Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Człuchowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 sierpnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Anna Wołujewicz
Protokolant:	p.o. protokolanta sądowego Alicja Sas

po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2024 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) (...) - (...) (...)

przeciwko L. K.

o ustalenie prawa

oddala powództwo

Sygn. akt I C 539/23

UZASADNIENIE

Powód (...) (...) – (...) (...) w (...) wniósł przeciwko pozwanemu (...) pozew o ustalenie braku prawa pozwanego do lokalu socjalnego.

W uzasadnieniu wskazano, że pozwany (...) zajmował, bez tytułu prawnego stanowiący własność powoda, lokal mieszkalny nr 2a, położny w (...) przy (...). Według powoda pozwany stwarzał zagrożenie dla życia i zdrowia mieszkańców budynku przy (...) oraz spowodował pożar w zajmowanym lokalu. Powód wyjaśnił również, że pozwany od dnia 4 sierpnia 2018 r. odbywa karę 12 lat pozbawienia wolności za zabójstwo, a dawne mieszkanie pozwanego generuje ciągle koszty, które musi ponosić powód, a których odzyskanie jest co najmniej wątpliwe. Według strony ma ona interes prawny w ustaleniu nieistnienia prawa do lokalu socjalnego w okresie odbywania kary pozbawienia wolności przez pozwanego – przyznanego w wyroku Sądu Rejonowego Gdańsk- Północ w Gdańsku z dnia 6 maja 2009 r., sygn. akt I C 61/09 (pkt 3 wyroku) oraz w uchyleniu wstrzymania wykonania opóźnienia lokalu mieszkalnego nr 2a położonego w (...) przy (...) do czasu złożenia przez Gminę (...) oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego (pkt 4 ww. wyroku). Według powoda Sąd badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego, orzeka o tym uprawnieniu, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania z lokalu oraz szczególną sytuację materialną i rodzinną. Podkreślono, że skoro Sąd bada sposób korzystania z lokalu przed wydaniem orzeczenia, to brak rozsądnych przesłanek by uznać, iż sposób zachowania uprawnionych po wydaniu orzeczenia miał nie mieć żadnego znaczenia dla bytu uprawnienia przyznanego w wyroku eksmisyjnym. Podkreślono również, że przyznanie lokalu socjalnego ma służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych eksmitowanego, tymczasem od lat i jeszcze wiele następnych potrzeby mieszkaniowe pozwanego zaspokaja zakład karny. Według powoda w stosunku do pozwanego przepisami szczególnymi – dotyczącymi pomocy państwa w zaspokojeniu jego potrzeb mieszkaniowych po zakończeniu odbywania kary pozbawienia wolności – są przepisy prawa karnego wykonawczego (art. 43 par 8 pkt 2 k.k.w., środki Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, które są przeznaczane na pomoc postpenitencjarną osobom pozbawionym wolności, zwalnianym z zakładów karnych i aresztów śledczych oraz osobom im najbliższym, udzielaną przez zawodowych kuratorów sądowych oraz służbę więzienną.

Według powoda zmiana sytuacji prawnej, na skutek karygodnego zachowania pozwanego, uzasadnia ponowne uregulowanie przez Sąd kwestii przysługiwania mu prawa do lokalu socjalnego przyznawanego przez Gminę, w szczególności powołanych przez powoda przepisów szczególnych - prawa karnego wykonawczego, o zapewnieniu pomocy państwa dla pozwanego, który w przyszłości będzie osobą zwalnianą z zakładu karnego. Byłaby wykładnia ad absurdum przyjęcie, że dawne, w pełni funkcjonale mieszkanie pozwanego ma stać jeszcze wiele lat puste, gdy jego dawny lokator przebywa w zakładzie karnym, a mieszkanie to mogłoby zaspokoić potrzeby mieszkaniowej innego uprawnionego. Tak samo według strony wykładnia ad absurdum byłoby oddanie pozwanemu innego lokalu z zasobów powoda by stał pusty przez kolejne lata ponieważ w 2009 r. pozwany kwalifikował się do przyznania mu prawa do lokalu socjalnego, zwłaszcza że nowy lokal socjalny również generowałby jako pustostan koszty dla powoda, a ich odzyskanie od pozwanego co najmniej wątpliwe. Według powoda pozwany nie może zmodyfikować treści prawomocnego orzeczenia sądowego, nie może stawić się w wyznaczonym terminie w celu podjęcia mediacji, w związku z pobytem w zakładzie karnym.

Pozwany na rozprawie w dniu 17 lipca 2024 r. przyznał, że zajmował przedmiotowe mieszkanie na podstawie zamiany, albowiem on z żoną przeszedł z (...) m na (...) m. Podkreślił również, że w przedmiotowym lokalu zostały jego rzeczy i że nie ma on prawa do innego lokalu mieszkalnego. Spór z sąsiadami wyjaśnił, że są to ciężcy katolicy, zakwestionował aby wywołał pożar i nic nie wie aby w lokalu jakikolwiek pożar był. Wyjaśnił również, że nie ponosi kosztów związanych z tym lokalem, gdyż jego żona nie żyje, a on od 6 lat przebywa w zakładzie karnym.

Pełnomocnik powoda wyjaśnił, że mieszkanie pozwany zajmował na podstawie umowy najmu, która w 2005 r. została wypowiedziana. W związku z wypowiedzeniem umowy, został wydany wyrok eksmisyjny, a z uwagi, że gmina nie miała innego lokalu, nie zaproponowano mu lokalu socjalnego. Lokal zajmowany przez pozwanego został wyznaczony jako socjalny, a problem pojawił się gdy pozwany przestał prawidłowo z niego korzystać, albowiem było na niego dużo skarg. Powód wyjaśnił również, że wcześniej był to lokal komunalny, a innego lokalu pozwanemu nie zaproponowano, gdyż gmina nim nie dysponowała. W związku z wejściem przepisów gdy pozwany ma zapewniony w wyroku lokal socjalny to opłaty za lokal były naliczane jak za lokal socjalny, a w rzeczywistości jest to normalny lokal mieszkaniowy.

Sąd ustali l następujący stan faktyczny:

Sąd Rejonowy Gdańsk- Północ w Gdańsku w wyroku z dnia 6 maja 2009 r. , sygn. akt I C 61/09 w pkt 3 ustalił, że pozwanemu (...) przysługuje prawo do otrzymania lokalu socjalnego. W pkt 4 ww. wyroku Sąd nakazał wstrzymanie wykonania opóźnienia lokalu mieszkalnego nr 2a położonego w (...) przy (...) do czasu złożenia przez Gminę (...) oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

bezsporne, ponadto dowód: wyrok k. 6

Z uwagi na fakt, że gmina nie miała lokalu socjalnego, pozwany nadal pomimo uprawomocnienia wyroku zajmował przedmiotowy lokal. Był to lokal komunalny, a innego lokalu gmina pozwanemu nie zaproponowała, gdyż nim nie dysponowała, Z uwagi na fakt, że pozwany miał zapewniony w wyroku lokal socjalny, to opłaty za przedmiotowy lokal miał naliczane jak za lokal socjalny. Pozwany pozostawał w konflikcie z sąsiadami, nie uiszczał opłat za lokal, było na niego dużo skarg. ‘

bezsporne:

Pozwany od dnia 4 sierpnia 2018 r. odbywa karę 12 lat pozbawienia wolności za zabójstwo. Karę pozbawienia wolności odbywa w Zakładzie Karnym w C..

bezsporne

Sąd zważył co następuje:

Powód wniósł o ustalenie braku prawa pozwanego (...) do lokalu socjalnego. W związku z powyższym przedmiotowe powództwo znajduje podstawę prawną w art. 189 k.p.c.

Zgodnie z treścią art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Interes prawny istnieje tylko wtedy, gdy powód potrzebie ochrony prawnej swej sfery prawnej uczynić może zadość przez samo ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że powoływanie się na interes prawny wymaga wykazania, że oczekiwane rozstrzygnięcie wywoła takie skutki w stosunkach między stronami, w następstwie których ich sytuacja prawna zostanie określona jednoznacznie i tym samym wyeliminowane zostanie ryzyko naruszenia w przyszłości praw powoda. Natomiast w przypadku, gdy dojdzie już do naruszenia prawa, w związku z którym powodowi przysługuje roszczenie o świadczenie, wyłączona jest możliwość skutecznego wystąpienia z powództwem o ustalenie, albowiem sfera podlegająca ochronie jest zdecydowanie szersza, a rozstrzygnięcie o różnicy zdań w stanowiskach stron nabiera charakteru przestankowego ( por. wyrok SN z dnia 13 marca 2013 roku, I ACa 78/13, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2004 roku, II CK 125/03, OSP 2005 z. 2 poz. 23, uzasadnienie uchwały SN z dnia 17 grudnia 1993 roku, III CZP 171/93, OSNCP 1994, nr 7-8, poz. 149, uzasadnienie uchwały SN z dnia 25 stycznia 1995 roku, III CZP 179/94, OSNCP 1995, nr 5 poz. 76 ). W wyroku z dnia 30 października 1990 roku (I CR 649/90, LEX nr 158145) Sąd Najwyższy wskazał, że interes prawny nie istnieje wówczas, gdy jest już możliwe wytoczenie powództwa o świadczenie, chyba że ze spornego stosunku prawnego wynikają jeszcze dalsze skutki, których dochodzenie w drodze powództwa o świadczenie nie jest możliwe lub nie jest jeszcze aktualne. Nie budzi wątpliwości fakt, że istnienie interesu prawnego stanowi przesłankę merytoryczną powództwa o ustalenie.

W niniejszej sprawie powód wniósł o ustalenie braku prawa pozwanego do lokalu socjalnego, które wynika z wyroku Sądu Rejonowego Gdańsk- Północ w Gdańsku z dnia 6 maja 2009 r., sygn. akt I C 61/09 .

Jak powyżej wskazano podstawową przesłanką merytoryczną do rozpoznania niniejszej sprawy jest posiadanie interesu prawnego w ustaleniu istnienia przedmiotowego prawa. W ocenie Sądu powód ma interes prawny do wystąpienia z roszczeniem w niniejszej sprawie, albowiem nie jest możliwe wytoczenie powództwa o świadczenie . Pomimo powyższego Sąd oddalił powództwo, albowiem powód nie wykazał jego zasadności.

Podkreślenia wymaga fakt, iż to strona powodowa powinna udowodnić, że powództwo jest zasadne. Powód reprezentowany przez pełnomocnika zawodowego powinien wykazać podstawę (źródło) zobowiązania pozwanego. Zgodnie bowiem z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi określone dla siebie skutki prawne, tym bardziej, że ciężar dowodu pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów. Sąd tylko wyjątkowo winien ingerować w przebieg postępowania dowodowego dopuszczając dowody z urzędu, które to uprawnienie wynika z treści przepisu art. 232 k.p.c. Zgodnie bowiem z przyjętą linią orzecznictwa obowiązek wskazania dowodów, potrzebnych dla rozstrzygnięcia sprawy, obciąża przede wszystkim strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29).

W niniejszej sprawie powód nie wskazał żadnego argumentu jak i nie przedłożył żadnego materiału dowodowego przesądzającego o zasadności powództwa. W ocenie Sądu powód powoływał się jedynie na fakt, że pozwany od dnia 4 sierpnia 2018 r. odbywa karę 12 lat pozbawienia wolności za zabójstwo, w związku z powyższym w lokalu nie przebywa, a to dawne mieszkanie pozwanego generuje ciągle koszty, które musi ponosić powód, a których odzyskanie jest co najmniej wątpliwe. Powyższa okoliczność jest bezsporna. Powód powołał się również, że pozwany stwarzał zagrożenie dla życia i zdrowia mieszkańców budynku przy (...) oraz spowodował pożar w zajmowanym lokalu, jednakże tę okoliczność pozwany zakwestionował, a powód jej nie wykazał.

W ocenie Sądu powyższe przywołane przez powoda okoliczności nie przesądzają o zasadności powództwa, albowiem brak jest jakichkolwiek podstaw aby na tej podstawie uznać, że pozwany utracił prawo do lokalu socjalnego, które zostało przyznane mu prawomocnym wyrokiem. Podkreślić należy, że wyrok skazujący i odbywanie długotrwałej kary pozbawienia wolności nie pozbawia pozwanego uprawnień wynikających z przedmiotowego wyroku. Zatem, skoro to powód nie dopełnił ustawowego obowiązku wynikającego z prawomocnego wyroku, to strony nadal wiążą rozstrzygnięcia ww. orzeczenia.

Powód miał obowiązek wykazać, że zgodnie z obowiązującymi przepisami przysługujące pozwanemu na mocy prawomocnego wyroku prawo wygasło. W ocenie Sądu nie przedstawiono żadnego dowodu ani argumentu z którego wynikałaby powyższa okoliczność. Brak jest jakichkolwiek podstaw aby uznać, że prawomocny wyrok nie podlega wykonaniu. Sąd nie podziela stanowiska powoda, że jeżeli sąd bada sposób korzystania z lokalu przed wydaniem orzeczenia, to brak rozsądnych przesłanek by uznać, iż sposób zachowania uprawnionych po wydaniu orzeczenia miał nie mieć żadnego znaczenia dla bytu uprawnienia przyznanego w wyroku eksmisyjnym. W ocenie Sądu brak jest jakichkolwiek podstaw do badania ponownie przesłanek, które były już ustalane przed wydaniem wyroku z dnia 6 maja 2009 r., i były podstawą rozstrzygnięcia. Podkreślić należy, że kodeks postępowania cywilnego umożliwia wzruszenie prawomocnego wyroku i ponowne przeprowadzenie postępowania co do istoty sprawy. Służy temu skarga o wznowienie postępowania, która podlega charakterystycznym rygorom i jest dopuszczalna wyłącznie w przypadkach wskazanych w ustawie. W niniejszej sprawie taka sytuacja nie zachodzi.

Powód domagał się ustalenia, że prawo do lokalu socjalnego pozwanemu nie przysługuje powołując się również, na zasady współżycia społecznego.

W ocenie Sądu również ten argument nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Podkreślić należy, że z ochrony prawnej (sądowej) korzysta tylko ten uprawniony, który swoje prawo podmiotowe wykonuje zgodnie z jego treścią, wyznaczoną także przez klauzule generalne przewidziane w komentowanym przepisie. Miernikami (kryteriami) oceny nadużycia prawa podmiotowego są klauzule generalne zasad współżycia społecznego i społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa. Chodzi o ocenę danego zachowania się uprawnionego w świetle powszechnie w społeczeństwie uznawanych reguł, wartości i zasad etycznego i uczciwego postępowania. Podkreślić należy, że powód nie realizuje swojego obowiązku wynikającego z wyroku Sądu Rejonowego Gdańsk- Północ w Gdańsku z dnia 6 maja 2009 r. od 2009 r i takie postępowanie stanowi nadużycie prawa. W ocenie Sądu działanie powoda, który nie realizuje swojego zobowiązania przez tak długi czas, a aktualnie powołując się na zasady współżycia społecznego domaga się stwierdzenia, że to prawo pozwanego nie istnieje nie znajduje żadnego uzasadnienia.

W ocenie Sądu powód, jako podmiot zarządzający zasobami lokalowymi powinien działać zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa i w ich granicach, a przede wszystkim wykonywać prawomocne wyroki. Natomiast w przedmiotowej sprawie powód przez kilkanaście lat nie wykonał swojego prawa podmiotowego zgodnie z jego treścią, albowiem nie dopełnił obowiązku wykonania wyroku. Zatem, w ocenie Sądu, brak jest podstaw do uwzględnienia stanowiska powoda z uwagi na powoływanie się przez niego na zasady współżycia społecznego. Nie budzi wątpliwości, ze nie może powoływać się na zasady współżycia społecznego osoba, która sama narusza te normy (brak wykonywania prawomocnego wyroku od 2009 r.).

Podkreślić należy, ze w przedmiotowej sprawie powód powołał się na wyrok w którym na mocy art. 14 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów nakazano pozwanemu opróżnienie lokalu i sąd orzekł o uprawnieniu do zawarcia z nim umowy najmu socjalnego lokalu. Obowiązek zapewnienia najmu lokalu socjalnego ciążył na powodzie (gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu). W związku z powyższym to powód był zobowiązany do zapewnienia pozwanemu odpowiedniego mieszkania i nie ma żadnych podstaw prawnych dla odmowy realizacji tego obowiązku. Do czasu gdy powód nie zapewni pozwanemu lokalu to ma on prawo do tego w którym dotychczas mieszkał. Powyższego nie zmienia okoliczność, że obecnie przebywa on w zakładzie karnym, albowiem nie można uznać, że miejsce to stanowi jego miejsce zamieszkania, czy że przysługuje mu prawo do innego lokalu, którego ma prawo używać (art.25 ustawy o ochronie praw lokatorów). W ocenie Sądu jeżeli powód nie dysponuje lokalem, który mógłby zostać wskazany w ramach realizacji wyroku sądowego, to jego obowiązkiem jest taki lokal pozyskać. Realizacja obowiązku wynikającego z wyroku polega na złożeniu pozwanemu oferty zawarcia umowy najmu lokalu mieszkalnego spełniającego wymogi przewidziane dla lokalu socjalnego. Oferta ta musi stanowić oświadczenie woli zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, a bez znaczenia pozostaje okoliczność czy została ona przyjęta przez pozwanego. Obowiązek gminy dostarczenia lokalu socjalnego zostaje spełniony niezależnie od tego czy umowa najmu takiego lokalu została pomiędzy obowiązaną gminą a uprawnionym zawarta. Po przyjęciu oferty gminy między stronami powinna zostać zawarta umowa najmu Wskazać należy, ze na mocy art. 23 ust. 1 ww. ustawy umowę najmu socjalnego lokalu zawiera się na czas oznaczony. Wskazać również należy, że możliwa jest także eksmisja z mieszkania socjalnego i następuje to na podstawie tych samych przesłanek, co eksmisja z mieszkania komunalnego (m.in zaleganie z czynszem, niszczenie mieszkania czy naruszanie porządku). W związku z powyższym dopiero wówczas powód będzie mógł podjąć ewentualnie procedury gdy pozwany nie będzie realizował swoich obowiązków, a nie hipotetycznie zakładać, że tak się wydarzy. Nadmienić należy, że realizacja obowiązku, który obciążał od 2009 r. powoda i zapewnienie lokalu socjalnego umożliwiłoby pozwanemu opuszczenie lokalu dotychczas zajmowanego, do którego stracił prawo i zwolniłoby go od obowiązku ponoszenia opłat z nim związanych.

Brak jest jakichkolwiek podstaw aby ustalić zgodnie z żądaniem powoda, że prawo pozwanego do lokalu socjalnego - w okresie odbywania przez niego kary pozbawienia wolności i po – przyznanego w wyroku Sądu Rejonowego Gdańsk- Północ w Gdańsku z dnia 6 maja 2009 r., sygn. akt I C 61/09 (pkt 3 wyroku) nie istnieje oraz brak jest jakichkolwiek podstaw aby uchylić wstrzymanie wykonania opóźnienia lokalu mieszkalnego. W związku z powyższym Sąd oddalił powództwo jako bezzasadne.