Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Człuchowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 maja 2021 roku

Sąd Rejonowy w C. I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Sylwia Piasecka
Protokolant:	p.o. protokolanta sądowego Agnieszka Wysmyk

po rozpoznaniu w dniu 5 maja 2021 roku w C.

na rozprawie

sprawy

z powództwa M. S.

przeciwko Skarbowi Państwa Zakładowi Karnemu w C.

o zadośćuczynienie

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w C. kwotę 20.000,00 złotych (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia,

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w C. na rzecz powoda M. S. kwotę 1.771,20 złotych (słownie: jeden tysiąc siedemset siedemdziesiąt jeden złotych i dwadzieścia groszy) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi M. S. z urzędu,

4.  przyznaje adwokatowi B. K. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w C. kwotę 2.656,80 złotych (słownie: dwa tysiące sześćset pięćdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt groszy) powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi M. S. z urzędu,

5.  zasądza od powoda M. S. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w C. kwotę 2.160,00 złotych (słownie: dwa tysiące sto sześćdziesiąt złotych) tytułem kosztów procesu,

6.  nakazuje pobrać od pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w C. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w C. kwotę 1.460,80 złotych (słownie: jeden tysiąc czterysta sześćdziesiąt złotych i osiemdziesiąt groszy) tytułem nieopłaconych kosztów sądowych,

7.  nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz powoda M. S. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w C. kwotę 2.191,20 złotych (słownie: dwa tysiące sto dziewięćdziesiąt jeden złotych i dwadzieścia groszy) tytułem nieopłaconych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 951/18

UZASADNIENIE

Powód – M. S. wniósł pozew przeciwko Skarbowi Państwa Zakładowi Karnemu w C. o zadośćuczynienie w wysokości 50.000,00 zł oraz o obciążenie kosztami sądowymi pozwanego.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż w okresie od września 2017 roku do lipca 2018 roku przebywał w Zakładzie Karnym w C. na oddziale mieszkalnym (...) w celi nr 6. W listopadzie 2017 roku w jego celi osadzono skazanego, u którego po kilku dniach stwierdzono gruźlicę. Tego osadzonego przeniesiono do celi izolacyjnej Szpitala przy ZK w C., a następnie przewieziony do Szpitala przy ZK w P.. Po zabraniu chorego osadzonego, pozwany nie zrobił nic, aby inni osadzeni, którzy pozostali w tej celi, nie zarazili się gruźlicą. Cela nie została zdezynfekowana, w celi pozostały materace, z których korzystał skazany chory na gruźlicę, a osadzeni, którzy pozostali w celi – w tym powód – zostali poddani jedynie prześwietleniu klatki piersiowej, przy czym wszyscy byli zdrowi. Po kilku miesiącach, na początku lipca 2018 roku powód podupadł na zdrowiu, silnie gorączkował, miał nieprzerwane poty nocne, w związku z czym zgłosił się do lekarza i przez długi czas przyjmował antybiotyki. Jednak jego stan w dalszym ciągu się pogarszał, więc po kolejnej wizycie u lekarza, skierowano go do pulmonologa i na prześwietlenie klatki piersiowej. Na drugi dzień osadzono powoda w izolatce medycznej w oddziale Szpitala w ZK w C., gdzie po kilku dniach stwierdzono u niego gruźlicę i przewieziono do Szpitala przy ZK w P. na oddział leczenia gruźlicy.

Powód podkreślił, iż w momencie skierowania go na obserwację do celi izolacyjnej, osadzony był na oddziale otwartym tzw. R - Z na 9 osobowej celi oddziału O nr 12. Po stwierdzeniu u powoda gruźlicy, powód nie zrobił nic również w tym przypadku, nie zabezpieczył bowiem celi i współosadzonych powoda, materace powoda pozostały w celi. Według powoda jest to ewidentne zaniedbanie ze strony pozwanego i narażenie innych na zachorowanie na gruźlicę.

Powód wskazał, iż to pozwany doprowadził do choroby powoda w wyniku szeregu zaniedbań. Natomiast gruźlica osłabiła w poważnym stopniu jego zdrowie - od przetransportowania powoda do Zakładu Karnego w C. do wykrycia u niego choroby - powód schudł 15 kg. Przed stwierdzeniem gruźlicy powód pracował, zaś w wyniku choroby i jej późniejszych następstw, utracił możliwość zatrudnienia. Dzięki pracy powód mógł sam utrzymywać się podczas odbywania kary pozbawienia wolności i pomagać swojej mamie, która ma trudną sytuację finansową, nadto spłacał zadłużenie z tytułu alimentów, które obecnie stale rośnie i powód obawia się, że poniesie karę za niepłacenie alimentów.

Postanowieniem z dnia 14 grudnia 2018 roku Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w C. zwolnił powoda M. S. od kosztów sądowych w całości oraz ustanowił dla powoda pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata B. K..

Pozwany – Skarb Państwa – Zakład Karny w C., reprezentowany przez pełnomocnika zawodowego w osobie radcy prawnego, w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwany zakwestionował roszczenie powoda co do zasady, jak i co do wysokości. Przyznał, iż powód przebywał w Zakładzie Karnym w C. w okresie od 28 września 2017 roku do 25 lipca 2018 roku, przy czym w okresie od 9 listopada 2017 roku do 16 listopada 2017 roku powód przebywał w celi na pawilonie E z osadzonym, u którego było podejrzenie zachorowania na gruźlicę, a który przeniesiony został na oddział szpitalny, gdzie przebywał w celi izolacyjnej, w celu poszerzenia diagnostyki. Pozwany podkreślił, iż według procedury higienicznej ustalonej w Zakładzie Karnym w C. powód wraz ze współosadzonym zostali skierowani na wykonanie zdjęcia RTG klatki piersiowej, przy czym wyniki te były prawidłowe. Następny termin profilaktycznego badania RTG klatki piersiowej wyznaczono powodowi za rok. Powoda poinformowano, że jeśli w międzyczasie wystąpią u niego objawy niepokojące, wówczas powinien zgłosić się do lekarza. W dniu 25 czerwca 2018 roku powód zgłosił się do lekarza z objawami infekcji, lekarz zalecił leczenie. Ponownie powód zgłosił się z objawami przeziębienia w dniu 11 lipca 2018 roku, zalecono leczenie. W dniu 16 lipca 2018 roku powód był badany w Poradni Chorób Płuc, gdzie zalecono wykonanie zdjęcia RTG klatki piersiowej, z którego wyszło, że są zmiany mogące odpowiadać naciekom swoistym. Powoda w dniu 19 lipca 2018 roku przeniesiono na Oddział Szpitalny i umieszczono w celi izolacyjnej w celu dokonania niezbędnej diagnostyki. Po kontroli prątków, z której uzyskano wynik pozytywny, przekazano powoda na Oddział (...) Zakładu Karnego w P. w dniu 25 lipca 2018 roku.

Pozwany podkreślił, iż gruźlica jest chorobą zakaźną przenoszącą się drogą powietrzną. Dezynfekcji powierzchni oraz wymiany pościeli, materacy nie prowadzi się ze względu na to, że to zakażenie odbywa się drogą kropelkową przed drogi oddechowe. Jedyną profilaktyką w tym przypadku jest wietrzenie pomieszczenia i izolowanie osoby z podejrzeniem choroby.

Pozwany podniósł, że zgodnie z wymogami ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi cela, w której przebywał powód, była utrzymana w należytym stanie higieniczno – sanitarnym. Nadto osadzony, podejrzany o zakażenie lub zachorowanie na gruźlicę, został niezwłocznie odizolowany i skierowany do szpitala specjalistycznego zapewniającego izolację i leczenie oraz zastosowano obowiązkowe leczenie. Tożsamą procedurę zastosowano w stosunku do powoda, gdy zaszło podejrzenie zakażenia, co powód potwierdza. Zachowana została w pełni procedura higieniczna, a więc postępowanie z osadzonym podejrzanym o chorobę zakaźną (gruźlica) obowiązującą w jednostce, natomiast nie jest wymagana dezynfekcja pomieszczenia i materacy.

Z powyższych przyczyn, zdaniem pozwanego nie zostały spełnione przesłanki warunkujące możliwość przypisania pozwanemu Skarbowi Państwa odpowiedzialności za szkodę doznaną przez powoda w wyniku zachorowania na gruźlicę, co uzasadnia bezzasadnym roszczenie powoda o zapłatę zarówno zadośćuczynienia, jak i odszkodowania. Pozwany podkreślił nadto, że doszło do wyleczenia powoda i powód obecnie nie doznaje żadnych ograniczeń w życiu zawodowym lub rodzinnym w związku z zachorowaniem na gruźlicę. W ocenie pozwanego nie zostały wykazane twierdzenia powoda, że nie może podjąć zatrudnienia w zakładzie karnym. Powód poza gołosłownymi twierdzeniami nie wykazał, że poniósł jakiekolwiek wydatki lub utracił jakiekolwiek dochody. Pozwany podniósł, że powód początkowo był zatrudniony odpłatnie, jednak został wycofany z zatrudnienia, albowiem odmówił podpisania kolejnej umowy. Następnie w okresie od 19 lipca 2018 roku do 31 lipca 2018 roku powód pracował nieodpłatnie na zasadzie art. 123a k.k.w., zatem w momencie wystąpienia objawów chorobowych powód nie uzyskiwał żadnego dochodu z wykonywanej pracy. Pozwany zaznaczył również, że od czasu wyzdrowienia powód nie skierował ani jednej prośby o zatrudnienie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 września 2017 roku powód M. S. został przetransportowany z Aresztu Śledczego w K. do Zakładu Karnego w C., gdzie przebywał do 25 lipca 2018 roku. Początkowo powoda osadzono, na okres jednego miesiąca, w pawilonie półotwartym, w oddziale mieszkalnym M w celi nr 26 dla osób niepalących. Następnie na jedną noc przeniesiono powoda na oddział B do celi nr 9 i w końcu osadzono go w pawilonie E, w celi nr 6.

dowód: zeznania powoda na rozprawie w dniu 05-05-2021r. w okresie od 00:02:29 do 00:10:29 k. 470-471.

W momencie osadzenia w Zakładzie Karnym w C. powód był nosicielem wirusowego zapalenia wątroby typu B. Nie dokuczały mu jednak żadne dolegliwości, czuł się dobrze i był w dobrym stanie zdrowia. Powód był osobą niepalącą, ćwiczył. W okresie od 23 listopada 2017 roku do dnia 26 czerwca 2018 roku był zatrudniony odpłatnie w firmie (...). Pracował jako stolarz, tapicer. Z zatrudnienia w tej firmie został jednak wycofany, ponieważ odmówił podpisania kolejnej umowy. Powód planował zmienić pracę na inną. Zatrudniono go na okres od 19 lipca 2018 roku do 31 lipca 2018 roku do nieodpłatnej pracy na podstawie art. 123a § 2 k.k.w. na rzecz jednostki penitencjarnej, na warsztatach gospodarczych. Miał pracować jako pracownik ogólnobudowlany. Pracował tam jednak tylko przez jeden dzień. Został wycofany z zatrudnienia, ponieważ z powodu problemów ze zdrowiem osadzono go w izolatce, a następnie przetransportowano do innego zakładu karnego.

dowód: notatka służbowa z dnia 26 lutego 2019 roku k. 50, zeznania świadka A. P. na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2019 roku w okresie od 00:50:43 do 00:54:54 k. 88v, zeznania powoda na rozprawie w dniu 5 maja 2021 roku w okresie od 00:02:29 do 00:10:29 k. 470-471.

Dnia 9 listopada 2017 roku do celi powoda, która była celą 7 - osobową, przeniesiono skazanego M. L. (1). Osadzony ten był zaniedbany, nieogolony, cały czas kaszlał i pluł dziwną wydzieliną. Twierdził, że może to być spowodowane wieloletnim paleniem papierosów albo astmą. Zajął on łóżko znajdujące się pod łóżkiem powoda. Po kilku dniach M. L. (1) został przebadany przez pulmonologa. Dnia 16 listopada 2017 roku został przeniesiony do izolatki ambulatoryjnej Szpitala przy Zakładzie Karnym w C.. Po kilku dniach w izolatce zdiagnozowano u M. L. (1) gruźlicę i przewieziono go na Oddział (...) przy Zakładzie Karnym w P..

dowód: wyjaśnienia powoda na rozprawie w dniu 15 marca 2019 roku w okresie od 00:02:19 do 00:10:46 k. 63-63v, zeznania świadka M. L. (1) na rozprawie w dniu 30 lipca 2019 roku w okresie od 00:03:08 do 00:25:04 k. 170-171, zeznania powoda na rozprawie w dniu 5 maja 2021 roku w okresie od 00:02:29 do 00:10:29 k. 470-471.

Pozwany nie poinformował współosadzonych M. L. (1), że wykryto u niego gruźlicę. Pracujący w szpitalu więziennym – osadzony P. P. zauważył, że w celi izolacyjnej umieszczono M. L. (1). Dowiedział się, że podejrzewają u niego gruźlicę. Informację tę przekazał powodowi i innym osadzonym z jego celi. Powód razem ze współosadzonymi próbowali się dowiedzieć od wychowawcy o stanie zdrowia M. L. (1) i o dalszych czynnościach pozwanego, jednak bezskutecznie. W celi nie przeprowadzono żadnych dodatkowych czynności.

dowód: wyjaśnienia powoda na rozprawie w dniu 15 marca 2019 roku w okresie od 00:02:19 do 00:10:46 k. 63-63v, zeznania świadka B. D. na rozprawie w dniu 14 sierpnia 2019 roku w okresie od 00:05:58 do 00:35:25 k. 202-203, zeznania świadka P. O. na rozprawie w dniu 11 października 2019 roku w okresie od 00:02:14 do 00:04:31 i w okresie od 00:04:42 do 00:13:19 k. 269-269v, zeznania świadka W. Ż. na rozprawie w dniu 6 listopada 2019 roku k. 326, zeznania powoda na rozprawie w dniu 5 maja 2021 roku w okresie od 00:02:29 do 00:10:29 k. 470-471.

Powoda i pozostałych współosadzonych dopiero po kilku dniach pozwany skierował na badanie RTG klatki piersiowej. Badania te nie wykazały żadnych zmian patologicznych. Badanych poinformowano, że profilaktyczne badanie w postaci zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej zostanie wykonane ponownie za rok, a po pół roku odbędzie się wizyta u pulmonologa. Jednocześnie poinformowano ich, że jeżeli wystąpią u nich niepokojące objawy, to powinni się zgłosić do lekarza.

dowód: wyjaśnienia powoda na rozprawie w dniu 15 marca 2019 roku w okresie od 00:02:19 do 00:10:46 k. 63-63v, zeznania świadka A. S. na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2019 roku w okresie od 00:06:44 do 00:31:50 k. 87v-88, zeznania świadka P. O. na rozprawie w dniu 11 października 2019 roku w okresie od 00:02:14 do 00:04:31 i w okresie od 00:04:42 do 00:13:19 k. 269-269v, zeznania świadka W. Ż. na rozprawie w dniu 6 listopada 2019 roku k. 326, dokumentacja medyczna k. 366, zeznania powoda na rozprawie w dniu 5 maja 2021 roku w okresie od 00:02:29 do 00:10:29 k. 470-471.

W okresie od grudnia 2017 roku do czerwca 2018 roku powód bardzo schudł, kilkakrotnie zgłaszał się do lekarza z objawami przeziębienia czy infekcji takimi jak: kaszel, ból gardła, katar, bóle mięśni. Lekarz przepisywał powodowi leki przeciwkaszlowe i przeciwgorączkowe.

Po 5 miesiącach od kontaktu z chorym osadzonym powód zaczął mieć płytki oddech oraz problemy z oddychaniem.

W dniu 25 czerwca 2018 roku powód zgłosił się do lekarza, bo bardzo źle się czuł, myślał, że go przewiało. Lekarz zastosował leczenie antybiotykiem. Po dwóch tygodniach lekarz zalecił kontynuację zastosowanego leczenia i włączył kolejne leki, skierował go również do pulmonologa. W dniu 16 lipca 2018 roku powód miał konsultację u pulmonologa. Spirometria wyszła w normie, jednak skierowano go na badanie RTG klatki piersiowej. W badaniu tym stwierdzono, że w obu polach górnych z przewagą zmian po lewej stronie widoczne są zagęszczenia mogące odpowiadać zmianom naciekowym swoistym. Z uwagi na podejrzenie tbc w płucach, 19 lipca 2018 roku przeniesiono powoda do celi izolacyjnej na Oddziale Wewnętrznym dla Przewlekle (...) w szpitalu przy zakładzie karnym. W trakcie pobytu na tym Oddziale powód nie mógł opuszczać izolatki, nie mógł wykonywać telefonów do rodziny. Przeprowadzono powodowi bakterioskopię, która wykazała obecność prątków kwasoodpornych.

W dniu 25 lipca 2018 roku, w związku z rozpoznaniem gruźlicy, przekazano powoda na Oddział (...) Zakładu Karnego w P..

dowód: wyjaśnienia powoda na rozprawie w dniu 15 marca 2019 roku w okresie od 00:02:19 do 00:10:46 k. 63-63v, dokumentacja medyczna k. 366, opinia biegłego sądowego M. R. z dnia 17 maja 2020 roku k. 376-378v, zeznania powoda na rozprawie w dniu 5 maja 2021 roku w okresie od 00:10:29 do 00:19:40 k. 470v-471.

Powód na Oddziale (...) w P. przebywał w okresie od 25 lipca 2018 roku do 28 stycznia 2019 roku. W okresie 6 miesięcznej diagnostyki, zastosowano u powoda leczenie przeciwprątkowe według schematu 4-lekowego. Mimo ostrego przebiegu choroby powód dobrze tolerował leczenie Po otrzymaniu ujemnych wyników posiewów zakończono leczenie przeciwprątkowe. Zalecono powodowi dalszą kontrolę w Poradni Pulmonologicznej 3 miesiące od zakończenia leczenia oraz dalsze leczenie w ramach poradni hepatologicznej.

dowód: dokumentacja medyczna k. 358 i 366, opinia biegłego sądowego M. R. z dnia 17 maja 2020 roku k. 376-378v.

W wyniku przyjmowanych leków powód przytył 40 kg i ważył 129 kg. Po wyleczeniu powód podjął pracę w zakładzie karnym, ale musiał unikać kontaktu z chemią gospodarczą. Lekarz medycyny pracy zabronił powodowi wykonywanie pracy jako spawacz czy ślusarz.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Koszalinie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wydanym w sprawie IV U 275/19 zaliczono powoda M. S. do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Orzeczenie to obejmowało okres od 15 kwietnia 2017 roku do 27 maja 2021 roku.

Obecnie po wyjściu z zakładu karnego powód poszukuje pracy, otrzymuje pomoc w wysokości 500,00 złotych, próbuje pogodzić się z byłą żoną. Powód cały czas zażywa leki osłonowe, ma problemy z nadciśnieniem, nie może wykonywać pracy fizycznej, nie może ćwiczyć. Jest mu trudniej wykonywać różne rzeczy, które wykonywał do momentu zarażenia się. Obawia się wykonywać niektóre czynności, bo brakuje mu oddechu. Musi odpoczywać po każdej czynności w życiu codziennym. Musi prowadzić zdrowy tryb życia, żeby nie pogorszyć swojego stanu zdrowia.

dowód: zeznania powoda na rozprawie w dniu 5 maja 2021 roku w okresie od 00:19:40 do 00:26:51 k. 471, orzeczenie lekarskie nr (...) z 8 kwietnia 2019 roku k. 11 akt sprawy IV U 275/19 SR w Koszalinie, wyrok SR w Koszalinie z 5 lutego 2020 roku k. 75 akt sprawy IV U 275/19 SR w Koszalinie.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda o zadośćuczynienie za zarażenie go gruźlicą podczas odbywania przez niego kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w C. należy rozpatrywać na podstawie przepisów art. 445 § 1 k.c. i art. 417 k.c.

W pierwszej kolejności należało jednak rozważyć czy zostały wypełnione przesłanki określone w art. 417 k.c., ponieważ warunkuje to odpowiedzialność pozwanego co do zasady. Przepis artykułu 417 k.c. stanowi podstawę odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej.

Przez "niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie", przy uwzględnieniu art. 77 ust. 1 Konstytucji, rozumie się działanie sprzeczne z przepisami, zgodnie z konstytucyjnym ujęciem jego źródeł. Innymi słowy, chodzi o każde obiektywnie sprzeczne z prawem działanie władzy publicznej.

Warunkiem odpowiedzialności Skarbu Państwa na podstawie art. 417 k.c. jest nie tylko niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej, musi bowiem zaistnieć szkoda oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy tym działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Przepis art. 417 k.c. znajduje zastosowanie, o ile szkoda wyrządzona została "przy wykonywaniu władzy publicznej". Dotyczy on zatem wyłącznie skutków funkcjonowania państwa i jednostek samorządu terytorialnego w sferze określanej mianem imperium, a więc działań lub zaniechań polegających na wykonywaniu funkcji władczych, realizacji zadań władzy publicznej. Szkoda musi być wyrządzona działaniem władczym.

Pojęcie "wykonywanie władzy publicznej" obejmuje tylko takie działania, które ze swej istoty, czyli ze względu na charakter i rodzaj funkcji przynależnej władzy publicznej, wynikają z kompetencji określonych w Konstytucji RP oraz w innych przepisach prawa, a ich wykonywanie z reguły łączy się z możliwością władczego kształtowania sytuacji jednostki ( patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 14 października 2016 roku, I ACa 735/16). W doktrynie wskazuje się, że chodzi zatem o działanie w takim obszarze, w którym może dojść do naruszenia prawa i wolności jednostki ze strony władzy publicznej. Wyrządzenie szkody przez niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej (w wyżej podanym znaczeniu) uzasadnia odpowiedzialność Skarbu Państwa na podstawie art. 417 § 1 k.c., gdy chodzi o państwowe jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej (w ujęciu cywilistycznym - stationes fisci Skarbu Państwa) bądź osoby fizyczne (funkcjonariuszy państwowych) wykonujących uprawnienia do wykonywania władzy publicznej. W konsekwencji należy stwierdzić, że art. 417 § 1 k.c. jest podstawą odpowiedzialności Skarbu Państwa wówczas, gdy szkoda została wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie funkcjonariusza państwowego lub państwowej jednostki organizacyjnej bez osobowości prawnej uprawnionych do wykonywania władzy publicznej (sfera imperium).

Wykonywanie kary pozbawienia wolności, jako ingerencja w podstawowe prawa jednostki, jakim jest prawo do wolności, realizowana jest w państwie prawa wyłącznie przez powołane do tego organy państwowe. W Polsce kara pozbawienia wolności wykonywana jest w zakładach karnych, które podlegają Ministrowi Sprawiedliwości (art. 68 k.k.w.). Organizowanie systemu wykonywania kar jest zatem wykonywaniem władzy publicznej państwa.

Obowiązkiem zakładu karnego - stosownie do przepisów kodeksu karnego wykonawczego - jest zapewnienie osobie odbywającej karę pozbawienia wolności właściwych warunków zdrowotnych bez nieuzasadnionego narażania jej na rozstrój zdrowia. W myśl bowiem art. 4 zd. 1 k.k.w. kary, środki karne, zabezpieczające i zapobiegawcze wykonuje się w sposób humanitarny, z poszanowaniem godności ludzkiej skazanego. Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o służbie więziennej (tj. Dz. U. z 2018 r. poz. 1543) do podstawowych zadań służby więziennej należy: zapewnienie osobom skazanym na karę pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowanym, a także osobom, wobec których są wykonywane kary pozbawienia wolności i środki przymusu skutkujące pozbawieniem wolności, przestrzegania ich praw, a zwłaszcza humanitarnych warunków bytowych, poszanowania godności, opieki zdrowotnej i religijnej (pkt 3) oraz humanitarne traktowanie osób pozbawionych wolności (pkt 4).

Stanowi o tym także wprost art. 10 ust. 1 ratyfikowanego przez Polskę Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, zgodnie z którym każda osoba pozbawiona wolności będzie traktowana w sposób humanitarny i z poszanowaniem przyrodzonej godności człowieka. Także art. 3 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności stanowiący, że nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu, wprowadza obowiązek zapewnienia osobom osadzonym w zakładach karnych godziwych i humanitarnych warunków odbywania kary pozbawienia wolności, które nie naruszają godności ludzkiej. Łączy się z tym wynikający z art. 8 ust. 1 Konwencji nakaz poszanowania życia prywatnego obywateli i ich prawa do intymności, co w odniesieniu do osób osadzonych w zakładach karnych oznacza obowiązek zapewnienia takich warunków bytowych i sanitarnych, w których godność ludzka i prawo do intymności nie doznają istotnego uszczerbku. Odpowiednikami powyższych norm prawa międzynarodowego są przepisy art. 40, 41 ust. 4 i art. 47 Konstytucji, wprowadzające wskazane zasady na grunt prawa polskiego.

Nadto podnieść w tym miejscu trzeba, iż istotnym jest, że zgodnie z ogólną regułą dowodową wyrażoną w treści art. 6 k.c. i 232 k.p.c. ciężar dowodu spoczywa na osobie, która z danego faktu wywodzi skutki prawne. Wobec tego powód wywodząc swoje roszczenie z przepisu art. 417 § 1 k.c. musiał wykazać bezprawne działania lub zaniechania funkcjonariuszy jednostki Skarbu Państwa, szkodę oraz związek przyczynowy pomiędzy szkodą a zachowaniem pozwanego. Bez znaczenia jest przy tym, który z funkcjonariuszy władzy publicznej miał wyrządzić szkodę powodowi, przyjmowana jest bowiem w takim wypadku reguła winy anonimowej. Sąd miał także na względzie i to, że w sprawach o ustalenie przyczyny utraty lub pogorszenia zdrowia ludzkiego na skutek zarażenia chorobą zakaźną, nie jest na ogół możliwe stwierdzenie z całkowitą pewnością, że przyczynę zakażenia stanowiło konkretne zdarzenie. Dopuszczalne jest zatem ustalenie tego faktu na podstawie dowodów pośrednich, o ile zachodzi wysokie prawdopodobieństwo jego zajścia ( patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 marca 1997 roku, sygn. akt I ACa 107/97). Zwalnia to stronę ponoszącą ciężar dowodu od żmudnego wykazania wszystkich etapów związku przyczynowego między pierwotnym zdarzeniem sprawczym a szkodą, wymaga jednak wysokiego uprawdopodobnienia istnienia pierwszego i kolejnych zdarzeń sprawczych, pozwalających traktować je, jako oczywiste ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2010 roku, III CSK 245/09).

W przedmiotowej sprawie powód sprostał temu wymogowi. Przede wszystkim jego wersja znajduje odzwierciedlenie w opinii biegłego pulmonologa, niezakwestionowanej przez pozwanego, z której bezsprzecznie wynika, że powód zachorował na gruźlicę w czasie odbywania kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w C.. Świadczy o tym również wpis w książce zdrowia powoda dokonany w dniu 17 kwietnia 2016 roku, z którego wynika brak zmian w zakresie płuca i serca na podstawie wykonanego RTG klatki piersiowej powoda. Powód w momencie pozbawienia wolności, zwłaszcza w chwili przetransportowania go do Zakładu Karnego w C. był zdrowy i nie cierpiał na gruźlicę.

Jednocześnie dowody przedstawione przez powoda pozwoliły na stwierdzenie, że do zarażenia doszło przez kontakt ze współosadzonym, który chorował na czynną gruźlicę. Potwierdził to w szczególności świadek M. L. (1), który zeznał, iż już w momencie przetransportowania go do Zakładu Karnego w C. miał objawy gruźlicy, albowiem męczył go kaszel i miał duszności. Dopiero przeprowadzone badania wykazały, że świadek choruje na gruźlicę, przeniesiono go wówczas najpierw do izolatki Szpitala przy Zakładzie Karnym w Czarnym, a następnie przewieziono na Oddział (...) w Zakładzie Karnym w P.. Do tego jednak czasu świadek osadzony był w celach Zakładu Karnego z innymi osadzonymi, w tym w celi nr 6 z powodem M. S. ( dowód: zeznania świadka M. L. k. 170-171). Fakt ten potwierdzili również świadkowie, a mianowicie lekarz A. S., wychowawca K. Ł. oraz osadzeni P. O., B. D. i W. Ż.. Ponadto z niekwestionowanych wyjaśnień powoda M. S., które zostały potwierdzone przez niego podczas zeznań składanych w charakterze strony wynika, że współosadzonych nie poinformowano o tym, że M. L. (1) jest chory na gruźlicę, zaś o jego chorobie dowiedzieli się oni od innego osadzonego P. P., który pracował w Szpitalu. Wówczas współosadzeni mieli pretensje do wychowawcy, że nikt im nie powiedział o chorobie M. L. (1) i że nie zrobiono niczego, żeby zapobiec możliwości zarażenia się gruźlicą przez pozostałych współosadzonych. Dopiero po kilku dniach od uzyskania informacji, współosadzeni M. L. (1), razem z powodem, mieli wykonane RTG klatki piersiowej, z których to badań wynikało, iż nie stwierdzono żadnych zmian patogenicznych w płucach. Ponadto poinformowano współosadzonych, iż kolejne prześwietlenie RTG klatki piersiowej zostanie wykonane po roku, a po pół roku odbędzie się wizyta u pulmonologa.

Powyższa sytuacja i zachowanie pozwanego, została oceniona przez biegłego sądowego z zakresu pulmonologii w kategoriach uchybień diagnostycznych w okresie od listopada 2017 roku do lipca 2018 roku. Ponadto biegły sądowy zwrócił uwagę na okoliczność, że po wykonaniu RTG klatki piersiowej w dniu 27 listopada 2017 roku, przy braku radiologicznych zmian w płucu, powinny być zlecone badania Q. T. G. w 8-10 tygodni po kontakcie. Natomiast przy dodatnim wyniku Q. kontrolne rtg klatki piersiowej winno być zlecone w 6 miesięcy od badania z listopada 2017 roku, a nie dopiero po konsultacji przez pulmonologa w dniu 16 lipca 2018 roku. Dlatego też, w ocenie biegłego, powód powinien być konsultowany przez pulmonologa już w okresie 2-3 miesięcy od kontaktu z osadzonym podejrzewanym o gruźlicę lub u którego wykryto później gruźlicę ( dowód: opinia k. 378v).

Ponadto z opinii biegłego sądowego z zakresu pulmonologii wynika, że zakażenie prątkiem gruźlicy jest definiowane jako wniknięcie i rozwój czynnika chorobotwórczego w organizmie człowieka oraz, że stwarza ryzyko zachorowania na gruźlicę trwające całe życie. Podkreślił, że ryzyko zachorowania na gruźlicę szacuje się na 5-8% w ciągu całego życia, a największe ryzyko istnieje w pierwszych dwóch latach po zakończeniu styczności z chorym obficie prątkującym i następnie maleje. Zwrócił również uwagę na fakt, że rozwój czynnej choroby u osoby zakażonej prątkiem gruźlicy potęguje kontakt ścisły domowy (lub w danym pomieszczeniu wielogodzinny kilkudniowy), zaburzenia odporności (zakażenia HIV, leczenie cytoredukcyjne w nowotworach, immunosupresyjne, przewlekłe leczenie sterydami systemowymi). Przy czym większe ryzyko zachorowania dotyczy osób przebywających w złych warunkach życiowych, bezdomnych, narkomanów, alkoholików, pensjonariuszy domów opieki i więzień.

Gruźlica znajduje się w wykazie chorób zakaźnych załącznika do ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tj. Dz. U. z 2016 r. poz. 1866) i jako taka poddana jest reżimowi wynikającemu z przepisów powołanej ustawy. Z art. 34 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy wynika, że osoby chore na gruźlicę w okresie prątkowania oraz osoby z uzasadnionym podejrzeniem o prątkowanie podlegają obowiązkowej hospitalizacji. Zgodnie zaś z art. 37 ust. 1 cytowanej ustawy osoby podejrzane o zachorowanie lub chore na chorobę zakaźną są przyjmowane do szpitala zapewniającego skuteczną izolację.

Wobec powyższego, nie powinno zatem dojść do sytuacji, że powód jako osoba zdrowa została narażona na kontakt z osobą chorą, która powinna zostać odseparowana od pozostałych współosadzonych. Dlatego też działanie funkcjonariuszy zakładu karnego należało ocenić w tym zakresie jako niezgodne z prawem zwłaszcza, że następstwem tych zaniedbań było zarażenie powoda gruźlicą.

W związku z tym Sąd uznał, że strona pozwana co do zasady ponosi odpowiedzialność za krzywdę niemajątkową, jakiej doznał powód w związku z zakażeniem go gruźlicą w Zakładzie Karnym w C..

Zatem, biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, należy uznać, że skoro powód wykazał zasadność dochodzonego roszczenia, to w niniejszej sprawie będzie miał zastosowanie przepis art. 445 § 1 k.c., który stanowi, że sąd może przyznać poszkodowanemu w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Chodzi tu o krzywdę (szkodę niemajątkową) ujmowaną jako cierpienie fizyczne, a więc ból i inne dolegliwości oraz cierpienia psychiczne, to jest ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi ( patrz wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 1969 roku, I PR 178/69). Zadośćuczynienie ma na celu złagodzenie tych cierpień. Obejmuje ono wszystkie cierpienia - te już doznane i te mogące powstać w przyszłości. Powinno ono być zatem przyznaną jednorazową rekompensatą za całą krzywdę.

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia obowiązuje zasada miarkowania wyrażająca się w nakazie uwzględnienia wszystkich okoliczności i skutków doznanych krzywd z odniesieniem do warunków określających poziom życia ludzi w pełni sprawnych i aktywnych, panujących w środowisku w jakim żyje powód ( patrz uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 4 lipca 2000 r., I CKN 837/00).

Ustalenie wysokości zadośćuczynienia przewidzianego w art. 445 § 1 k.c. wymaga uwzględnienia wieku poszkodowanego, stopnia cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywności i czasu trwania, nieodwracalności następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (kalectwa, oszpecenia), rodzaju wykonywanej pracy, szans na przyszłość, poczucia nieprzydatności społecznej, bezradności życiowej oraz innych podobnych czynników ( patrz wyrok Sądu Najwyższego z 9 listopada 2007 r., V CSK 245/07).

Sąd Najwyższy w ostatnich latach wielokrotnie podkreślał w swoich orzeczeniach, że ze względu na kompensacyjny charakter zadośćuczynienia jego wysokość musi przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną adekwatną do warunków gospodarki rynkowej. Zwracał uwagę, że nie można akceptować stosowania taryfikatora i ustalania wysokości zadośćuczynienia według procentów trwałego uszczerbku na zdrowiu, że zdrowie ludzkie jest dobrem o szczególnie wysokiej wartości, w związku z czym zadośćuczynienie z tytułu uszczerbku na zdrowiu powinno być odpowiednio duże, że nietrafne jest posługiwanie się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia jedynie określonymi jednostkami przeliczeniowymi w postaci najniższego czy średniego wynagrodzenia pracowniczego.

O wysokości należnego zadośćuczynienia stanowi przede wszystkim rozmiar (zakres) doznanej przez pokrzywdzonego krzywdy, a niewymierny charakter tej krzywdy sprawia, że ocena w tej mierze winna być dokonana na podstawie całokształtu okoliczności sprawy.

Przesłanką żądania zadośćuczynienia za krzywdę jest również istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy naruszeniem dobra osobistego (zdrowia) a szkodą niemajątkową. Spełnienie tej przesłanki nie budzi wątpliwości w niniejszej sprawie. W wyniku zarażenia gruźlicą, za co odpowiedzialność ponosi pozwany, powód doznał bowiem trwałego uszczerbku na zdrowiu. Świadczy o tym chociażby wyrok Sądu Rejonowego w Koszalinie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 5 lutego 2020 roku wydany w sprawie IV U 275/19, na mocy którego zaliczono powoda M. S. do lekkiego stopnia niepełnosprawności (dowód: wyrok k. 390-390v) w okresie od 15 kwietnia 2019 roku do 27 maja 2021 roku.

Sąd ustalając zakres krzywdy powoda uwzględnił m.in. rozmiar doznanych przez niego cierpień fizycznych i psychicznych, stopień uszczerbku na zdrowiu, jego wiek i skutki, które spowodowało zarażenie gruźlicą w niektórych płaszczyznach jego życia. Przede wszystkim Sąd miał na uwadze fakt, że u powoda doszło do rozstroju jego zdrowia i związanych z tym cierpień fizycznych i psychicznych. Przed zachorowaniem powód był osobą, która czynnie uprawiała ćwiczenia, wykonywała prace fizyczne. Choroba wykluczyła u niego wykonywanie jakichkolwiek ćwiczeń, powód szybko się męczy i nawet po zwykłych czynnościach życia codziennego musi odpoczywać. Powód mając świadomość, że gruźlica jest chorobą, którą ma się do końca życia, boi się, że zarazi nią swoje dziecko bądź jego matkę. Powód ma obecnie ograniczony rynek pracy, w szczególności że ma obawy przed wykonywaniem pracy fizycznej z powodu utraty oddechu. Boryka się również z problemami otyłości, która wynikła z przyjmowanych przez niego leków w trakcie leczenia gruźlicy oraz braku ruchu.

Biorąc zatem pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności Sąd uznał, iż należne powodowi zadośćuczynienie powinno wynieść kwotę 20.000,00 złotych, o czym orzekł, jak w pkt 1 wyroku, na podstawie art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 k.c. i w zw. z art. 417 k.c.

Zadośćuczynienie w powyższej kwocie, w ocenie Sądu, stanowi bowiem ekonomicznie odczuwalną wartość, ale jednocześnie utrzymane jest w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Kompensuje doznaną przez powoda krzywdę, przedstawia dla niego ekonomicznie odczuwalną wartość, nie jest również rażąco wygórowane i nie prowadzi do nieuzasadnionego przysporzenia w jego majątku.

Wobec powyższego Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie, o czym orzekł jak w punkcie 2 wyroku.

Sąd uznał, że roszczenie ponad kwotę 20.000,00 złotych jest wygórowane i nie znajdujące oparcia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Z opinii biegłego wynika, że obecnie gruźlicę rozpoznaną u powoda należy traktować jako wyleczoną, jak również, że jej skutki nie będą oddziaływać na przyszłe życie powoda, który musi jedynie kontrolować swój stan zdrowia przez 3 - 4 lata. Ponadto Sąd miał na uwadze to, że leczenie gruźlicy prowadzone w ramach refundacji z NFZ było bezpłatne. Powód nie wykazał również, że na skutek choroby nie będzie mógł wykonywać w przyszłości jakiejkolwiek pracy, albowiem na tę okoliczność nie przedstawił żadnego dowodu. Udowodnił jedynie, że ma ustalony do dnia 27 maja 2021 roku lekki stopień niepełnosprawności.

O kosztach procesu orzeczono na mocy art. 100 k.p.c., zgodnie z którym sąd może stosunkowo rozdzielić koszty, w zależności od stopnia wygrania sprawy.

Mając na uwadze fakt, iż obie strony reprezentowane były przez pełnomocników zawodowych, powstały koszty procesu w postaci kosztów zastępstwa procesowego, po stronie powoda są to koszty w wysokości 3.600,00 złotych powiększone o stawkę podatku od towarów i usług w wysokości 23% (4.428,00 złotych), po stronie pozwanego są to koszty w wysokości 3.600,00 złotych. Stosownie do wyniku sprawy (powód wygrał w 40%, pozwany wygrał w 60%), zasądzono od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.160,00 złotych, natomiast od pozwanego na rzecz powoda zasądzono kwotę 1.771,20 złotych.

O zwrocie kosztów zastępstwa prawnego należnych pełnomocnikowi powoda ustanowionemu z urzędu orzeczono na podstawie § 8 pkt 6 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2016 roku poz. 1714).

W niniejszej sprawie powstały koszty sądowe w wysokości 3.652,00 złotych, które nie zostały opłacone. Należy zaliczyć do nich: opłatę sądową od pozwu w wysokości 2.500,00 złotych oraz koszty wynagrodzenia biegłego w łącznej wysokości 1.152,00 złotych. Z uwagi na fakt, iż powód wygrał sprawę w 40%, a pozwany w 60%, należało obciążyć tymi kosztami strony stosownie do stopnia wygrania sprawy. Stąd też Sąd na mocy art. 113 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w C. z zasądzonego roszczenia na rzecz powoda kwotę 2.192,20 złotych, oraz na mocy art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w C. od pozwanego kwotę 1.460,80 złotych.