Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Człuchowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2024 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Anna Wołujewicz
Protokolant:	p.o. protokolanta sądowego Alicja Sas

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2024 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko J. P.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz pozwanej J. P. kwotę 1.817,00 zł (tysiąc osiemset siedemnaści złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 506/23

UZASADNIENIE

Powód – (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie w postępowaniu nakazowym od pozwanej J. P. kwoty 5.055,31 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 4 czerwca 2023 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu wskazano, że roszczenie dochodzone pozwem powstało w związku z umową zawartą z konsumentem. Pozwana poprzez podpisanie weksla dnia 18 listopada 2020 roku zobowiązała się do zapłaty w dniu 3 czerwca 2023 roku kwoty wskazanej na wekslu w wysokości 5055,3 złotych. Dlatego w dniu 4 maja 2023 roku powód wezwał pozwaną do wykupu weksla. Strona pozwana po wypowiedzeniu nie dokonała żadnej wpłaty.

Powód wyjaśnił, że weksel został wystawiony przez pozwaną na zabezpieczenie zwrotu całego zadłużenia z tytułu pożyczki udzielonej przez (...) SA na podstawie umowy pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 18 listopada 2020 roku. Na dochodzoną pozwem należność składa się suma pozostałych do zapłaty rat pożyczki oraz należne maksymalne odsetki za opóźnienie liczone zgodnie z art. 481 § 2 ¹ k.c. za każdy dzień opóźnienia w płatności każdej z rat. Powód podkreślił, że pozwana podpisując własnoręcznie kalendarz spłat, znała doskonale wysokość swojego zobowiązania i termin spłaty. Granice wypełnienia weksla określa deklaracja wekslowa załączona do pozwu, którą pozwana również podpisała.

Powód wskazał, że roszczenie stało się wymagalne w dniu 4 czerwca 2023 roku., a ponadto pozwana uznała roszczenie powoda w całości w dniu 10 maja 2023 r. poprzez złożenie oświadczenia o uznaniu długu.

W piśmie procesowym z dnia 14 grudnia 2023 r. pozwana, reprezentowana przez pełnomocnika zawodowego, wniosła odpowiedz na pozew w której domagała się oddalenia powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Uzasadniając swoje stanowisko podniosła m.in zarzut nieudowodnienia roszczenia co do zasady jak i wysokości. Zdaniem pozwanej nie można zgodzić się ze stroną powodową, że umowa pożyczki, której zabezpieczenie stanowił weksel in blanco będący źródłem roszczeń powódki, została skutecznie zawarta, albowiem powód nie wykazał, aby osoba, zawierająca umowę była upoważniona do działania w imieniu pożyczkodawcy. Pozwana podkreśliła, że umowa zawarta przez osobę niebędącą pełnomocnikiem ma sankcję bezskuteczności zawieszonej, tj. do czasu potwierdzenia tej umowy przez mocodawcę umowa ta pozostaje bezskuteczna i nie można żądać jej wykonania (art. 103 § 1 k.c.). Skutkiem braku skutecznego zawarcia umowy pożyczki jest nieskuteczność zabezpieczenia umowy pożyczki w postaci weksla, który stanowi podstawę roszczenia powódki. Według strony wobec braku skutecznego powstania stosunku podstawowego, którego zabezpieczenie stanowił weksel on blanco, stosunek wekslowy również nie powstał, a powództwo w świetle powyższych okoliczności, powinno ulec oddaleniu w całości. Zdaniem pozwanej roszczenia nie udowodniono również co do wysokości, albowiem na skutek rzekomego wypowiedzenia umowy pożyczki nie należą się powódce pozaodsetkowe koszty pożyczki w pełnej wysokości, ale wobec krótszego okresu obowiązywania umowy powinny one ulec proporcjonalnemu zmniejszeniu stosownie do harmonogramu spłaty. Według strony powódka nie przedstawiła dowodów potwierdzających podjęcie przez nią czynności związanych z przygotowaniem i obsługą umowy pożyczki uzasadniających dochodzenie opłaty przygotowawczej w danej wysokości, ponadto nie przedstawiono dowodu poniesienia kosztu pozostałych kosztów pożyczki uzasadniających dochodzenie prowizji ich w podanej wysokości. Zdaniem pozwanej umowa nie została też skutecznie wypowiedziana, a nadto z uwagi na niezgodne z deklaracja wekslową wypełnienie weksla, nie istniały podstawy do skutecznego wypowiedzenia. Pozwana zakwestionowała by umowa została skutecznie wypowiedziana aby istniały ku temu podstawy, nie udowodniono skutecznego doręczenia pozwanej ostatecznego przedsądowego wezwania do zapłaty oraz wypowiedzenia umowy, przez co roszczenie nie jest wymagalne. Według pozwanej powództwo jest przedwczesne z uwagi na wypełnienie weksla przed skutecznym wypowiedzeniem w stosunku do pozwanej umowy pożyczki oraz sprzecznie z treścią deklaracji wekslowej z uwagi na brak uprzedniego wezwania pozwanej, przed wypełnieniem weksla, do zapłaty ewentualnych zaległości w terminie 7 dni , na co wprost wskazuje treść dokumentu, który ma stanowić rzekome wypowiedzenie umowy. Według pozwanej powód powinien najpierw wypowiedzieć umowę pożyczki, a po okresie wypowiedzenia zanim wypełni weksel, wezwać pożyczkobiorcę do uregulowania zadłużenia w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Jej zdaniem nawet gdyby przyjąć, ze wypowiedzenie umowy zostało pozwanej skutecznie doręczone, weksel został wypleniony przed upływem okresu wypowiedzenia umowy pożyczki. Podkreślono, że powódka wypełniła weksle zanim roszczenie stało się wymagalne. Ponadto pozwana podniosła zarzut stosowania w treści umowy będącej źródłem roszczeń powoda klauzul niedozwolonych w rozumieniu art. 385 ¹ k.c. skutkujących ich bezskutecznością i nieważnością oraz sprzecznych z treścią art. 359 § 2 ¹ k.c. stanowiącego o wysokości odsetek maksymalnych.

Pozwana podkreśliła, że powódka nie wykazała aby postanowienia umowy pożyczki były indywidulanie z nią uzgodnione. Przedmiotowa umowa stanowiła wzorzec umowny masowo wykorzystywany przez powódkę w umowach z konsumentami, na którego treść pozwana nie miała żadnego wpływu. Jej zdaniem powód narzucił warunki umowy w zakresie wysokości pozaodsetkowych kosztów pożyczki i nie wskazał metodologii stanowiącej podstawę ustalenia ich wysokości. Powódka nie wykazała jakie czynności przygotowawcze związane z udzieleniem pożyczki składają się na dochodzoną opłatę przygotowawczą i czy jest ona adekwatna do wykonywanych czynności związanych z udzieleniem pożyczki. Pozaodsetkowe koszty pożyczki nie są ekwiwalentne do rzeczywistych kosztów, jakie powódka miała ponieść w związku z obsługą umowy oraz nie wykazała metodologii do ich ustalenia w takiej a nie innej wysokości. Skutkiem tego jest zachwianie równowagi kontraktowej łączącego strony stosunku prawnego, co powoduje że postanowienia umowy w tym zakresie są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interes pozwanej jako konsumenta. W opinii pozwanej określone w umowie pożyczki pozaodsetkowe kształtują jej prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy konsumenta, gdyż powoduje to nałożenie na pozwaną dodatkowego, niczym nie uzasadnionego obowiązku. Zapis umowny, który zastrzega konieczność uiszczania świadczenia ubocznego na poziomie określonym we wzorcu, ewidentnie narusza interesy konsumenta oraz kształtuje jego prawa w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, a tym samym stanowi klauzulę niedozwoloną w rozumieniu art. 385 ¹ k.c. i należy uznać go za godzący w równowagę kontraktową tego stosunku. Skutkuje to jego bezskutecznością w zakresie wysokości przedmiotowych opłat. Zdaniem pełnomocnika pozwanej, zastrzeżenie pozaodsetkowych kosztów pożyczki w podanej wysokości, bez uzasadnienia faktycznego dla ich dochodzenia od pozwanej, miało na celu obejście przepisów o odsetkach maksymalnych (art. 359 § 2 ¹ k.c.). Świadczy o tym zwłaszcza fakt braku merytorycznego uzasadnienia dla dochodzonej kwoty prowizji. Skutkiem powyższego powinno być uznanie postanowień umowy pożyczki w tym zakresie jako nieważne z uwagi na próbę obejścia przepisów ustawy (art. 58 § 1 k.c.) i mające na celu obejście przepisów o odsetkach maksymalnych (art. 359 § 2 ¹ k.c.).

W piśmie z dnia 15 stycznia 2024 r. powódka podkreśliła, że pozwana w pełni zaakceptowała warunki umowy, a kwota pożyczki, ilość i wysokość rat została z nią ustalona indywidualnie, miała świadomość spłaty co miesiąc rat w wysokości 495,00 zł., a wysokość kosztów pozaodsetkowych mieści się w limicie ustawowym i zostały enumeratywnie, transparentnie wskazane w umowie.

Według strony zgodnie z ogólną zasadą pacta sunt servanda — pozwana powinna realizować warunki umowy, do której zawarcia nikt jej nie przymuszał. Nie ma przepisów które zakazywałyby pobierania prowizji przy umowach pożyczki. Koszty pozaodsetkowe mieszczą się w limicie ustawy o kredycie konsumenckim. Według strony przepisy kodeksu cywilnego nie mają zastosowania w tym dotyczące abuzywności, nieważności czy wyzysku. Podkreślono, że uzgodniono z pozwaną indywidualnie warunki umowy co do wysokości pożyczki — na podstawie weryfikacji jej zdolności do spłaty oraz wysokości i ilości rat. Według strony zawarte w umowie informacje przedstawione są w sposób przejrzysty i zrozumiały dla pożyczkobiorcy, umowa nie zawiera elementów ukrytych, które wpływałyby na wysokość należności, nie jest umową długą i skomplikowaną, zawiera zapisy, których zrozumienie nie wymaga poziomu wiedzy eksperta wręcz przeciwnie jest przystępna dla przeciętnego konsumenta. Pozwana wiedziała jaka jest całkowita wartość pożyczki do spłaty godziła się z tym i po jej otrzymaniu przystąpiła do jej spłaty. Jak wynika z umowy w zamian za przekazanie pozwanej do dyspozycji określonej kwoty pieniężnej, pozwana zobowiązała się zwrócić przedmiotową kwotę powiększoną o należności uboczne, które zostały jasno i jednoznacznie wyszczególnione oraz wyjaśnione w umowie. Zawierając umowę pozwana potwierdziła fakt zapoznania się z warunkami umowy w tym wszystkimi zapisami dotyczącymi kosztów dodatkowych i opłat przewidzianych na wypadek niewywiązania się z zobowiązania w umówionym terminie. W związku z powyższym – zdaniem powoda - nie ma podstaw do przyjęcia zapisów umownych za klauzule niedozwolone w rozumieniu art. 385 ¹ k.c.

Jednocześnie podkreślono, że powódka dochodzi roszczenia na podstawie załączonego do pozwu weksla. Wysokość dochodzonej kwoty stanowi suma wekslowa na jaką został wystawiony prawidłowo wypełniony weksel in blanco.

Z ostrożności procesowej powódka wyjaśniła, że umowa stanowi umowę o kredyt konsumencki w rozumieniu art. 3 ust 1 oraz ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim i jest zgodna z obowiązującym prawem i respektuje prokonsumenckie ograniczenia.

Wyjaśniono, że naliczone w umowie pożyczki koszty pozaodsetkowe nie są dochodem, a jedynie przychodem powódki, a na ich wysokość wpływają zarówno koszty stałe powódki (takie jak koszty opodatkowania podatkiem CIT kosztów pozaodsetkowych pożyczki, koszt wynagrodzenia pośrednika finansowego oraz koszty pozyskania kapitału jak i ryzyko związane z jej udzieleniem (wysokie prawdopodobieństwo ogłoszenia upadłości konsumenckiej przez pożyczkobiorców bądź bezskuteczności egzekucji komorniczych ). Prowizja za udzielenie pożyczki stanowi wynagrodzenie — jednoznacznie określone w umowie. Zdaniem strony wynagrodzenie umowne to świadczenie główne strony, które zostało sformułowane w sposób jasny, a więc nie może zostać uznane za niedozwoloną klauzulę umowną a pojęcia prowizji nie można utożsamiać z pojęciem odsetek. Przepisy art. 359 k.c. dotyczą odsetek maksymalnych i jej zdaniem nie ma podstaw, by przepisy te stosować w odniesieniu do prowizji. Odnosząc się do wysokości prowizji, wskazano, że na wysokość wynagrodzenia prowizyjnego składa się m.in.:

a)  pokrycie kosztu prowadzenia działalności gospodarczej pożyczkodawcy w części przypadającej na koszt wynagrodzeń pracowników;

b)  pokrycie kosztu prowadzenia działalności gospodarczej pożyczkodawcy w części przypadającej na koszt działań marketingowych, takich jak koszty druków materiałów informacyjno- promocyjnych, koszty reklam produktowych w Internecie oraz prasie, koszty wdrożenia nowych produktów i narzędzi wpierających sprzedaż;

c)  pokrycie kosztu prowadzenia działalności gospodarczej pożyczkodawcy w części przypadającej na koszt utrzymania oraz obsługi systemów i infrastruktury teleinformatycznej (infrastruktury technicznej przedsiębiorstwa);

d)  pokrycie kosztu prowadzenia działalności gospodarczej pożyczkodawcy w części przypadającej na koszt operacji bankowych (prowadzenie kont bankowych, opłaty za przelewy) oraz kosztów pocztowych;

e)  pokrycie kosztu prowadzenia działalności gospodarczej pożyczkodawcy w części przypadającej na koszt zużycia materiałów i energii, artykułów biurowych, środków czystości;

f)  pokrycie kosztu prowadzenia działalności gospodarczej pożyczkodawcy w części przypadającej na podatki, daniny publiczne inne niż podatek dochodowy od osób prawnych (opłaty skarbowe, podatek bankowy);

g)  podatek dochodowy od osób prawnych odprowadzony przez pożyczkodawcę liczony od dochodu podatkowego (marża, odsetki umowne);

h)  marża pożyczkodawcy stanowiącą stałą kwotę w okresie kredytowania, a będącą wynagrodzeniem pożyczkodawcy, po odprowadzeniu podatku wskazanego w pkt g), uwzględniająca koszty związane z monitoringiem i dochodzeniem spłat przeterminowanych zobowiązań oraz koszty związane z odpisami z tytułu nieściągalnych wierzytelności

i)  koszt pozyskania kapitału pożyczek. Charakter działalności powódki, w odróżnieniu od banków czy innych instytucji finansowych, wyklucza przyjmowanie depozytów, powódka zatem pozyskuje środki na rynku finansowym od następujących podmiotów: (...), (...), (...) Powódka pożycza każdorazowo kwoty kapitału udzielanych pożyczek, które to kwoty obciążone są stopą zwrotu w wysokości co najmniej 8,9%. Oprocentowanie to stanowi koszt stały pożyczki i stanowi koszt pozyskania kapitału pożyczki przekazywanej następnie Pożyczkobiorcy.

Wyjaśniono również, że opłata przygotowawcza naliczana jest jako koszt związany z przygotowaniem umowy, w tym zgromadzeniem koniecznych dokumentów i dokonaniem weryfikacji zdolności kredytowej pożyczkobiorcy, uruchomienie środków, pokrywa koszty ponoszone przez powódkę, a związane bezpośrednio z rodzajem prowadzonej działalności gospodarczej, a więc koszty czynności związanych z przygotowaniem umowy pożyczki, do których przykładowo należały koszt obsługi dostarczenia i podpisania umowy u klienta, badanie zdolności klienta do spłaty pożyczki, koszty osobowe, administracyjne, marketingowe oraz koszty ryzyka prowadzenia tego rodzaju działalności. Wysokość opłaty przygotowawczej została skalkulowana tak, by odpowiadać rzeczywistym poniesionym przez pożyczkodawcę kosztom wykonania w/w czynności.

Powódka wskazała również, że tzw. pozaodsetkowe koszty kredytu nie służą wyłącznie pokryciu kosztów instytucji kredytującej. Wszelkie koszty i opłaty, jakie ponoszą konsumenci, mogą w części stanowić zysk (marżę), ponieważ żaden przepis nie zobowiązuje instytucji kredytowych, aby swoją marżę zysku osiągały wyłącznie poprzez odsetki naliczane konsumentom. Zdaniem strony sama wysokość prowizji nie przesądza jeszcze o abuzywności postanowienia przewidującego jej pobranie, zwłaszcza jeżeli uwzględniać ma ona profil prowadzonej działalności gospodarczej i wysokie ryzyko.

Powódka podkreśliła również, że wniesieniem pozwu potwierdziła umocowanie pełnomocnika, jak również ważność oraz skuteczność zawartej w jej imieniu umowy pożyczki. Takie zachowania jak przystąpienie do wykonania umowy, wystawienie faktury, wniesienie pozwu dostatecznie potwierdzają wolę zawarcia umowy przez powoda, pomimo braku pisemnego potwierdzenia przyjęcia zamówienia. Na poparcie swoich twierdzeń powódka przytoczyła orzecznictwo i poglądy doktryny.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 listopada 2020 roku pozwana J. P. zawarła z powodem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...).

Na podstawie ww. umowy, pożyczkodawca na wniosek pożyczkobiorcy udzielił pożyczki gotówkowej w wysokości 16.000 złotych, na którą składała się całkowita kwota pożyczki, czyli suma wszystkich środków pieniężnych, nieobejmujących kredytowanych kosztów pożyczki, które pożyczkodawca udostępnił pożyczkobiorcy na podstawie umowy, w wysokości 8.000,00 złotych oraz kredytowane koszty pożyczki, czyli kwotę pieniężną wynoszącą 8.000,00 złotych, która miała zostać przeznaczona na zapłatę kosztów należnych w dniu zawarcia umowy, o których mowa w pkt 1.4 umowy. Koszty związane z udzieleniem pożyczki pożyczkodawcy obejmowały opłatę przygotowawczą w wysokości 528,00 złotych, wynagrodzenie prowizyjne w wysokości 6.372,00 złotych, wynagrodzenie z tytułu przyznania na wniosek pożyczkobiorcy (...) w wysokości 1100 zł..

W związku z powyższym całkowity koszt pożyczki, czyli wszelkie koszty które pożyczkobiorca był zobowiązany ponieść w związku z umową wyniosły kwotę 9.820,00 złotych, natomiast całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę – J. P. wyniosła kwotę 17.820,00 złotych.

Pozwana zobowiązała się spłacić pożyczkę w 36 miesięcznych równych ratach, każda w wysokości 495,00 złotych, zgodnie z harmonogramem spłat stanowiącym załącznik numer 1 do umowy, na rachunek pożyczkodawcy.

bezsporne, ponadto dowód z innych wniosków dowodowych: kserokopia pożyczki z wraz z harmonogramem spłat k. 3 –7,.

Pozwana zaprzestała wywiązywać się z ciążącego na niej zobowiązania i nie spłacała rat pożyczki zgodnie z ustalonym kalendarzem spłat. Powód pismem z dnia 3 kwietnia 2023 roku wezwał pozwaną do zapłaty zaległych rat pożyczki w łącznej wysokości 990 zł. oraz pismem z dnia 5 maja 2023 r. wypowiedział umowę z zachowaniem 30 dni oraz wezwał do wykupu weksla.

bezsporne, ponadto dowód: pisma k. 8, 11, potwierdzenie nadania k. 14, 15

Sąd zważył co następuje:

Powództwo w przedmiotowej sprawie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód wywodził swoje roszczenie z weksla, który zabezpieczał wierzytelności związane z zawartą w dniu 18 listopada 2020 roku umową pożyczki. Roszczenie powstało w związku z niewywiązaniem się przez pozwaną, występującą jako konsument, z zobowiązania. Podkreślić należy, ze powód dochodził swoich roszczeń w oparciu o weksel i związane z tym unormowania. Według powoda weksel stanowił zabezpieczenie spłaty pożyczki, był on wystawiony in blanco nie na zlecenie, a zasady wypełnienia weksla regulowała deklaracja wekslowa. Zgodnie z deklaracją wekslową pożyczkodawca został upoważniony do wypełnienia weksla wyłącznie na sumę odpowiadającą zadłużeniu pożyczkobiorcy wobec pożyczkodawcy wynikającemu z umowy pożyczki.

Nadmienić należy, ze przedmiotowy weksel był wystawiony przez pozwaną in blanco nie na zlecenie. Na mocy art. 9 Prawa wekslowego wystawca weksla odpowiada za przyjęcie i za zapłatę weksla. Nie budzi wątpliwości, że wręczeniu weksla in blanco towarzyszy porozumienie dotyczące uzupełnienia weksla. Istnienie porozumienia co do uzupełnienia weksla jest obligatoryjne, związane jest z wystawieniem i wydaniem weksla in blanco. Z brzmienia ww. art. 10 wynika konieczność istnienia porozumienia stron. Jeżeli wystawca wydał weksel in blanco, to tym samym upoważnił otrzymującego weksel do wypełnienia go zgodnie z umową. W wyniku wypełnienia weksla in blanco częściowo niezgodnie z porozumieniem na niekorzyść osoby na nim podpisanej, osoba ta może stać się zobowiązana wekslowo w granicach, w których tekst weksla odpowiada porozumieniu – deklaracji wekslowej (por. SN z 26.1.2001 r., II CKN 25/00). W orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że w razie naruszenia uprawnienia do uzupełnienia weksla in blanco przez wpisanie wyższej sumy od kwoty wierzytelności, dla której zabezpieczenia weksel in blanco został wręczony, osoba na nim podpisana staje się zobowiązana wekslowo w granicach w jakich tekst weksla jest zgodny z upoważnieniem ( por. wyr. SN z 22.6.2006 r., V CSK 70/06, OSNC 2007, Nr 4, poz. 59; SN z 1.12.2010 r., I CSK 181/10, L.)

Nie budzi wątpliwości, że w niniejszej sprawie wypełnienie weksla mogło dotyczyć tylko zadłużenia istniejącego w chwili jego wypełnienia wyłącznie na sumę odpowiadającą zadłużeniu pożyczkobiorcy wobec pożyczkodawcy wynikającemu z umowy pożyczki. Jak wynika z pisma z dnia 5 maja 2023r. dot. wypowiedzenia umowy, weksel został wypełniony 5 maja 2023 r., czyli przed jej wypowiedzeniem. Weksel został wypełniony na całą sumę odpowiadającą pozostałej do zapłaty kwoty, jeszcze przed doręczeniem pozwanej oświadczenia o wypowiedzeniu umowy (por. pismo k. 11). Nie upłynął także trzydziestodniowy termin do jego wykupu, albowiem wezwanie do jego wykupu w terminie 30 dni zostało doręczonej pozwanej w dniu 10 maja 2023 r. (por. potwierdzenie doręczenia k. 15), a na wekslu termin płatności określono na dzień 3 czerwca 2023r. W związku z powyższym słuszny jest zarzut pozwanej, ze weksel wypełniono niezgodnie z deklaracją wekslową. Jednakże Sąd nie podzielił poglądu pozwanej, że powód nie wykazał, że pisma dotyczące wezwania do zapłaty i wypowiedzenia nie zostały jej doręczone. Jak wynika z materiału dowodowego pismo z dnia 3 kwietnia 2023r. odebrała pozwana 6 kwietnia 2023r. (por. potwierdzenie odbioru k. 14), a pismo z dnia 5 maja 2023 r. odebrała 10 maja 2023 r. (por. potwierdzenie odbioru k. 15.

Podkreślić również należy, że pozwana występowała jako konsument. W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, ze pozwana posiada status konsumenta w rozumieniu art. 22 ^{( 1)} k.c., zaś powódka jest podmiotem zawodowo trudniącym się udzielaniem kredytów konsumenckich, a przedmiotem powództwa roszczenie wekslowe wynikające z umowy pożyczki, która została zawarta przez pozwaną występującą jako konsument. Sąd ma obowiązek zbadać czy w umowach z konsumentami nie występują niedozwolone klauzule umowne lub inne postanowienia naruszające prawa konsumentów. W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, że Sąd ma obowiązek także w procesie wekslowym z udziałem konsumenta badać stosunek podstawy łączący strony, nawet bez zarzutu strony pozwanej. Nie budzi również wątpliwości, że aby skutecznie dochodzić roszczenia z weksla będącego pierwotnie wekslem in blanco stanowiącym zabezpieczenie innych roszczeń między stronami, konieczne jest przedłożenie zarówno weksla oraz wykazanie, że między stronami istniało porozumienie (deklaracja – umowa - wekslowa), upoważniające stronę otrzymującą weksel do jego wypełnienia i określające warunki dokonania tej czynności. Powódka jako strona stosunku podstawowego, winna przestawić deklarację wekslową i wskazać na okoliczności decydujące o jego wypełnieniu zgodnie z zawartą deklaracją. Abstrakcyjność zobowiązania z weksla in blanco między stromi stosunku podstawowego ma bowiem osłabiony charakter i uwzględnia funkcję tego weksla jako formy zabezpieczenia roszczenia ze stosunku podstawowego. Konsekwencje z tego płynące winny być przy tym przestrzegane szczególnie, gdy stroną stosunku podstawowego dającą zabezpieczenie jest konsument. W ocenie Sądu nie budzi aktualnie wątpliwości, że sąd ma obowiązek dokonać kontroli postanowień umowy zawartej z konsumentem, czy nie zawiera ona klauzul abuzywnych (por. wyrok TSUE z dnia 7 listopada 2019 roku w sprawie C-419/18 i C-483/18 ((...)), z dnia 13 września 2018 roku, w sprawie C-176/17 ((...)) oraz z dnia 18 listopada 2018 roku, w sprawie C-632/17 ((...)).

Nie ulega wątpliwości, że dochodzona w niniejszej sprawie wierzytelność wynika z umowy pożyczki zawartej między pozwaną i powodem. Podkreślić należy, ze pozwana występowała jako konsument, a zarówno normy prawa wspólnotowego chronią praw konsumentów, ale także polski ustawodawca wprowadził szczególną ochronę tej grupy uczestników obrotu cywilnego jako słabszej strony stosunków zobowiązaniowych zapewniając im ochronę przed stosowaniem przez silniejszego przedsiębiorcę, profesjonalnie działającego w obrocie, postanowień kształtujących ich prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i wywierający szkodliwy wpływ na ich interesy, ustawodawca wprowadził szczególne regulacje prawne chroniące konsumenta. Powyższe wynika zarówno z art. 76 Konstytucji RP, zgodnie z którym władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi jak i przepisów ustawowych . Zgodnie z prawem unijnym TSUE ( por. wyr. Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 września 2018 r. (C-176/17) , Sąd ma obowiązek zbadać czy w umowach z konsumentami nie występują niedozwolone klauzule umowne lub inne postanowienia naruszające prawa konsumentów.

Umowy zawarte z konsumentem podlegają ocenie w świetle klauzuli generalnej z art. 385 ¹ § 1 k.c. z wyłączeniem jedynie jednoznacznie sformułowanych postanowień określających główne świadczenia stron oraz tych postanowień, na których treść konsument miał rzeczywisty wpływ, co musi zostać wykazane przez oferenta. W ramach sądowej kontroli umów należy dokonać oceny, czy określone postanowienie umowne zawiera cechy postanowienia niedozwolonego, a mianowicie czy jest ono nieuzgodnione indywidualnie z konsumentem i czy kształtuje jego prawa oraz obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Nie ulega wątpliwości, że strony postępowania łączyła umowa pożyczki. Zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem. Z kolei w myśl art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2014 roku, poz. 1497 ze zm.) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę pożyczki.

Przy umowie pożyczki, głównymi świadczeniami stron są: po stronie pożyczkodawcy udostępnienie określonych środków finansowych do korzystania na określony okres czasu, a ze strony pożyczkobiorcy, zwrot tych środków (tak zwany depozyt nieprawidłowy). Umowa pożyczki została przy tym ukształtowania w kodeksie cywilnym w taki sposób, że co do zasady może być zarówno umową odpłatną, jak i nieodpłatną. W przypadku zawarcia przez strony odpłatnej umowy pożyczki, wynagrodzenie pożyczkodawcy winno być wyraźnie określone w umowie. Zwyczajowo formę wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału stanowią odsetki, ewentualnie zapłata prowizji. Ustawodawca, aby przeciwdziałać ocenianemu negatywnie w świetle zasad współżycia społecznego zjawisku lichwy oraz aby chronić interesy słabszych uczestników obrotu gospodarczego, jakimi zazwyczaj są konsumenci, wprowadził przy tym do kodeksu cywilnego instytucję odsetek maksymalnych, których wysokość winna stanowić podstawowe odniesienie do oceny ekwiwalentności wysokości wynagrodzenia pożyczkodawcy ustalonego w umowie. Stopa tych odsetek ustalana jest w odniesieniu do aktualnej stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego i odzwierciedla bieżący układ stosunków gospodarczych, „cenę” pieniądza w obrocie międzybankowym i poziom inflacji, zapewnia więc pożyczkodawcom godziwy zysk. Z drugiej strony jej wprowadzenie nie pozwala podmiotom uprzywilejowanym, jakim zwykle w obrocie z konsumentami znajdującymi się w trudnej sytuacji materialnej, niewykształconymi lub mającymi trudności intelektualne z rozeznaniem konsekwencji swojego działania, są pożyczkodawcy, na wykorzystywanie przymusowego położenia słabszej strony umowy. Odsetki, obok prowizji za udzielenie pożyczki, stanowią wynagrodzenie pożyczkodawcy za korzystanie przez kredytobiorcę z jego środków finansowych. Trzeba też podkreślić, że umowa pożyczki, sformułowana zgodnie z zasadami uczciwego i rzetelnego obrotu na rynku kapitałowym, powinna jasno określać, które opłaty i prowizje stanowią zysk pożyczkodawcy, a które są pobierane na pokrycie konkretnych kosztów ponoszonych przez niego w związku z zawartą umową i jej obsługą. Te ostatnie powinny zostać przy tym określone w wysokości rzeczywiście ponoszonej przez pożyczkodawcę tak, aby nie stanowiły ukrytego źródła zysku. Ponadto z istotą pożyczki sprzeczne jest „przeniesienie” na rzecz biorącego pożyczkę sum pieniężnych, których w rzeczywistości nigdy on nie otrzymuje, a które automatycznie zostają zaliczone na poczet związanych z pożyczką kosztów i opłat lub umów dodatkowych. W wyniku tego pożyczkobiorca byłby bowiem zobowiązany do spłaty znacznego zobowiązania, nie otrzymując przy tym na własność żadnych środków pieniężnych. Taką konstrukcję umowy pożyczki należy więc uznać za sprzeczną z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 353 ¹ k.c., zgodnie z którą strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Zgodnie bowiem z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c., jak już powyżej wskazano, postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przyjętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (§ 4). W ocenie Sądu powód nie wykazał, że warunki przedmiotowej umowy były uzgadniane indywidulanie. Możliwość zapoznania się przez pozwaną z treścią umowy przed jej podpisaniem nie świadczy o tym, że jej postanowienia zostały uzgodnione indywidualnie. Przedmiotowa umowa powstała przez uzupełnienia wzorca, którym posługuje się powód, przez wpisywanie odpowiednich danych dotyczących pozwanej.

Wskazać należy, że obie wskazane w art. 385 ¹ § 1 k.c. formuły prawne służą ocenie tego, czy klauzule umowne przekraczają zakreślone przez ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej w zakresie kształtowania praw i obowiązków stron konsumenckiego stosunku obligacyjnego twórcy wzorca w zakresie kształtowania praw i obowiązków konsumenta ( porównaj: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I CK 832/04).

W rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. „rażące naruszenie interesów konsumenta” oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku.

Abuzywne postanowienie umowne kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, która to sprzeczność rażąco narusza jego interesy. Istotą dobrych obyczajów jest szeroko rozumiany szacunek dla drugiego człowieka. W stosunkach z konsumentami powinien wyrażać się on informowaniem o wynikających z umowy uprawnieniach, niewykorzystywaniem uprzywilejowanej pozycji profesjonalisty przy zawieraniu umowy i jej realizacji, rzetelnym traktowaniu konsumenta jako równorzędnego partnera umowy. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami można więc uznać działania zmierzające do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania u konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Działania te potocznie określa się jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania ( porównaj: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 sierpnia 2011 roku VI ACa 262/11).

Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie, dodatkowe koszty pożyczki obejmujące prowizje zostały określone na zawyżonym, nieznajdującym żadnego uzasadnienia, poziomie. Opłata ta została ustalona w stałej zryczałtowanej wysokości, niezależnie od faktycznie poniesionych wydatków, przez co dochodzi do braku ekwiwalentności świadczeń stron umowy pożyczki i skutkuje bezpodstawnym wzbogaceniem się strony powodowej. Wprowadzenie przez powoda opłat w wysokości wskazanej w umowie godziło w dobre i uczciwe praktyki kupieckie oraz w sposób rażący naruszało interes pozwanej jako konsumenta.

W tym miejscu zauważyć należy, iż za niedozwolone klauzule umowne, w świetle art. 385 ¹ § 1 k.c., należy uznać takie postanowienie umowne, które pod postacią opłaty pobieranej formalnie na poczet pokrycia kosztów konkretnych czynności, w rzeczywistości stanowią dla pożyczkodawcy źródło dodatkowego zysku, ukryte przed konsumentem, pozwalającego mu omijać przepisy dotyczące wysokość odsetek maksymalnych oraz niedopuszczalności kary umownej za niespełnienie świadczenia pieniężnego (art. 483 § 1 k.c.).

Przenosząc zatem powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Sądu należy stwierdzić, iż zawarte w umowie stron postanowienia dotyczące prowizji stanowią niedozwolone klauzule umowne, przede wszystkim z uwagi na jej wysokość. Zaznaczyć należy, że prowizja stanowi ponad 79 % kwoty udzielonej pożyczki i brak jest jakiegokolwiek uzasadnienia w tym zakresie. W ocenie Sądu oplata ta stanowi dodatkowe wynagrodzenie za udzielenie pożyczki (korzystanie z kapitału), które ma na celu obejście przepisów o odsetkach maksymalnych. W umowie przewidziano że za wynagrodzenie prowizyjne za udzielenie pożyczki pożyczkobiorca zobowiązuje się zapłacić 6.372 zł. Powód nie wykazał przy tym w żaden sposób wyliczenia ww. kwoty, biorąc pod uwagę całkowitą kwotę pożyczki, tj. 8000 zł kwota 6.372 zł jest całkowicie dowolna i nie wynika z jakichkolwiek wyliczeń.

W związku z powyższym zapisy umowy dotyczące prowizji pozostają w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami, gdyż kształtują obowiązki pozwanej w sposób sprzeczny z ww. zasadami. Za sprzeczne z tymi obyczajami rozumie się zaś działanie, które godzi w równowagę kontraktową stron stosunku umownego. Ta zaś, poprzez wysokość omawianych opłat odniesioną do wysokości samej kwoty wypłaconej pozwanemu, pozostawała w drastyczny sposób zachwiana. Podobnie, naruszającą zasady współżycia społecznego jest także umowa, której treść pozostaje sprzeczna z uczciwością i rzetelnością kupiecką, jak też i taka, która kształtuje wzajemne stosunki między stronami w sposób ewidentnie urągający słuszności (por. Agnieszka Rzetecka-Gil, Kodeks Cywilny. Komentarz. Zobowiązania – część ogólna, LEX/el., 2011).

Nadmienić należy, że pożyczkodawca w kosztach pożyczki uwzględnił również opłatę przygotowawczą w wysokości 528 zł. Podkreślić należy, ze pozwana uzyskała kwotę 8000 zł., natomiast całkowity koszt kredytu wyniósł 9.820 zł. Wprawdzie pozaodsetkowe koszty określone w umowie nie naruszają przepisu art. art. 36 a u.k.k, to jednak brzmienie tego przepisu nie wyłącza ochrony konsumenta, jaką w stosunkach z przedsiębiorcą gwarantuje mu art. 385 ¹ §1 k.c. oraz art. 58 k.c.. Przepis art. 36 a u.k.k. nie eliminuje bowiem możliwości kontroli postanowień wzorca umowy, które odnoszą się do określonych w nim kosztów, pod kątem skuteczności ich inkorporacji do stosunku prawnego oraz pod względem ich abuzywności (por. T. Czech w M.Pr. Bank.2016.2.52), nie wyłącza też ich regulacji spod kontroli opartej na brzmieniu art. 58 k.c. Wprowadzenie limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego oznacza, że w razie ustalenia tych kosztów przez kredytodawcę w wysokości przekraczającej maksymalne wartości ustalone na podstawie art. 36a §1 i 2 u.k.k., konsument będzie zobowiązany do zapłaty kwoty odpowiadającej tym maksymalnym wartościom.

Sąd nie uwzględnił wyjaśnień powoda (por. pismo z dnia 15.01.2024r) w których próbował wyjaśnić wysokość prowizji wskazując ogólnie wszystkie koszty jakie powód ponosi w związku z prowadzona działalnością, albowiem nie zostały one w jakikolwiek sposób wykazane i trudno odnieść je do kosztów związanych z przedmiotową umową

Wobec powyższego Sąd uznał, że roszczenie powoda w zakresie prowizji budzą uzasadnione wątpliwości i nie mogą zostać uwzględnione. W związku z powyższym roszczenie powoda należało oddalić, albowiem wysokość dochodzonego pozwem roszczenia była niższa niż kwota nienależnej a dochodzonej przez powoda prowizji.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.