I C 578/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Człuchowie z 2024-07-10
Sygn. akt: I C 578/23 upr
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 lipca 2024 roku
Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący: |
Sędzia Anna Wołujewicz |
Protokolant: |
p.o. protokolanta sądowego Alicja Sas |
po rozpoznaniu w dniu 10 lipca 2024 roku w Człuchowie
na rozprawie
sprawy z powództwa (...). z siedzibą w L.
przeciwko (...)
o zapłatę
1. oddala powództwo,
2. zasądza od powoda (...). z siedzibą w L. na rzecz pozwanej (...) kwotę 1.817,00 złotych ( tysiąc osiemset siedemnaście złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.
Sygn. akt I C 578/23
UZASADNIENIE
Powód: (...). w L., reprezentowany przez pełnomocnika zawodowego, wniósł przeciwko pozwanej (...) pozew o zapłatę kwoty 5.000 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia 24 maja 2023 do dnia zapłaty, kwoty 1.840,23 zł tytułem prowizji naliczonej od wykorzystanego limitu kredytowego, kwoty 23,13 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 24 maja 2023 do dnia zapłaty, kwoty 137,74 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 24 maja 2023 do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu.
W uzasadnieniu pozwu wskazano, że podstawę roszczenia stanowiła zawarta w dniu 12 września 2022 umowa o wirtualną kartę kredytową (dalej zwana umową o kredyt konsumencki) nr (...) pomiędzy (dawniej (...)) z siedzibą w (...) (zwany dalej (...)” a stroną pozwaną. Powód wyjaśnił, że (...), udzielając limitu kredytowego działa jako kredytodawca w rozumieniu art. 5 ust 2 ustawy o kredycie konsumenckim, ale nie jest instytucją pożyczkową w rozumieniu art. 5 ust. 2a ww. ustawy. Przedmiotowa umowa została zawarta na okres 360 dni, liczonych od dnia uruchomienia klientowi limitu kredytowego w rachunku karty. Warunkiem zawarcia umowy o wydanie karty było zarejestrowanie przez stronę pozwaną konta w Portalu (...) oraz dokonanie przez kredytodawcę pozytywnej weryfikacji tożsamości oraz zdolności kredytowej klienta. Kredytodawca dokonywał weryfikacji, czy dane wskazane we wniosku zgadzały się z tymi pozyskanymi z własnych i zewnętrznych źródeł, w tym z danymi z przelewu weryfikacyjnego lub weryfikacji w oparciu o dostęp do rachunku bankowego ( (...)).
Na mocy zawartej umowy o kredyt konsumencki (...) udostępnił pozwanej środki pieniężne w postaci limitu kredytowego w rachunku karty kredytowej w kwocie 5000,00 zł. Udostępnienie środków umożliwiło wykonywanie transakcji płatniczych w granicach przyznanego limitu.
Jednocześnie wskazano, że od kwoty udzielonego limitu kredytowego kredytodawca nie naliczał odsetek kapitałowych (tj. odsetek za korzystanie z limitu kredytowego w okresie rozliczeniowym). W okresie obowiązywania umowy, strona pozwana zobowiązana była do spłaty zadłużenia po upływie każdego okresu rozliczeniowego, w terminie wskazanym w zestawieniu operacji, w wysokości nie niższej niż minimalna kwota do zapłaty. Klient po upływie każdego okresu rozliczeniowego otrzymywał nieodpłatnie od (...) zestawienia operacji dokonywanych w ciężar rachunku wirtualnej karty kredytowej w panelu klienta lub też pocztą elektroniczną na adres e-mail wskazany przez klienta, w formacie pliku pdf, z możliwością jego pobrania i zapisania na urządzeniu klienta.
W związku z faktem iż pozwana nie uregulowała zadłużenia terminowo, kredytodawca, działając w zgodnie z regulaminem wypowiedział przedmiotową umowę, w związku z czym zobowiązana była do spłaty całości wykorzystanego limitu kredytowego niezwłoczne, nie później niż w terminie 5 dni od daty rozwiązania umowy. Z uwagi na bezskuteczny upływ terminu wypowiedzenia, należność stała się wymagalna z dniem 19 kwietnia 2023.
Powód wyjaśnił, że umowa będąca przedmiotem niniejszego sporu zawarta została za pomocą środków porozumiewania się na odległość. Wszelka dokumentacja związana z warunkami udzielenia ww. kredytu została przesłana na wskazany przez stronę pozwaną i przyporządkowany do jej loginu i hasła w serwisie kredytodawcy adres poczty elektronicznej. Powód powołał się na przepis art. 15 ustawy o kredycie konsumenckim, który dopuszcza możliwość zawierania umowy kredytu na odległość, za pomocą środków porozumiewania się na odległość.
Powód powołał się także na zawartą w dniu 24 kwietnia 2023 umowę przelewu wierzytelności zwartą pomiędzy nim (...) Na mocy rzeczonej umowy (...) dokonała cesji wierzytelności na rzecz powoda, w związku z czym nabył on ogół praw i obowiązków dotyczących przedmiotowego zadłużenia, a tym samym uzyskał legitymację czynną.
Wskazał również, że przed dniem cesji wierzytelności na poczet przedmiotowego zobowiązania pozwana dokonała wpłaty w łącznej wysokości 3.994,32 zł., natomiast po dniu cesji wierzytelności nie dokonała żadnej wpłaty na poczet przedmiotowego zobowiązania.
Wyjaśniono również, iż na dzień wniesienia pozwu na kwotę roszczenia składały się:
a) pozostała do zapłaty kwota kapitału wykorzystanego limitu w rachunku wirtualnej karty kredytowej 5000,00 zł, wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia 2023-05-24 do dnia zapłaty,
b) pozostała do zapłaty kwota prowizji umownej — 1840,23 zł,
a) kwota odsetek naliczonych przez wierzyciela pierwotnego od minimalnej kwoty do zapłaty naliczone od dnia 2023-03-15 do dnia cut-off, tj. 2023-04-23 w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie określonych w art. 481 § 2(1) k.c. - 23,13 zł - wraz z odsetkami w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie naliczanych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty
c) kwota odsetek naliczonych przez powoda od kwoty niespłaconego kapitału naliczone od daty 2023- (...) do dnia wniesienia pozwu w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie określonych w art. 481 § 2(1) k.c. - 137,74 zł- wraz z odsetkami w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie naliczanych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.
W odpowiedź na pozew pozwana (...) wniosła o oddalenie powództwa w całości. Pozwana podniosła zarzuty w postaci nieudowodnienia istnienia, wysokości oraz wymagalności wierzytelności dochodzonej pozwem, brak udowodnienia wysokości roszczenia co do wysokości, jak i co do zasady, przedwczesność powództwa, brak legitymacji czynnej powoda, stosowanie w umowie pożyczki niedozwolonych klauzul umownych, niewiążących pozwanej ze skutkiem ex tunc, nieważności umowy na podstawie art. 58 k.c., względnie jej nieistnienie, brak wypowiedzenia umowy.
Pozwana zaprzeczyła aby złożyła oświadczenie woli o zawarciu pożyczki, aby otrzymała kwotę pieniężną, która mogłaby wynikać z umowy pożyczki, aby zalegała z zapłatą rat pożyczki, otrzymała jakiegokolwiek wezwania do zapłaty, otrzymała od wierzyciela pierwotnego wypowiedzenie rzekomej umowy pożyczki.
Pozwana podkreśliła, powołując się na art. 6 k.c., art. 232 k.p.c. że to powód winien udowodnić istnienie wymagalnej względem strony pozwanej wierzytelności i że strona pozwana powinna zapłacić mu należność w określonej w pozwie wysokości.
Według pozwanej powód nie przedstawia w jaki sposób i na jakiej podstawie określił kwoty należności głównej, oraz nie uzasadnia podstawy kwoty kapitału i oprocentowania, w oparciu o które naliczył odsetki. Powód nie uzasadnia okresu, za który naliczał odsetki, nie podaje i nie uzasadnia również wysokości ich stopy procentowej. Według strony powód nie przedłożył również żadnego potwierdzenia nadania ani doręczenia pisma, z którego wynikałoby, że pozwana posiada zaległość z oznaczonej umowy. Pozwana przy tym zaprzecza, ażeby otrzymała jakiekolwiek pismo od powoda lub jego poprzednika prawnego, które informowałoby o długu jaki rzekomo posiada. Pozwana kategorycznie zaprzeczyła, ażeby do jej wiadomości dotarło oświadczenie powoda o wypowiedzeniu umowy.
W odpowiedzi na pismo pozwanej powód podtrzymał powództwo w całości. Wyjaśnił również, że nie był ani właścicielem ani użytkownikiem serwera z pomocą którego dochodziło do zawierania umów przez pozwaną. Nie był również ani właścicielem ani użytkownikiem domen. Powyższe środki komunikacji elektronicznej należały bowiem do podmiotów udzielających pożyczek stronie pozwanej. Należy również podkreślić, iż powód nie był pożyczkodawcą w niniejszej sprawie, a jedynie nabył ją w drodze cesji wierzytelności i przedłożył więc wszelką dokumentację jaką otrzymał o poprzednika prawnego. Ponadto przedłożył bankowe potwierdzenie wypłaty umowy pożyczki. Według strony jeżeli dysponuje - tak jak w niniejszej sprawie - szerokim zakresem danych osobowych o strony pozwanej, w tym jej numerem dowodu osobistego, (...), adresem zamieszkania, a zarazem przedkłada potwierdzenie przelewu, z którego tytułu wynika, że stanowił on wykonanie umowy pożyczki, to, jego zdaniem, na podstawie takiego potwierdzenia uzasadnione jest formułowanie domniemania faktycznego (art. 231 k.p.c.), że strony zawarły umowę pożyczki, która generowała konieczność dokonania tego przelewu.
Według strony kierując się doświadczeniem życiowym nie sposób uznać, że pożyczkodawca przelałby na rzecz strony pozwanej wskazaną kwotę nie mając ku temu żadnej podstawy materialnoprawnej, więc musiało dojść do skutecznego zawarcia umowy.
W odpowiedzi na zobowiązanie do przedstawienia sposobu wyliczenia prowizji oraz do wskazania weryfikowalnych i obiektywnych kryteriów jej ustalenia wskazał iż ustawodawca, nakładając w ustawie o kredycie konsumenckim na pożyczkodawcę szereg obowiązków, nie wprowadził wymogu specyfikowania, w jaki sposób wyliczona została pobrana prowizja, poprzez wyliczenie konkretnych kosztów, jakie ma pokryć, ryzyka, jakie ma zabezpieczyć, planowanego zysku. Gdyby taka intencja istniała, to ustawodawca nałożyłby na instytucje pożyczkowe obowiązek zawarcia takich informacji w formularzu informacyjnym (powołano wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 19 lutego 2020 r., sygn. akt I Ca 585/19). Według powoda zastrzeżona przez strony prowizja nie przekracza ograniczeń ustawowych nie może więc być uznana za rażąco wygórowaną i dolegliwą.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 12 września 2022 r. (...) w (...) zawarł z pozwaną (...) umowę o wirtualną kartę kredytową. Przedmiotowa umowa została zawarta na okres 360 dni, liczonych od dnia uruchomienia limitu kredytowego w rachunku karty. Po upływie okresu trwania umowy, mogła ona zostać automatycznie odnowiona na kolejne 360 dni. Warunkiem zawarcia umowy było zarejestrowanie przez stronę pozwaną konta w Portalu (...) oraz dokonanie przez kredytodawcę pozytywnej weryfikacji tożsamości oraz zdolności kredytowej Klienta. Na mocy zawartej umowy udostępniono pozwanej środki pieniężne w postaci limitu kredytowego w rachunku karty kredytowej w kwocie 5000,00 zł. Udostępnienie środków umożliwiło wykonywanie transakcji płatniczych w granicach przyznanego limitu. W umowie zastrzeżono, że za wykorzystanie limitu będzie pobierana prowizja i inne opłaty, które miały być określone w taryfie. Od pobranego limitu nie przewidziano odsetek kapitałowych. Wirtualną kartę powiązano z rachunkiem do jej obsługi i spłaty oraz kontem klienta, a w umowie nie określono minimalnej kwoty do spłaty kwotowo, odsyłając w tym zakresie do danych w zestawieniu operacji w poszczególnych okresach. W umowie określono przypadki wypowiedzenia umowy przez kredytodawcę m.in. przez złożenie oświadczenia na piśmie – wysyłając je na ostatni adres wskazany przez pozwaną lub trwałym nośniku
dowód: umowa o Wirtualną Kartę Kredytową nr (...) z dnia 2022-09-12 k. 22-28, ), przelew weryfikacyjny (k. 39), przelew (k.40), zestawienie operacji na koncie (k. 29 - 36)
W dniu 12 września 2022 roku dokonano przelewu na rzecz pozwanej kwoty 4500 zł, a w dniu 24 września 2022 roku kwoty 500 zł,
dowód zestawienie operacji k. 29, przelew. 40
W dniu 22 października 2022 roku strona powodowa (...) w (...). zawarły ramową umowę przelewu wierzytelności, a w dniu 24 kwietnia 2023 roku porozumienie nr 32 do tej umowy na podstawie której strona powodowa nabyła wierzytelności określone w załączniku nr 1 , w tym z (...) z dnia 12 września 2022 dotyczącej pozwanej.
dowód: wydruk umowy k.44-45, porozumienie k. 46, załącznik nr 1 k. 47v-48,
Sąd zważył co następuje:
W ocenie Sądu powództwo w niniejszej sprawie nie zasługiwało na uwzględnienie. Jako podstawę faktyczną strona powodowa wskazała umowę o wirtualną kartę kredytową z dnia 12 września 2022 r., fakt niewywiązania się przez pozwaną z ciążącego na niej zobowiązania terminowego dokonywania spłat w wysokościach ustalonych w zawartej umowie, co spowodowało wypowiedzenie przedmiotowej umowy i postawienie całej należności w stan wymagalności.
Biorąc pod uwagę zarzuty strony pozwanej to strona powodowa miała obowiązek wykazania, że pozwana (...) w (...) zawarli umowę o wirtualną kartę kredytową z dnia 12 września 2022 r.
Zaznaczyć bowiem należy, iż to strona powodowa powinna udowodnić, że określona wierzytelność jej przysługuje, tym bardziej, że jako wierzyciel dochodzący zaspokojenia wierzytelności, powinien wykazać podstawę (źródło) zobowiązania pozwanej, jak i jego wysokość. Zgodnie bowiem z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi określone dla siebie skutki prawne, tym bardziej, że ciężar dowodu pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów. Sąd tylko wyjątkowo winien ingerować w przebieg postępowania dowodowego dopuszczając dowody z urzędu, które to uprawnienie wynika z treści przepisu art. 232 k.p.c. Zgodnie bowiem z przyjętą linią orzecznictwa obowiązek wskazania dowodów, potrzebnych dla rozstrzygnięcia sprawy, obciąża przede wszystkim strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29).
Przedmiotowa umowa była umową w rozumieniu art. 5 pkt 13 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz. U nr 126 z późn. zm.) i zgodnie z twierdzeniami powoda miała być zawarte w trybie przepisu art. 15 ww. ustawy bez jednoczesnej obecności obu stron umowy przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość (tzw. umowa o kredyt konsumencki zawierana na odległość), czyli w drodze elektronicznej. Zgodzić się należy z powodem, że do ważności przedmiotowej umowy, zawartej w drodze elektronicznej nie jest wymagana forma pisemna, co wynika z treści przepisu art. 29 ust. 1 wskazanej ustawy, zgodnie z którym umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Z przepisu tego nie wynika zatem, aby forma pisemna została zastrzeżona pod rygorem nieważności, a zatem należało przyjąć, że zastrzeżenie formy pisemnej, zgodnie z przepisem art. 73 § 1 k.c., zostało zastrzeżone jedynie pod rygorem dowodowym ( por. wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 12 grudnia 2017 roku II Ca 2448/17 legalis 2052181).
W ocenie Sądu powód wykazał, że doszło do zawarcia ww. umowy jak i wykazał że została ona wykonana, albowiem pozwana wykorzystała limit do kwoty 5000 zł, co wynika z zestawienia operacji (k. 29 oraz potwierdzenia transakcji płatniczej k. 40).
Sąd orzekający ustalił stan faktyczny niniejszej sprawy na podstawie dokumentów i innych środków dowodowych (art. 309 k.p.c.) (vide: wydruki przedłożone przez stronę powodową), w tym elektroniczne zestawienie operacji – przedłożonych przez stronę powodową.
Oceny dowodów dokonano zgodnie z dyrektywami wynikającymi z art. 233 k.p.c. – na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, ocenianego łącznie, mając na względzie zasady doświadczenia życiowego, zasady logiki i praktykę bankową. Zarzuty podniesione przez stronę pozwaną w tym przedmiocie okazały się w konsekwencji nieuzasadnione. Zarzuty pozwanej co do braku wartości dowodowej przedłożonych wydruków, elektronicznego zestawienia operacji jako wydruku komputerowego, okazały się nieuzasadnione, albowiem pozwana nie dostrzega, że nie były to wyłączne środki dowodowe w niniejszej sprawie, ale jedne ze środków dowodowych, obok dokumentu źródłowego w postaci umowy kredytu. Całościowa ocena materiału dowodowego niniejszej sprawy na podstawie kryteriów z art. 233 k.p.c. pozwala na ustalenie źródła zobowiązania i jego treści.
W ocenie Sądu powód wykazał również swoją legitymację procesową.
W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 509 k.c. przelew wierzytelności oznacza przeniesienie wierzytelności oznaczonej co do tożsamości i dla skuteczności takiej transakcji konieczne jest precyzyjne oznaczenie przenoszonej wierzytelności. Oznacza to, że skuteczne wywodzenie uprawnień z faktu nabycia wierzytelności na podstawie umowy cesji wymaga udowodnienia bez wątpliwości, że do cesji konkretnej wierzytelności doszło. Na podstawie przedłożonych przez powoda dowód Sąd nie miał wątpliwości, że z ramowej umowy przelewu wierzytelności, porozumienia (...) (...) i załącznika nr (...), wynika że strona powodowa nabyła od pierwotnego wierzyciela prawo do wierzytelności z umowy o wirtualną kartę kredytową z dnia 12 września 2022 roku nr (...) . Z dokumentów tych wynikało, że to strona powodowa wstąpiła co do zasady w prawa pierwotnego wierzyciela, a zatem miała legitymację procesową czynną w niniejszej sprawie.
Sąd podzielił jednak stanowisko strony pozwanej co do zastosowania w umowie pożyczki niedozwolonych klauzul umownych.
Wskazać należy, ze w przypadku zawarcia przez strony odpłatnej umowy, wynagrodzenie kredytodawcy winno być wyraźnie określone w umowie. Zwyczajowo formę wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału stanowią odsetki, ewentualnie zapłata prowizji. Ustawodawca, aby przeciwdziałać ocenianemu negatywnie w świetle zasad współżycia społecznego zjawisku lichwy oraz aby chronić interesy słabszych uczestników obrotu gospodarczego, jakimi zazwyczaj są konsumenci, wprowadził przy tym do kodeksu cywilnego instytucję odsetek maksymalnych, których wysokość winna stanowić podstawowe odniesienie do oceny ekwiwalentności wysokości wynagrodzenia pożyczkodawcy ustalonego w umowie. Stopa tych odsetek ustalana jest w odniesieniu do aktualnej stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego i odzwierciedla bieżący układ stosunków gospodarczych, „cenę” pieniądza w obrocie międzybankowym i poziom inflacji, zapewnia więc pożyczkodawcom godziwy zysk. Z drugiej strony jej wprowadzenie nie pozwala podmiotom uprzywilejowanym, jakim zwykle w obrocie z konsumentami znajdującymi się w trudnej sytuacji materialnej, niewykształconymi lub mającymi trudności intelektualne z rozeznaniem konsekwencji swojego działania, są pożyczkodawcy, na wykorzystywanie przymusowego położenia słabszej strony umowy. Odsetki, obok prowizji za udzielenie pożyczki, stanowią wynagrodzenie pożyczkodawcy za korzystanie przez kredytobiorcę z jego środków finansowych. Trzeba też podkreślić, że umowa o kredyt konsumencki, sformułowana zgodnie z zasadami uczciwego i rzetelnego obrotu na rynku kapitałowym, powinna jasno określać, które opłaty i prowizje stanowią zysk pożyczkodawcy, a które są pobierane na pokrycie konkretnych kosztów ponoszonych przez niego w związku z zawartą umową i jej obsługą. Te ostatnie powinny zostać przy tym określone w wysokości rzeczywiście ponoszonej przez kredytodawcę tak, aby nie stanowiły ukrytego źródła zysku.
Zgodnie z treścią art. 385 1 § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przyjętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (§ 4). Przy czym pod pojęciem konsumenta kodeks cywilny w art. 22 1 k.c. wskazuje osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Obie wskazane w art. 385 1 § 1 k.c. formuły prawne służą ocenie tego, czy klauzule umowne przekraczają zakreślone przez ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej w zakresie kształtowania praw i obowiązków stron konsumenckiego stosunku obligacyjnego twórcy wzorca w zakresie kształtowania praw i obowiązków konsumenta ( porównaj: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I CK 832/04).
W rozumieniu art. 385 1 § 1 k.c. „rażące naruszenie interesów konsumenta” oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku.
A. postanowienie umowne kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, która to sprzeczność rażąco narusza jego interesy. Istotą dobrych obyczajów jest szeroko rozumiany szacunek dla drugiego człowieka. W stosunkach z konsumentami powinien wyrażać się on informowaniem o wynikających z umowy uprawnieniach, niewykorzystywaniem uprzywilejowanej pozycji profesjonalisty przy zawieraniu umowy i jej realizacji, rzetelnym traktowaniu konsumenta jako równorzędnego partnera umowy. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami można więc uznać działania zmierzające do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania u konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Działania te potocznie określa się jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania ( porównaj: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 sierpnia 2011 roku VI ACa 262/11).
Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie, koszty kredytu obejmujące prowizje, zostały określone na zawyżonym, nieznajdującym żadnego uzasadnienia, poziomie. Opłata ta została ustalona w stałej zryczałtowanej wysokości, niezależnie od faktycznie poniesionych wydatków, przez co dochodzi do braku ekwiwalentności świadczeń stron umowy pożyczki i skutkuje bezpodstawnym wzbogaceniem się strony powodowej. Wprowadzenie przez kredytodawcę opłaty w wysokości wskazanej w umowie godziło w dobre i uczciwe praktyki kupieckie oraz w sposób rażący naruszało interes pozwanej jako konsumenta. W tym miejscu zauważyć należy, iż za niedozwolone klauzule umowne, w świetle art. 385 1 § 1 k.c., należy uznać takie postanowienie umowne, które pod postacią opłaty pobieranej formalnie na poczet pokrycia kosztów konkretnych czynności, w rzeczywistości stanowią dla pożyczkodawcy źródło dodatkowego zysku, ukryte przed konsumentem, pozwalającego mu omijać przepisy dotyczące wysokość odsetek maksymalnych oraz niedopuszczalności kary umownej za niespełnienie świadczenia pieniężnego (art. 483 § 1 k.c.).
Przenosząc zatem powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Sądu należy stwierdzić, iż zawarte w umowie stron postanowienia dotyczące prowizji stanowią niedozwolone klauzule umowne, przede wszystkim z uwagi na jej wysokości. Zaznaczyć należy, że powód obciążył pozwaną prowizją za wykorzystanie limitu kredytowego w wysokości 9.600 zł, przy całkowitej kwocie kredytu 5000 zł. co stanowi ponad 192 % kwoty udzielonej pożyczki i brak jest jakiegokolwiek uzasadnienia w tym zakresie.
Wprawdzie strona powodowa podkreśla, że zastrzeżona przez strony prowizja nie przekracza ograniczeń ustawowych nie może więc być uznana za rażąco wygórowaną i dolegliwą. Wprawdzie wysokość należnych kosztów udzielania kredytu była znana pozwanej i wynikała wprost z umowy, to podkreślić jednak należy, że pozwana nie jest profesjonalistą, jest konsumentem, który zawiera umowę z firmą, która legalnie działa na rynku, a w związku z tym uzasadnione jest jej przekonanie, że wszystkie zapisy umowy są zgodne z prawem i zgodne z uczciwością i rzetelnością kupiecką. Podkreślić należy, że umowa jest spisana na kilku stronach w sposób mało czytelny dla osoby, która nie ma na co dzień do czynienia z tego rodzaju dokumentami. W ocenie Sądu brak jest uzasadnienia dla wysokości tak dużej prowizji, która w ocenie Sądu była nieuzasadniona w takiej wysokości i uregulowanie w tym zakresie zmierzało do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych. Nie ma żadnych dowodów potwierdzających, czy uprawdopodabniających okoliczność, że pożyczkodawca poniósł jakiekolwiek koszty uzasadniające taką prowizję, którą powinna być obciążona pozwana w związku z zawarciem przedmiotowej umowy. Powód nie wykazał przy tym w żaden sposób wyliczenia ww. kwoty, są one całkowicie dowolne i nie wynikają z jakichkolwiek wyliczeń. Podkreślić należy, że strona powodowa nie udowodniła też, że te zapisy umowy zostały uzgodnione indywidualnie (art. 385 1 § 4 k.c.). Nadmienić należy, że wprawdzie w umowie nie obciążono pozwanej żadnymi odsetkami kapitałowych, ale w zamian zastrzeżono bardzo wysoką prowizję, której sposób wyliczenia w ocenie Sądu nie jest jasny i oczywisty.
Konsekwencją uznania części umowy, dotyczącej obciążenia pozwanej prowizją za niedozwolone postanowienia umowne, jest to że kredytobiorca nie jest więc zobowiązany do zwrotu ww. opłaty, a tym samym nie ma obowiązku ponosić ww. kosztów. W ocenie Sądu wyeliminowanie z treści umowy ww. kosztów skutkuje obniżeniem minimalnej kwoty do zapłaty, której dotyczą wezwania do zapłaty (zestawienie operacji), a którymi kredytodawca obciążył pozwaną, które dotyczą obciążenia tylko prowizją (dowód zestawienie operacji k. 29-35). Z zestawienia operacji wynika, że miesięcznie kredytodawca obciążał pozwaną prowizją w wysokości 800 zł., przy pożyczce wynoszącej 5.000 zł., a dokonane przez pozwaną wpłaty księgowano tylko na poczet kosztów prowizji. Podkreślić należy, że powód wskazał, że przed dniem cesji wierzytelności na poczet przedmiotowego zobowiązania pozwana dokonała wpłaty w łącznej wysokości 3.994,32 zł., natomiast po dniu cesji wierzytelności nie dokonała żadnej wpłaty na poczet przedmiotowego zobowiązania. W związku z powyższym pozwana spłacała zobowiązanie wynikające z przedmiotowej umowy w kwocie 3.994,83 zł.
Pozwana zakwestionowała również doręczenie jej pism na które powołał się powód, w tym doręczenie wypowiedzenia. W związku z powyższym skoro pozwana kwestionowała okoliczność otrzymania pism, to na powodzie ciążył obowiązek wykazania tej okoliczności. Na powyższa okoliczność strona powodowa nie przedłożyła żadnych dowodów z wyjątkiem wygenerowanych pism z dnia 19 marca 2023 r., 9 maja 2023 r. jednak bez dowodu ich doręczenia. W związku z powyższym strona powodowa nie wykazała aby pozwanej skutecznie wypowiedziano przedmiotową umowę. Wskazać należy, ze przedmiotowa umowa nie zawierała konkretnych dat wymagalności całego roszczenia przed dniem wypowiedzenia umowy lub jej rozwiązaniem. Określała tylko ogólnie zasady spłaty kwoty minimalnej. W związku z powyższym wymagalność całego roszczenia uzależnione jest od skutecznego wypowiedzenia umowy. W pozwie powód powołał się na ww. okoliczność, jednak jej nie wykazał, pomimo zakwestionowania tego faktu przez pozwana. Podkreślić należy, że brak jest danych umożliwiających ustalenie czy umowa została automatycznie odnowiona ( pkt III 4 umowy).
W związku z powyższym Sąd oddalił przedmiotowe powództwo a o kosztach orzekł na mocy art. 98 1 k.p.c.
Do niezbędnych kosztów procesu poniesionych przez pozwanego zaliczyć należało opłatę skarbową od pełnomocnictwa oraz wynagrodzenie pełnomocnika występującego w sprawie, w wysokości ustalonej zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 roku (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800), w łącznej wysokości 1.817,00 złotych.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Człuchowie
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Anna Wołujewicz
Data wytworzenia informacji: