowiedzialnością gwarancyjną pozwanego ubezpieczyciela.

Należy mieć bowiem na uwadze, że nie wszystkie wydatki pozostające w związku z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, tym bardziej, że istnieje obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszenia jej rozmiarów. Na ubezpieczycielu ciąży natomiast obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, nie dających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika.

Wobec powyższego Sąd orzekł, jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd na mocy art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c., zasądzając od powódki na rzecz pozwanego opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 złotych oraz kwotę 1.800,00 złotych tytułem wynagrodzenie pełnomocnika - zgodnie z treścią § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych Dz. U. z 2015 r., poz. 1804.