I C 318/24 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Człuchowie z 2024-10-30

Sygn. akt: I C 318/24 upr

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2024 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:

Sędzia Sylwia Piasecka

Protokolant:

Sekretarz sądowy Ilona Szczepańska

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2024 roku w Człuchowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy

z powództwa (...) 1 F. (...) z siedzibą w W.

przeciwko A. B.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt I C 318/24

UZASADNIENIE

Powód – (...) 1 F. (...) z siedzibą w W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, złożył pozew przeciwko pozwanemu A. B. wnosząc o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 10.487,00 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia następnego po dniu wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że dochodzona pozwem wierzytelność powstała w wyniku zawarcia przez pozwanego i Bank (...) S.A. z siedzibą we W. w dniu 19 czerwca 2017 roku umowy o kredyt o numerze (...). Uchwałą Walnego zgromadzenia z dnia 16 maja 2018 roku akcjonariusz Banku (...) S.A. zmienił nazwę banku na (...) Bank (...) S.A.

Powód podkreślił, że pomimo precyzyjnie ustalonych warunków umowy pozwany nie zaspokoił wszystkich należności wynikających z powyższego stosunku prawnego i pozostawał w opóźnieniu co do obowiązku spłaty zadłużenia. Dlatego tez wierzyciel pierwotny dokonał wypowiedzenia umowy i roszczenie stało się wymagalne dnia 17 marca 2020 roku. W związku z tym do dnia cesji w księgach rachunkowych wierzyciela pierwotnego (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w (...) figurowało zadłużenie, którego pozwany nie zwrócił wierzycielowi pierwotnemu, mimo podjętych prób doprowadzenia do jego dobrowolnego zaspokojenia.

Powód wskazał, że w dniu 12 sierpnia 2021 roku wierzyciel pierwotny dokonał przelewu przysługującej mu od pozwanego wierzytelności na rzecz (...) 1 F. (...) z siedzibą w G., a zbycie wierzytelności nastąpiło zgodnie z treścią art. 509 kc. Tym samym powód uzyskał legitymacje procesową czynną w niniejszym postępowaniu. Powód zaznaczył, że o cesji wierzytelności pozwany został poinformowany pismem z dnia 14 października 2021 roku.

Powód podniósł, że na zobowiązanie pozwanego na dzień sporządzenia niniejszego pozwu składa się kwota 8.080,40 złotych tytułem wykorzystanego przez pozwanego lecz niespłaconego do dnia złożenia pozwu kapitału umownego oraz kwota 2.405,93 złotych tytułem odsetek naliczonych przez cesjonariusza od kwoty niespłaconego kapitału umowy od dnia następnego po dniu wymagalności do dnia wystawienia wyciągu.

Pozwany – A. B. nie zajął stanowiska w sprawie w przepisanym terminie, nie stawił się na termin rozprawy i nie wniósł o przeprowadzenie rozprawy pod jego nieobecność.

Wyrokiem zaocznym z dnia 10 stycznia 2024 roku, wydanym w sprawie I C 415/23, Sąd Rejonowy w Człuchowie oddalił powództwo powoda.

Na skutek apelacji powoda, Sąd Okręgowy w Słupsku wyrokiem z dnia 25 czerwca 2024 roku, wydanym w sprawie IV Ca 171/24, uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Czuchowie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygniecie o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu wskazał, że rzeczą sądu rejonowego przy ponownym rozpoznaniu sprawy będzie w pierwszej kolejności wezwanie pełnomocnika powoda do przedłożenia oryginałów lub potwierdzonych za zgodność z oryginałem kopii dokumentów, które uznał za nieczytelne, ewentualnie nośników zawierających ich elektroniczny zapis i na tej podstawie zbadanie legitymacji procesowej w niniejszej sprawie, a w razie potwierdzenia jej istnienia przystąpienie do analizy zaoferowanego materiału dowodowego pod katem merytorycznym.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 25 września 2024 roku, w sprawie I C 318/24, doręczonym pełnomocnikowi powoda w dniu 2 października 2024 roku, co wynika z elektronicznego potwierdzenia odbioru korespondencji, Sąd Rejonowy w Człuchowie zobowiązał pełnomocnika powoda do przedłożenia czytelnego dokumentu w postaci załącznika nr 1 do aneksu nr (...) do umowy przelewu wierzytelności w ramach sekurytyzacji z dnia 12 sierpnia 2021 roku, w terminie tygodniowym pod rygorem skutków prawnych z art. 233 § 2 kpc.

Pozwany, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, w przepisanym terminie i do zamknięcia rozprawy nie przedłożył powyższych dokumentów.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 czerwca 2017 roku, na wniosek złożony w dniu 6 czerwca 2017 roku przez pozwanego A. B., kredytodawca – Bank (...) S.A/Oddział w G. zawarł z pozwanym umowę o kredyt na cele niekonsumpcyjne - finansowanie bieżącej działalności gospodarczej kredytobiorcy oraz finasowanie prowizji przygotowawczej. Na podstawie tej umowy Bank udzielił kredytobiorcy kredytu na rachunku bieżącym do wysokości 25.000,00 złotych. Przy czym pierwszy miesięczny okres odsetkowy rozpoczął się w dniu podpisania umowa, a kończył w dniu 30 czerwca 2017 roku.

Kredytobiorca zobowiązał się dokonać ostatecznej spłaty wykorzystanego kredytu w dniu 30 maja 2020 roku z zastrzeżeniem spłat wynikających z § 3.01 ust.2. Natomiast w przypadku braku spłaty kredytu w umownym terminie kredytodawca miał prawo do pobierania na jego spłatę środki z innych rachunków kredytobiorcy prowadzonych w banku, przed innymi płatnościami bez odrębnej dyspozycji kredytobiorcy.

Z tytułu udzielenia kredytu kredytobiorca zapłacił bankowi prowizję przygotowawczą w wysokości 875,00 złotych, która została pobrana w dniu uruchomienia kredytu, z kwoty udzielonego kredytu.

przyznane, nadto dowód z innych wniosków dowodowych: umowa o kredyt z dnia 19 czerwca 2017 roku k. 15 – 19.

Z treści umowy wynikało, że w przypadku niewywiązywania się kredytobiorcy z terminowej spłaty kredytu, kredytobiorca zapłaci bankowi odsetki od kredytu przeterminowanego. Natomiast niespłacona przez kredytobiorcę w terminie należność banku z tytułu kredytu lub odsetek w dniu płatności staje się wymagalna. Od tego dnia od niespłaconej kwoty kredytu naliczane jest oprocentowanie od kredytu przeterminowanego.

Bank mógł wypowiedzieć umowę w całości lub w części z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy z zachowaniem siedmiodniowego terminu wypowiedzenia oraz zażądać od kredytobiorcy po upływie okresu wypowiedzenia niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami należnymi bankowi za okres korzystania z kredytu. Natomiast w razie stwierdzenia przez Bank niespełnienia warunku polegającego na zobowiązaniu do utrzymania na rachunku bieżącym wpływów w wysokości określonej w §5.01 ust. 9 umowy bank był uprawniony do wypowiedzenia umowy z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia.

przyznane, nadto dowód z innych wniosków dowodowych: umowa o kredyt z dnia 19 czerwca 2017 roku k. 18 – 19.

Uchwałą Walnego Zgromadzenia z dnia 16 maja 2018 roku akcjonariusz Banku (...) S.A. zmienił nazwę banku na (...) Bank (...) S.A.

bezsporne

W związku z utrzymującym się przeterminowaniem w spłacie zobowiązania z tytułu kredytu wynikającego z umowy nr (...) z dnia 19 czerwca 2017 roku pismem z dnia 6 listopada 2019 roku (...) S.A. z siedzibą w W. wezwał pozwanego A. B. do niezwłocznej spłaty zaległości, która w dniu 6 listopada 2019 roku wynosiła kwotę 3.557,66 złotych, do dnia 27 listopada 2019 roku. Jednocześnie kredytodawca poinformował pozwanego o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzacje obecnych warunków kredytowania.

Pismem z dnia 23 listopada 2019 roku (...) S.A. z siedzibą w W., z uwagi na brak spłaty zaległości w wyznaczonym terminie, wypowiedział pozwanemu umowę kredytu i wezwał do zapłaty całej wierzytelności, w ciągu 30 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia. Jednocześnie kredytodawca wskazał, że według stanu na dzień 23 grudnia 2019 roku zadłużenie jako dłużników solidarnych wynosi łącznie kwotę 7.857,23 złotych, w tym z tytułu nieprzeterminowanego kapitału w wysokości 4.874,00 złotych, nieprzeterminowanych odsetek – 19,74 złotych i przeterminowanego kapitału – 2.963,49 złotych.

dowód z innych wniosków dowodowych: kserokopie wezwania do zapłaty z dnia 6 listopada 2019 roku k. 159 – 160, wypowiedzenia umowy kredytu z dnia 23 grudnia 2019 roku k. 161 – 162, potwierdzenia odbioru k. 163 – 164.

W dniu 12 sierpnia 2021 roku (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. zawarł z (...) 1 Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym Niestandaryzowanym Funduszem Sekurytyzacyjnym z siedzibą w W. umowę przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji.

W dniu 2 września 2022 roku (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. zawarł z (...) 1 Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym Niestandaryzowanym Funduszem Sekurytyzacyjnym z siedzibą w W. aneks nr (...) do umowy przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji dnia 12 sierpnia 2021 roku.

dowód z innych wniosków dowodowych: wydruk umowa przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji z dnia 12 sierpnia 2021 roku k. 22 – 38, aneks nr (...) k. 63 - 67.

W dniu 12 sierpnia 2021 roku (...) S.A. z siedzibą w W. sporządził zawiadomienie adresowane do pozwanego o dokonaniu przelewu wierzytelności z tytułu umowy kredyt nr (...), zawartej w dniu 15 czerwca 2015 roku wraz z wszelkimi prawami związanymi z tą wierzytelnością oraz przypisanymi jej zabezpieczeniami, na rzecz powoda.

dowód z innych wniosków dowodowych: kserokopia zawiadomienia z dnia 12 sierpnia 2021 roku k. 73.

W dniu 15 września 2021 roku powód sporządził wezwanie do zapłaty adresowane do pozwanego – A. B., w którym wskazał, że stan zadłużenia na dzień 15 września 2021 roku wynosi kwotę 8.479,39 złotych, którą adresat winien uregulować w nieprzekraczalnym terminie do 29 września 2021 roku na rachunek wskazany w wezwaniu.

dowód z innych wniosków dowodowych: kserokopia wezwania do zapłaty z dnia 15 września 2021 roku k. 71 - 72.

W dniu 14 września 2023 roku powód sporządził wyciąg z ksiąg rachunkowych oraz ewidencji analitycznej wierzytelności, z którego wynikało, że w księgach rachunkowych funduszu ujawniona jest wierzytelność dłużnika A. B. w łącznej kwocie 10.487,00 złotych.

dowód: wyciąg z ksiąg rachunkowych oraz ewidencji analitycznej wierzytelności z dnia 14 września 2023 roku k. 7.

Sąd zważył co następuje:

Roszczenie strony powodowej nie zasługiwało na uwzględnienie, mimo że pozwany – A. B. - nie stawił się na termin rozprawy, nie zajął stanowiska w sprawie i nie wniósł o przeprowadzenie rozprawy pod jego nieobecność. Uzasadniało to zatem, stosownie do treści art. 339§2 kpc, uwzględnienie podstawy faktycznej powoda i w konsekwencji wydanie wyroku zaocznego. Podkreślić przy tym jednak należy, że wydanie wyroku zaocznego może nastąpić tylko wówczas, gdy Sąd rozpoznający sprawę, nie ma żadnych uzasadnionych wątpliwości co do prawdziwości twierdzeń powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie. Niezależnie bowiem od ustalenia podstawy faktycznej Sąd jest zawsze zobowiązany rozważyć, czy żądanie pozwu jest zasadne w świetle norm prawa materialnego. Negatywny natomiast wynik takiej analizy powoduje wydanie wyroku zaocznego oddalającego powództwa, gdyż w tym zakresie nie obowiązuje domniemanie z art. 339 § 2 kpc (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1972 roku, III CRN 30/72, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 1973, III CRN 59/73). Dlatego też obowiązkiem strony powodowej jest dołączenie do pozwu dowodów, które umożliwią Sądowi weryfikacje twierdzeń pozwu pod kątem spełnienia przesłanek z art. 339 kpc. Brak jakichkolwiek dokumentów powoduje, że przytoczone okoliczności budzą wątpliwości co skutkuje oddaleniem powództwa - nawet przy biernej postawnie strony pozwanej - gdyż nie jest możliwym przyjęcie za prawdziwych twierdzeń pozwu. Tym bardziej, że z treści art. 3 k.p.c. wynika obowiązek stron i ich pełnomocników do przedstawiania dowodów istotnych w sprawie.

W toku niniejszego procesu strona powodowa powinna udowodnić zarówno zasadność, jak i wysokość określonej wierzytelności. Zgodnie bowiem z treścią art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi określone dla siebie skutki prawne, tym bardziej, że ciężar dowodu pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów i spełnia przy tym dwie zasadnicze funkcje. Po pierwsze dynamizuje postępowanie dowodowe w systemie obowiązywania zasady sporności (kontradyktoryjności) w procesie, po drugie określa wynik merytoryczny sporu (sprawy) w sytuacji krytycznej, gdy strona nie udowodni faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2003 r.). Oznacza to zatem, że Sąd tylko wyjątkowo winien ingerować w przebieg postępowania dowodowego dopuszczając dowody z urzędu, które to uprawnienie wynika z treści przepisu art. 232 k.p.c. Ponadto, zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa, obowiązek wskazania dowodów potrzebnych dla rozstrzygnięcia sprawy, obciąża przede wszystkim strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29), ponieważ Sąd został wyposażony jedynie w uprawnienie, a nie obowiązek, dopuszczenia dalszych jeszcze, nie wskazanych przez żadną ze stron, dowodów, kierując się przy tym własną oceną, czy zebrany w sprawie materiał jest - czy też nie jest - dostateczny do jej rozstrzygnięcia (art. 316 § 1 in principio k.p.c.). Dlatego też Sąd powinien korzystać z przewidzianego w art. 232 zd. 2 k.p.c. uprawnienia powściągliwie i z umiarem, pamiętając, że taka inicjatywa należy przede wszystkim do samych stron i że cały rozpoznawany spór jest ich sprawą, a nie sądu. Podkreślić również należy, że zasada kontradyktoryjności winna być całkowicie zachowana zwłaszcza wówczas, gdy strony korzystają z pomocy profesjonalnych pełnomocników.

W przedmiotowej sprawie niewątpliwym jest, że powód reprezentowany był przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego i wywodził swoje roszczenie z umowy przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji z dnia 12 sierpnia 2021 roku, w ramach której nabył on wierzytelność wobec pozwanego – A. B. wynikającą z umowy o kredyt, zawartej przez pozwanego z poprzednikiem prawnym powoda – Bankiem (...) S.A./Oddział w G. w dniu 19 czerwca 2017 roku.

Zgodnie z treścią art. 509 k.c. przelew wierzytelności należy do czynności prawnych rozporządzających, albowiem przenosi na nabywcę wierzytelność przysługującą zbywcy, tj. prawo podmiotowe wierzyciela do żądania od dłużnika świadczenia. Dlatego też warunkiem skutecznej cesji wierzytelności jest istnienie tego prawa. Należy również podkreślić, że aby wierzytelność mogła być przedmiotem przelewu, musi być w dostateczny sposób zindywidualizowana poprzez dokładne określenie stosunku zobowiązaniowego, z którego wynika. Oznaczenie wierzytelności to wskazanie stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia. Zatem elementy te w momencie zawierania umowy przelewu powinny być oznaczone lub przynajmniej oznaczalne. Natomiast do chwili przejścia wierzytelności z majątku zbywcy do majątku nabywcy winno nastąpić dokładne sprecyzowanie pozostałych elementów stosunku zobowiązaniowego, w ramach którego istnieje zbywana wierzytelność (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 1999 roku, III CKN 423/99, Biul. SN 2000/1/1).

W konsekwencji braku domniemań służących dokumentom urzędowym, ocena przedstawionych przez stronę powodową dokumentów, jako dokumentów prywatnych, zwalniała stronę pozwaną z konieczności przeprowadzenia dowodu negatywnego, tj. obalenia twierdzeń strony powodowej, wywodzonych przez nią z tych dokumentów. Podkreślić należy bowiem, iż, zgodnie z treścią art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi określone dla siebie skutki prawne. Zwrot „wywodzi skutki prawne” odnosi się do strony postępowania i ma to znaczenie, że podkreśla zależność między kierunkiem aktywności dowodowej strony, a faktami prawnymi, które ma wykazać. Przedmiotem dowodu są fakty istotne dla rozstrzygnięcia, które można nazwać jako prawne (art. 227 k.p.c.), wśród których należy wyróżnić fakty, z których strona wywodzi skutki prawne i które są opisane w hipotezach norm prawa cywilnego materialnego. Zatem przepis ten wskazuje kierunek aktywności dowodowej stron i określa - w połączeniu z normami prawa materialnego - które fakty podlegają dowodzeniu. Dlatego też powód dochodząc roszczenia związany jest ciężarem udowodnienia okoliczności uzasadniających żądanie, więc opisanych hipotezami norm prawa cywilnego materialnego znajdujących zastosowanie dla oceny stanu faktycznego. Są to fakty, z których strona wywodzi skutek prawny, a więc prawotwórcze. Powyższe wskazuje, że w pierwszej kolejności obowiązkiem sądu jest ustalenie, czy strona inicjująca proces wykazała okoliczności faktyczne, których zaistnienie determinuje możliwość jego skutecznego wpisania w odpowiednią podstawę prawną. Niemożność przeprowadzenia takiej subsumpcji, samoistnie niweczy zasadność powództwa i to niezależnie od tego, czy pozwany z kolei udowodnił podstawy faktyczne przyjętej linii obrony czy też nie. Ma to o tyle istotne znaczenie, że ciężar dowodu pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów i spełnia przy tym dwie zasadnicze funkcje. Po pierwsze dynamizuje postępowanie dowodowe w systemie obowiązywania zasady sporności (kontradyktoryjności) w procesie, po drugie określa wynik merytoryczny sporu (sprawy) w sytuacji krytycznej, gdy strona nie udowodni faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2003 r.). Oznacza to zatem, że Sąd tylko wyjątkowo winien ingerować w przebieg postępowania dowodowego dopuszczając dowody z urzędu, które to uprawnienie wynika z treści przepisu art. 232 k.p.c. Zgodnie bowiem z przyjętą linią orzecznictwa obowiązek wskazania dowodów, potrzebnych dla rozstrzygnięcia sprawy, obciąża przede wszystkim strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29), ponieważ Sąd został wyposażony jedynie w uprawnienie, a nie obowiązek, dopuszczenia dalszych jeszcze, nie wskazanych przez żadną ze stron, dowodów, kierując się przy tym własną oceną, czy zebrany w sprawie materiał jest - czy też nie jest - dostateczny do jej rozstrzygnięcia (art. 316 § 1 in principio k.p.c.). Dlatego też Sąd powinien korzystać z przewidzianego w art. 232 zd. 2 k.p.c. uprawnienia powściągliwie i z umiarem, pamiętając, że taka inicjatywa należy przede wszystkim do samych stron i że cały rozpoznawany spór jest ich sprawą, a nie sądu. Podkreślić również należy, że zasada kontradyktoryjności winna być całkowicie zachowana zwłaszcza wówczas, gdy strony korzystają z pomocy profesjonalnych pełnomocników.

W przedmiotowej sprawie powód celem wykazania zasadności i wysokości dochodzonego roszczenia przedłożył wyciąg z ksiąg rachunkowych oraz ewidencji analitycznej wierzytelności Funduszu sekurytyzacyjnego z dnia 14 września 2023 roku, umowę o kredyt w rachunku bieżącym nr (...) z dnia 19 czerwca 2017 roku, umowę przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji z dnia 12 sierpnia 2021 roku, aneks nr (...) do umowy przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji z dnia 2 września 2022 roku, wezwanie do zapłaty z dnia 15 września 2021 roku, zawiadomienie kredytodawcy (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. o cesji wierzytelności z dnia 12 sierpnia 2021 roku, historię rachunku pozwanego A. B., zestawienie opłat rat kapitałowo -–odsetkowych za okres od dnia 17 marca 2020 roku do dnia 19 sierpnia 2021 roku, historię z dnia 20 stycznia 2024 roku, wezwanie do zapłaty przed wypowiedzeniem z dnia 6 listopada 2019 roku i wypowiedzenie umowy kredytu z dnia 23 grudnia 2019 roku oraz potwierdzenie odbioru.

Powyższe dokumenty, za wyjątkiem wyciągu z ksiąg rachunkowych oraz ewidencji analitycznej wierzytelności Funduszu sekurytyzacyjnego z dnia 14 września 2023 roku, stanowiły wydruki komputerowe i kserokopie dokumentów nie poświadczone za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika w osobie radcy prawnego.

Podkreślić przy tym należy, że dnia 8 września 2016 roku dokonana została zmiana przepisów kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania cywilnego, który w sposób istotny zmieniła przepisy o dokumentach, tak materialne, jak procesowe. Ustawą z 10 lipca 2015 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.1311) wprowadzono bowiem do porządku prawnego definicję materialną dokumentu (art. 77 3 k.c.). Nadto, w kodeksie postępowania cywilnego podzielono dokumenty na zawierające tekst i nie zawierające go.

Dowodzenie za pomocą dokumentów zawierających tekst odbywa się na podstawie art. 243 1 – 257 k.p.c., a z dokumentów nie zawierających tekstu na podstawie art. 308 k.p.c. (a więc odpowiednio stosowanych przepisów o dowodzie z oględzin). Mogą również występować dokumenty, które zawierają informacje na nośniku (a więc spełniają wymogi art. 77 3 k.c.), ale nie zawierają tekstu, są to np. nagrania audio albo audio-video, pod warunkiem, że zawierają informacje formułowane za pomocą głosu i gestów (bo informacja jest niezbędną cechą dokumentu). Mogą to być także obrazy na papierze czy płótnie, freski itp., jeżeli niosą ze sobą informacje w rozumieniu art. 77 3 k.c. Mogą też występować dokumenty mieszane, jak np. protokół elektroniczny utrwalający przebieg postępowania cywilnego, do którego znajdą zastosowanie przepisy o oględzinach (do części audio lub audio - video) oraz o dowodach z dokumentów (do papierowego protokołu skróconego).

Od dokumentów w rozumieniu art. 77 3 k.c. (zawierających tekst albo nie zawierających tekstu) odróżnić należy inne środki dowodowe, których dotyczy art. 309 k.p.c. Są to środki dowodowe, które nie zawierają informacji utrwalonej na nośniku, którą można odtworzyć. Zalicza się do nich, na przykład dowód z badań polimorfizmu DNA, z badań antropologicznych, kodu genetycznego, obserwacji w zakładzie leczniczym, nagrania video nie zawierającego tekstu. Innym środkiem dowodowym nie będzie więc dokument, bo ten zawsze zawiera informacje. Pod pojęciem informacji, na potrzeby art. 77 3 k.c., rozumie się jako synonim oświadczenia woli bądź wiedzy bądź przejawu uczuć ( zob. G.Stojek, Komentarz do art. 77 3 k.c., LEX, P.Nazaruk, Komentarz do art. 77 3 k.c., LEX). Zatem jeśli na nośniku jest zawarta jakakolwiek informacja w powyższym znaczeniu, to mamy do czynienia z dokumentem w rozumieniu art. 77 3 k.c. Jeżeli zaś takiej informacji brak, to nie jest to dokument, ale inny środek dowodowy w rozumieniu art. 309 k.p.c.

Kwalifikowanie kserokopii zawierającej tekst jako innego dokumentu na podstawie art. 308 k.p.c. oraz odmowa uznania kserokopii zawierającej tekst za dokument i dowód w sprawie były więc błędem i naruszały przepisy art. 77 3 k.c. w zw. z art. 243 1 k.p.c. Na podstawie tego ostatniego przepisu odbywa się w postępowaniu cywilnym dowodzenie za pomocą wszelkich dokumentów tekstowych – także kserokopii zawierającej tekst, przy czym występują istotne różnice pomiędzy dokumentami papierowymi podpisanymi własnoręcznie lub dokumentami elektronicznymi podpisanymi kwalifikowanym podpisem elektronicznym a kserokopiami. Kserokopia (podobnie jak wydruk z systemu teleinformatycznego) jest w istocie dokumentem wtórnym, przetworzonym, zawiera jedynie „odbitkę” treści oryginalnego dokumentu; w przypadku, gdy dokument jest podpisany – także odbitkę podpisu. Ma to określone konsekwencje.

Dokument tego typu (kserokopia) jest podatny na manipulacje albowiem kserokopie dają się łatwo fabrykować za pomocą dostępnych powszechnie urządzeń i programów informatycznych. Dokument papierowy z oryginalnym podpisem można łatwo zeskanować i wprowadzić do systemu informatycznego, a następnie za pomocą programu informatycznego edytować, czyli przerabiać, nadając mu dowolną treść. Przeniesienie zeskanowanego podpisu albo choćby kserokopii podpisu z jednego miejsca w inne w środowisku informatycznym, a następnie wydrukowanie i sporządzenie kserokopii z wydruku nie jest skomplikowane.

Z tego względu do dokumentu w postaci kserokopii nie znajduje zastosowania art. 245 k.p.c. Dotyczy on wyłącznie dokumentów prywatnych, a więc dokumentów podpisanych własnoręcznie. Tylko taki dokument, a nie z kserokopia bez własnoręcznego podpisu, stanowi zatem dowód tego, że osoba, która podpisała dokument, złożyła oświadczenie w nim zawarte. Również tylko z dokumentem prywatnym, a nie z kserokopią, wiąże się domniemanie prawdziwości. Zgodnie z art. 253 k.p.c. osoba, która zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenie osoby, która je podpisała, od niej nie pochodzi, obowiązana jest okoliczności te udowodnić. Ciężar udowodnienia takich zarzutów spoczywa więc na stronie zaprzeczającej (z uwzględnieniem jego odwrócenia w przypadku wskazanym w art. 253 zdanie drugie k.p.c.), a strona składająca w postępowaniu sądowym dokument prywatny korzysta z ww. ułatwienia dowodowego.

Z powyższego wynika zatem, że kserokopia jako dokument jest dowodem, ale co do zasady słabym i mało wiarygodnym. Sąd może wprawdzie na podstawie takiego dowodu dokonywać ustalenia faktów, ale należy sformułować postulat ostrożności w ocenie wiarygodności i mocy dowodowej takiego dokumentu z powodów wskazanych wyżej. Ocena takiego dokumentu musi uwzględniać wnioski płynące z zasad doświadczenia życiowego i logiki. Kserokopie powinny zatem zostać uznane za wiarygodnie odzwierciedlające wynikające z nich fakty na przykład w sytuacji, gdy przeciwnik procesowy te fakty przyznaje albo przynajmniej im nie zaprzecza, a okoliczności sprawy nie wskazują na inne, odmienne fakty. Może być tak również wtedy, gdy uzyskanie przez stronę oryginału, wypisu albo odpisu dokumentu nie jest możliwe (również przy udziale sądu). W innym przypadku – zwłaszcza, gdy przeciwnik procesowy kwestionuje wiarygodność dokumentu w postaci kserokopii i gdy domaga się przedstawienia oryginału dokumentu (względnie jego uwierzytelnionej kopii) – właściwie nie można uznać, że fakt, który kserokopia odzwierciedla, został udowodniony z wystarczającą mocą. Raz jeszcze należy powtórzyć, że do kserokopii nie stosuje się norma art. 245 k.p.c. Odmienna wykładnia pozbawiałaby znaczenia reguły kodeksowe opisujące wagę poszczególnych rodzajów dokumentów i czyniłaby pozornym ich rozróżnienie w normach procesowych.

W przedmiotowej sprawie strona pozwana nie zakwestionowała autentyczności kserokopii niepoświadczonych w zakresie zgodności z oryginałem, jak również Sąd nie miał wątpliwości co do autentyczności tych dokumentów.

Sąd powziął natomiast wątpliwości co do przedłożonego przez powoda dokumentu w postaci załącznika nr 1 do Aneksu nr 1 umowy przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji z dnia 12 sierpnia 2021 roku pomiędzy (...) Bank (...) S.A. z powodem, z uwagi na nieczytelność tego dokumentu. Dlatego też, w trybie art. 233 § 2 kpc, Sąd wezwał powoda do przedłożenia czytelnego dokumentu, w terminie tygodniowym. Powód nie przedłożył tego dokumentu.

Jednakże, w ocenie Sądu, analiza pozostałego materiału dowodowego przesądza fakt, że pomiędzy powodem a kredytodawcą doszło do zawarcia umowy cesji wierzytelności, na podstawie której powód nabył wierzytelność wobec pozwanego – A. B..

Sąd powziął jednak wątpliwości co do wysokości dochodzonego roszczenia.

Z zaoferowanego bowiem w sprawie materiału dowodowego w postaci historii rachunku z dnia 29 stycznia 2024 roku absolutnie nie wynika aby wskazane w nim przelewy związane były z umową pożyczki z dnia 19 czerwca 2017 roku. Brak jest bowiem w tym zestawieniu jakichkolwiek danych, które wskazywałyby aby dotyczyło ono tego konkretnego zobowiązania, a płatności nie dotyczyły innych pożyczek czy też zobowiązań pozwanego u pożyczkodawcy będącego wierzycielem pierwotnym. Wprawdzie z treści historii rachunku wynika, iż dotyczy on okresu od 19 czerwca 2017 roku do dnia 17 czerwca 2020 roku, jednakże analiza tego dokumentu wskazuje, że data pierwszej operacji miała miejsce w dniu 10 listopada 2017 roku.

Ponadto, w ocenie Sądu, z pozostałego materiału dowodowego również nie wynika sposób ustalenia wysokości roszczenia, a w szczególności wymagalność tego roszczenia.

W wezwaniu do zapłaty z dnia 6 listopada 2019 roku wskazano bowiem, że zobowiązanie z tytułu przeterminowanego kapitału na dzień sporządzenia wezwania wynosiło kwotę 3.557,66 złotych, natomiast na dzień 23 grudnia 2019 roku – łączna kwota zadłużenia wynosiła 7.857,23 złotych. Wątpliwości budzi przy tym zapis znajdujący się w wypowiedzeniu umowy kredytu, a mianowicie że jest to zadłużenie dłużników solidarnych, mimo że umowa pożyczki z dnia 19 czerwca 2017 roku została zawarta wyłącznie przez pozwanego A. B..

Powód nie przedłożył natomiast żadnego zestawienia, harmonogramu na podstawie którego Sąd mógłby dokonać weryfikacji wysokości tych kwot, tym bardziej, że istnieje pomiędzy nimi znaczna różnica pomimo niewielkiego upływu czasu, albowiem wezwania do zapłaty zostało sporządzone w dniu 6 listopada 2019 roku, zaś wypowiedzenia umowy w dniu 23 grudnia 2019 roku.

W konsekwencji Sąd nie był również w stanie ustalić w jaki sposób została wyliczona kwota kapitału w wysokości 8.080,40 złotych i odsetek w wysokości 30,20 złotych, które zostały wskazane w zestawieniu spłat rat kapitałowo – odsetkowych w okresie od 17 marca 2020 roku do dnia 19 sierpnia 2021 roku.

Miało to o tyle istotne znaczenie, że to właśnie ten wydruk był podstawą do wystawienia przez powoda wyciągu z ksiąg rachunkowych z dnia 14 września 2023 roku, który jest jedynie dokumentem prywatnym nie korzystającym z domniemań związanych z mocą dokumentu urzędowego.

Zatem, w ocenie Sądu, skoro wyciąg z ksiąg funduszu ma moc jedynie dokumentu prywatnego, to nie przesądza on przejścia wierzytelności na rzecz strony powodowej w określonej wysokości. W tym miejscu należy również wskazać na treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2011 r. (P 1/10), stwierdzającego niekonstytucyjność art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych w części, w jakiej nadawał moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, a mianowicie jego niezgodność z art. 2, art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze i art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (OTK-A 2011/6/53, Dz.U.2011/152/900).

Wobec powyższego, skoro Sąd miał wątpliwości co do wysokości dochodzonego roszczenia, natomiast strona powodowa w toku niniejszego procesu, nie wykazała aby kwota dochodzona pozwem faktycznie w takiej wysokości przysługiwała wierzycielowi pierwotnemu oraz aby w takiej wysokości była przedmiotem umowy przelewu wierzytelności z dnia 12 sierpnia 2021 roku, albowiem powód pomimo zobowiązania Sądu nie przedłożył czytelnego załącznika, to powództwo należało oddalić w całości, o czym Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Ilona Szczepańska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Człuchowie
Osoba, która wytworzyła informację:  Sędzia Sylwia Piasecka
Data wytworzenia informacji: