Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Człuchowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 marca 2021 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Mirosława Dykier - Ginter
Protokolant:	p.o. protokolanta sądowego Agnieszka Wysmyk

po rozpoznaniu w dniu 23 marca 2021 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą we W.

przeciwko K. C.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

oddala powództwo.

Sygn. akt I C 964/19

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. z siedzibą we W. wniósł przeciwko K. C. o uznanie za bezskuteczną w stosunku do powoda czynności prawnej w postaci zgodnego działu spadku po J. C., objętej rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego w Człuchowie w sprawie I Ns 390/14, zawartej pomiędzy C. C. (1) a pozwaną w dniu 31 października 2014 roku, dotyczącej przeniesienia udziału wynoszącego 3/64 we własności nieruchomości gruntowej - działka zabudowana (0,1114 ha) m. K. dz. 23/5, objętej księgą wieczystą o nr (...), celem zaspokojenia wierzytelności przysługującej powodowi wobec C. C. (1) stwierdzonej tytułem wykonawczym w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków, Wydział VI Grodzki dnia 26 maja 2009 roku w sprawie VI Nc 6039/09 co do kwoty 1 978,91 zł wraz z odsetkami ustawowymi począwszy od dnia 15 maja 2009 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 624,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Jednocześnie powód wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz strony powodowej kosztów procesu według norm wynikających z obowiązujących przepisów prawnych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Powód wnosił o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu:

- ze wszystkich dokumentów znajdujących się w aktach Sądu Rejonowego w Człuchowie I Wydział Cywilny w sprawie I Ns 44/13, w szczególności z postanowienia z dnia 18.06.2014r. o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym J. C. – na okoliczność treści,

- ze wszystkich dokumentów znajdujących się w aktach Sądu Rejonowego w Człuchowie I Wydział Cywilny w sprawie I Ns 390/14, w szczególności z zawartego przez strony zgodnego działu spadku po J. C., na mocy którego dłużnik C. C. (1) przekazał swój udział w nieruchomości na rzecz swojej matki K. C. – na okoliczność dokonania przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią i uzyskanie przez osobę trzecią korzyści majątkowej,

- ze wszystkich dokumentów znajdujących się w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy D. D. (1) w sprawie Km 1593/11, w szczególności ze złożonego wniosku egzekucyjnego, dokumentów do niego załączonych bądź złożonych w toku postępowania, jak również z pism przed umorzeniowych, głównie z wysłuchania wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c. – na okoliczność ustalenia przebiegu i skuteczności postępowania egzekucyjnego prowadzonego z wniosku powoda przeciwko dłużnikowi C. C. (1), podejmowanych przez uczestników czynności i składanych oświadczeń,

- ze wszystkich dokumentów znajdujących się w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1) w sprawie Km 1905/12, w szczególności ze złożonego wniosku egzekucyjnego, dokumentów do niego załączonych bądź złożonych w toku postępowania, jak również z pism przed umorzeniowych, głównie z wysłuchania wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c. – na okoliczność ustalenia przebiegu i skuteczności postępowania egzekucyjnego prowadzonego z wniosku powoda przeciwko dłużnikowi C. C. (1), podejmowanych przez uczestników czynności i składanych oświadczeń,

- zobowiązanie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1) do przedłużenie wszystkich dokumentów z akt postępowań egzekucyjnych jakie są i jakie były prowadzone przeciwko dłużnikowi C. C. (1)– na okoliczność ich przebiegu i skuteczności ,

- ze wszystkich dokumentów znajdujących się w aktach Sądu Rejonowego w Człuchowie I Wydział Cywilny w sprawie I Co 700/13, w szczególności ze złożonego przez dłużnika C. C. (1) wykazu majątku – na okoliczność treści,

- z dokumentów załączonych do pozwu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż nakazem zapłaty z dnia 26 maja 2009 roku wydanym w sprawie VI Nc 6039/09 Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków nakazał C. C. (1), aby zapłacił na rzecz powoda kwotę 1 978,91 zł wraz z odsetkami ustawowymi począwszy od dnia 15 maja 2009 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 624,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, natomiast postanowieniem z dnia 26 maja 2010 roku tytułowi temu została nadana klauzula wykonalności. W oparciu o uzyskany tytuł wykonawczy powód złożył w dniu 09 lipca 2010 roku do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy D. D. (1) wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec C. C. (1). Postępowanie egzekucyjne prowadzone było pod sygn. Km 1593/11. W toku prowadzonej egzekucji pismem z dnia 06 lipca 2012 roku komornik poinformował powoda, że postępowanie egzekucyjne pozostaje bezskuteczne, albowiem dłużnik pobiera wynagrodzenie w kwocie wolnej od potrąceń, nie pobiera zasiłków ani świadczeń emerytalno – rentowych, a także nie prowadzi działalności gospodarczej. Powód wniósł więc do Sądu Rejonowego w Człuchowie o nakazanie wyjawienia majątku dłużnika. C. C. (1) w dniu 30 października 2013 roku złożył wykaz majątku, z którego wynikało, że przeciwko dłużnikowi prowadzonych jest kilkanaście postępowań egzekucyjnych, a dłużnik nie posiada żadnego majątku pozwalającego na spłatę wierzytelności.

Powód złożył w dniu 18 października 2012 roku do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1) wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec C. C. (1), które prowadzone było pod sygn. Km 1905/12. W toku egzekucji Komornik poinformował powoda, że wobec dłużnika prowadzonych jest kilka postępowań egzekucyjnych, które pozostają bezskuteczne, dłużnik zatrudniony jest na 1/8 etatu i pobiera wynagrodzenie w kwocie wolnej od potrąceń, nie pobiera zasiłków ani świadczeń emerytalno – rentowych, nie prowadzi działalności gospodarczej, egzekucja z zajętych rachunków bankowych jest bezskuteczna, dłużnik co prawda posiada zarejestrowane pojazdy mechaniczne, jednak nie przedstawiają wartości handlowej, natomiast wierzytelności z Urzędu Skarbowego w C. nie przysługują.

Powód wskazał, iż dłużnik wystąpił jako spadkobierca J. C., nabywając udziały w nieruchomości objętej księgą wieczystą Kw (...). Jednakże dłużnik w dniu 31 października 2014 roku dokonał zgodnego i nieodpłatnego działu spadku przed Sądem Rejonowym w Człuchowie w sprawie I Ns 390/14 w ten sposób, że przeniósł swój udział 3/64 we własności nieruchomości gruntowej - działka zabudowana (0,1114 ha) m. K. dz. 23/5, objętej księgą wieczystą Kw (...) na rzecz K. C.. Według powoda nie ma wątpliwości, że dłużnik C. C. (1) wyzbywając się majątku w postaci udziału wynoszącego 3/64 we własności wyżej opisanej nieruchomości, miał świadomość, że uniemożliwia w ten sposób ewentualne zaspokojenie się wierzycieli z jego majątku. Przeniesienie udziału we własności nieruchomości nastąpiło w dniu 31 października 2014 roku, a zatem gdy przeciwko dłużnikowi prowadzone były przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1) postępowania egzekucyjne, w szczególności w sprawie Km 1905/12. Powód wywodził, że dłużnik C. C. (1) dokonując przed Sądem Rejonowym w Człuchowie w sprawie I Ns 390/14 zgodnego działu spadku po J. C. zdawał sobie doskonale sprawę, że posiada zobowiązania finansowe, które mogły by być egzekwowane z należącego do niego udziału we własności nieruchomości. Jednakże mimo tego, dłużnik zdecydował się na wyzbycie udziału w nieruchomości i to pod tytułem darmym. Zdaniem powoda należy zatem uznać, że dłużnik świadomie wyzbył się mienia, żeby nie dysponować cennymi składnikami majątkowymi, co uzasadnia wniesienie w oparciu o art. 527 k.c. w zw. z art. 529 k.c. skargi pauliańskiej. W opinii powoda nie ma wątpliwości, że pozwana K. C. uzyskała, w wyniku dokonania przez dłużnika C. C. (1), czynności prawnej, korzyść majątkową bezpłatnie, albowiem dział spadku nastąpił bez spłat. Wobec tego nie ma znaczenia czy pozwana zdawała sobie sprawę z zamiarów dłużnika C. C. (1) związanych z możliwością pokrzywdzenia wierzyciela. Pozwana otrzymała udział w nieruchomościach w ramach nieodpłatnej czynności, dlatego też bez znaczenia jest fakt, czy wiedziała, a nawet zachowując należytą staranność, mogła się dowiedzieć o tym, że dłużnik rozporządzając majątkiem działa na szkodę wierzycieli.

Zgodnie z wnioskiem powoda sąd zobowiązała komornika do złożenie akt spraw egzekucyjnych, które były lub sąd prowadzone wobec C. C. (1). Po złożeniu akt egzekucyjnych powód wezwany został do uzupełnienie wniosku o przeprowadzenie dowodu z dokumentów dołączonych do tych akt przez wskazanie z których konkretnych dokumentów dołączonych do akt egzekucyjnych ma być przeprowadzony dowód oraz na jakie ściśle określone fakty pod rygorem pominięcia dowodu z dokumentów dołączonych do akt egzekucyjnych .

W odpowiedzi na zobowiązanie Sądu do wskazania z jakich konkretnie dokumentów, ze wskazaniem konkretnych akt, mają zostać przeprowadzone dowody oraz na jakie ściśle określone fakty, powód nadesłał pismo procesowe z dnia 15 grudnia 2020 roku, w którym wskazał, iż wnosi o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z:

- dokumentów znajdujących się w aktach Sądu Rejonowego w Człuchowie I Wydział Cywilny w sprawie I Ns 44/13, w szczególności z postanowienia z dnia 18.06.2014r. o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym J. C. – na fakt nabycia spadku przez dłużnika i składników majątkowych wchodzących w skład spadku,

- dokumentów znajdujących się w aktach Sądu Rejonowego w Człuchowie I Wydział Cywilny w sprawie I Ns 390/14, w szczególności z zawartego przez strony zgodnego działu spadku po J. C., na mocy którego dłużnik C. C. (1) przekazał nabyty w wyniku dziedziczenia składnik majątku na rzecz swojej matki K. C. – na fakt dokonania przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią i uzyskanie przez osobę trzecią korzyści majątkowej,

- dokumentów znajdujących się w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy D. D. (1) w sprawie Km 1593/11 - ze złożonego wniosku egzekucyjnego, dokumentów do niego załączonych bądź złożonych w toku postępowania, jak również z pism przed umorzeniowych, głównie z wysłuchania wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c. – na fakt bezskuteczności postępowania egzekucyjnego i niewypłacalności dłużnika C. C. (1),

- dokumentów znajdujących się w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1) w sprawie Km 1905/12 - ze złożonego wniosku egzekucyjnego, dokumentów do niego załączonych bądź złożonych w toku postępowania, jak również z pism przed umorzeniowych, głównie z wysłuchania wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c. – na fakt bezskuteczności postępowania egzekucyjnego i niewypłacalności dłużnika C. C. (1),

- dokumentów znajdujących się w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1) w sprawie Km 1799/17 - ze złożonego wniosku egzekucyjnego, dokumentów do niego załączonych bądź złożonych w toku postępowania, jak również z pism przed umorzeniowych, głównie z wysłuchania wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c. – na fakt bezskuteczności postępowania egzekucyjnego i niewypłacalności dłużnika C. C. (1),

- dokumentów znajdujących się w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1) w sprawie Km 1797/17 - ze złożonego wniosku egzekucyjnego, dokumentów do niego załączonych bądź złożonych w toku postępowania, jak również z pism przed umorzeniowych, głównie z wysłuchania wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c. – na fakt bezskuteczności postępowania egzekucyjnego i niewypłacalności dłużnika C. C. (1),

- dokumentów znajdujących się w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1) w sprawie Km 1893/16 - ze złożonego wniosku egzekucyjnego, dokumentów do niego załączonych bądź złożonych w toku postępowania, jak również z pism przed umorzeniowych, głównie z wysłuchania wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c. – na fakt bezskuteczności postępowania egzekucyjnego i niewypłacalności dłużnika C. C. (1),

- dokumentów znajdujących się w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1) w sprawie Km 1511/16 - ze złożonego wniosku egzekucyjnego, dokumentów do niego załączonych bądź złożonych w toku postępowania, jak również z pism przed umorzeniowych, głównie z wysłuchania wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c. – na fakt bezskuteczności postępowania egzekucyjnego i niewypłacalności dłużnika C. C. (1),

- dokumentów znajdujących się w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1) w sprawie Km 878/15 - ze złożonego wniosku egzekucyjnego, dokumentów do niego załączonych bądź złożonych w toku postępowania, jak również z pism przed umorzeniowych, głównie z wysłuchania wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c. – na fakt bezskuteczności postępowania egzekucyjnego i niewypłacalności dłużnika C. C. (1),

- dokumentów znajdujących się w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1) w sprawie Km 877/15 - ze złożonego wniosku egzekucyjnego, dokumentów do niego załączonych bądź złożonych w toku postępowania, jak również z pism przed umorzeniowych, głównie z wysłuchania wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c. – na fakt bezskuteczności postępowania egzekucyjnego i niewypłacalności dłużnika C. C. (1),

- dokumentów znajdujących się w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1) w sprawie Km 247/19 - ze złożonego wniosku egzekucyjnego, dokumentów do niego załączonych bądź złożonych w toku postępowania, jak również z pism przed umorzeniowych, głównie z wysłuchania wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c. – na fakt bezskuteczności postępowania egzekucyjnego i niewypłacalności dłużnika C. C. (1),

- dokumentów znajdujących się w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1) w sprawie Km 794/19 - ze złożonego wniosku egzekucyjnego, dokumentów do niego załączonych bądź złożonych w toku postępowania, jak również z pism przed umorzeniowych, głównie z wysłuchania wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c. – na fakt bezskuteczności postępowania egzekucyjnego i niewypłacalności dłużnika C. C. (1),

- dokumentów znajdujących się w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1) w sprawie Km 1050/20 - ze złożonego wniosku egzekucyjnego, dokumentów do niego załączonych bądź złożonych w toku postępowania, jak również z pism przed umorzeniowych, głównie z wysłuchania wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c. – na fakt bezskuteczności postępowania egzekucyjnego i niewypłacalności dłużnika C. C. (1),

- dokumentów znajdujących się w aktach Sądu Rejonowego w Człuchowie I Wydział Cywilny w sprawie I Co 700/13, w szczególności ze złożonego przez dłużnika C. C. (1) wykazu majątku – na fakt niewypłacalności dłużnika.

W tej sytuacji – ponieważ pierwotne wezwania dotyczyło wyłącznie akt egzekucyjnych - sąd zobowiązał powoda do uzupełnienia w taki sam sposób tj. poprzez wskazania konkretnych dokumentów oraz określenia faktów, których dotyczy każdy tak wskazany dokument – w zakresie dowodu z dokumentów dołączonych do akt I Ns 44/13 , INs 390/14 i ICo 700/13 (postanowienie wydane na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021 roku).

W wykonaniu tego zobowiązania powód złożył pismo procesowe z dnia 9 lutego 2021 roku, w którym określił, iż wnosi o przeprowadzenie dowodu z:

- postanowienia z dnia 18.06.2014r. o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym J. C., znajdującym się w aktach Sądu Rejonowego w Człuchowie I Wydział Cywilny w sprawie I Ns 44/13 na fakt nabycia spadku przez dłużnika i składników majątkowych wchodzących w skład spadku,

-zgodnego działu spadku po J. C., na mocy którego dłużnik C. C. (1) przekazał nabyty w wyniku dziedziczenia składnik majątku na rzecz swojej matki K. C., znajdującym się w aktach Sądu Rejonowego w Człuchowie I Wydział Cywilny w sprawie I Ns 390/14, na fakt dokonania przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią i uzyskanie przez osobę trzecią korzyści majątkowej,

-złożonego przez dłużnika C. C. (1) wykazu majątku znajdującym się w aktach Sądu Rejonowego w Człuchowie I Wydział Cywilny w sprawie I Co 700/13 – na fakt niewypłacalności dłużnika.

Pozwana K. C. na rozprawie w dniu 23 marca 2021 roku oświadczyła, że nie powinna płacić długów syna C. C. (1) – podkreślała, że syn jest dorosły i ma dorosłe dzieci wspólnie z nim zamieszkujące. Oświadczyła, że z uwagi na wiek (85 lat) i stan zdrowie wymaga pomocy przy codziennych czynności, dlatego od trzech lat zamieszkuje u córki i od tego czasu nie kontaktuje się z synem C. C. (1). Podkreślała jednak, że zgodnie z jej wiedzą syn pracował w myjni samochodowej, a dodatkowa podejmuje pracy w ogrodnictwie. Wskazała jednocześnie, że nie ma wiedzy na temat aktualnej majątkowej sytuacji rodziny syna, natomiast w okresie, gdy wspólnie zamieszkiwali żona syna również pracowała zawodowo – sprzątała w szkole. Dzieci syna są już dorosłe. Pozwana podkreśliła, iż syna i jego rodzina wprowadzili się do jej domu po śmierci męża, od trzech lat - po opuszczeniu przez nią mieszkania - zajmują cały dom. Podkreślała, że syn w okresie gdy wspólnie zamieszkiwali gromadził majątek– w szczególności kupił samochód. W zakresie czynności, której dotyczy powództwo pozwana przyznała, że każde z ośmiorga dzieci – w tym dłużnika C. C. (1) - przekazały na jej rzecz majątek, który nabyły w wyniku dziedziczenia po ojcu. Wskazywała jednak również, że według niej majątek ten (nieruchomość) następnie – w ramach tego samego postepowania sądowego -został przekazany na rzecz syna C. i jego żony, a jej pozostawiono jedynie prawo do korzystania z wydzielonej pomieszczeń nieruchomości. Pozwana wielokrotnie podkreślała jednak, że z uwagi na wiek i stan zdrowia nie pamięta szczegółów zdarzeń i może nie mieć co do nich rozeznania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Nakazem zapłaty z dnia 26 maja 2009 roku wydanym w postępowaniu upominawczym w sprawie VI Nc 6039/09 referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia – Krzyków nakazał pozwanemu C. C. (1), aby zapłacił stronie powodowej (...) S.A. we W. kwotę 1 978,91 zł wraz z odsetkami ustawowymi począwszy od dnia 15 maja 2009 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 624,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Nakaz ten uprawomocnił się i w dniu 26 maja 2010 roku nadano mu klauzulę wykonalności, ustalając koszty postępowania klauzulowego w kwocie 60,00 zł.

(bezsporne, nadto poświadczony za zgodność przez działającego w sprawie radcę prawnego odpis nakazu zapłaty z dnia 26-05-2009r. z naniesioną klauzulą wykonalności i rozstrzygnięciem o kosztach postępowania klauzulowego k. 12)

(...) S.A. z siedzibą we W. zainicjował przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy D. D. (1) postępowanie egzekucyjne przeciwko C. C. (1) w celu wyegzekwowania należności objętej nakazem zapłaty wydanym w sprawie VI Nc 6039/09. Sprawa zarejestrowana została pod sygnaturą Km 1593/11. W toku postępowania Komornik powiadomił wierzyciela, że postępowanie egzekucyjne pozostaje bezskuteczne. Komornik ten zakończył prowadzone przez siebie postępowanie egzekucyjne, wskazując w dniu 05 października 2012 roku, iż na rzecz wierzyciela nie wyegzekwowano żadnych należności.

(bezsporne, nadto poświadczone za zgodność przez działającego w sprawie radcę prawnego odpisy nakazu zapłaty z dnia 26-05-2009r. z naniesioną wzmianką Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawie D. D. z dnia 05-10-2012r. k. 12, pisma Komornika D. D. z dnia 06-07-2012r.k. 13)

Następnie w 2012 roku wierzyciel (...) S.A. w 2012 roku zainicjował postępowanie egzekucyjne w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty z dnia 26 maja 2009 roku wydany w sprawie VI Nc 6039/09 – przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. (1). Sprawę prowadzono pod sygnaturą Km 1905/12. W toku prowadzonej egzekucji Komornik zawiadamiał wierzyciela, że egzekucja jest bezskuteczna. Komornik zakończył prowadzone przez siebie postępowanie egzekucyjne wskazując we wzmiance z dnia 16 czerwca 2016 roku, iż na rzecz wierzyciela wyegzekwowano 163,01 zł, a koszty celowej egzekucji przypadające wierzycielowi wynoszą 9,52 zł

(bezsporne, nadto poświadczone za zgodność przez działającego w sprawie radcę prawnego odpisy nakazu zapłaty z dnia 26-05-2009r. z naniesioną wzmianką Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O. z dnia 16-06-2016r. k. 12, pisma Komornika I. O. z dnia 03-12-2013r.k. 17, pisma Komornika I. O. z dnia 17-05-2016r. k. 18)

W dniu 30 października 2013 roku w sprawie zainicjowanej przez wierzyciela (...) S.A., dłużnik C. C. (1) złożył w Sądzie Rejonowym w Człuchowie wykaz majątku. Dłużnik oświadczył, iż zamieszkuje w domu jednorodzinnym z matką, żoną i dwójką dzieci, pracuje na myjni na 1/8 etatu i otrzymuje dochód w wysokości od 1 200,00 zł do 1 500,00 zł miesięcznie, natomiast jego żona otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 1 600,00 zł miesięcznie, innych dochodów nie posiadają. Oświadczył również, że nie posiada żadnego majątku, a wyposażenie znajdujące się w domu, w którym mieszka, ma ponad 20 lat.

(bezsporne, nadto dowód poświadczony za zgodność przez działającego w sprawie radcę prawnego odpis protokół z posiedzenia z dnia 30-10-2013r. w sprawie I Co 700/13 k. 14, wykaz majątku z dnia 20-10-2013r. k. 19 akt I Co 700/13 tut. Sądu - odpowiadający mu poświadczony za zgodność przez działającego w sprawie radcę prawnego odpis k. 15-16)

C. C. (1) na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 18 czerwca 2014 roku wydanego w sprawie I Ns 44/13 nabył udział w wysokości 3/32 w spadku po ojcu J. C.. W skład spadku po J. C. wchodził udział wynoszący ½ wprawie własności działki zabudowanej nr (...), położonej w K., o pow. 0,1114 ha, dla której Sąd Rejonowy w Człuchowie Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW (...), przy czym współwłaścicielem w zakresie pozostałej części udziału w tej nieruchomości z racji wspólności majątkowej małżeńskiej ze spadkodawcą była K. C.. Na zgodny wniosek wszystkich spadkobierców cały spadek po J. C., w tym udział nabyty przez C. C. (1), przyznano na wyłączną własność K. C., bez obowiązku spłaty pozostałych spadkobierców.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 18-06-2014r. k. 106 akt I Ns 44/13 tut. Sądu - odpowiadający mu poświadczony za zgodność przez działającego w sprawie radcę prawnego odpis tego postanowienia k. 19, postanowienie Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 31-10-2014r. k. 18 akt I Ns 390/14 tut. Sądu- odpowiadający mu poświadczony za zgodność przez działającego w sprawie radcę prawnego odpis tego postanowienia k. 20)

W piśmie z dnia 17 września 2019 roku powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 4.687,50 zł, jako wartości, która została wyprowadzona z majątku dłużnika w wyniku dokonanej czynności związanej z przekazaniem pozwanej przez C. C. (1) swojego udziału w majątku spodkowym po ojcu. W odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z dnia 2 listopada 2019 roku - pozwana odmówiła zapłaty wskazując, iż przekazanie udziału związane był z rozliczeniami zobowiązania, które dłużnik posiadał wobec niej. Nadto pozwana wskazywała, iż sytuacja majątkowa dłużnika uległa zmianie – wskazywała na zakup przez niego nowszego samochodu.

(dowód: pismo pełnomocnika powoda z dnia 17.09.2019r. k. 21, dowód doręczenie przesyłki pocztowej k. 22, poświadczony za zgodność przez działającego w sprawie radcę prawnego odpis pisma pozwanej z dnia 2.09.2019 r. k 23)

Dłużnik C. C. (1) zamieszkuje wraz z żoną i dwójką dorosłych dzieci w domu jednorodzinnym stanowiącym własność pozwanej K. C., którego dotyczyło postepowanie działowe. Pozwana obecnie od 3 lat zamieszkuje u córki.

(bezsporne porównaj wyjaśnienia pozwanej na rozprawie w dniu 21 marca 2021 roku w okresie od 00:03:38 do 00:17:45 i od 00:18:58 do 00:27:48 – protokół k. 136-137)

Pozwana pozostaje właścicielką całej nieruchomości, która uzyskała w wyniku podziału

(dowód ; wydruk z systemu treści księgi wieczystej k. 25 -29)

Pozew w niemniejszej sprawie złożony został w dniu 11 października 2019 roku.)

( porównaj odcisk stempla pocztowego nadawczej placówki pocztowej k 35)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Powód nie wykazał bowiem dochodzonego roszczeni.

Jako dowody w sprawie powód zaoferował wyłącznie dowody z dokumentów. Nie wszystkie jednak wnioski zgłoszone przez powoda dotyczące przeprowadzenia dowodów mogły zostać uwzględnione. Oprócz dokumentów dołączonych do pism procesowych, powód wnioskował również o przeprowadzenie dowodu z dokumentów dołączonych do akt prowadzonych w innych sprawach – sądowych Sądu Rejonowego w Człuchowie INs 44/13, INs 390/14 i ICo 700/13 oraz spraw egzekucyjnych – o określnych sygnaturach Km 1593/11 i Km 1905/12, a także nie dookreślonych w ten sposób - dotyczących egzekucji wobec dłużnika. Składając wnioski dowodowe dotyczące dokumentów zgromadzonych w tych aktach powód wnioskował o przeprowadzenie dowodu z wszystkich dokumentów dołączonych do akt. Przy czym w zakresie części akt - nie wymienionych w pozwie spraw egzekucyjnych, określonych jako „wszystkie sprawy, które były lub są prowadzone przeciwko dłużnikowi przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie – wniósł o zobowiązanie komornika do ich złożenia „na okoliczność ich przebiegu i skuteczności”.

Taki sposób zgłoszenie wniosków dowodowych – zaniechanie wskazania dokumentów, które mają być przedmiotem dowodu i nie wskazania faktów, które poprzez ten dowód mają zostać wykazane - uzasadniało wezwania powoda do doprecyzowania wniosków w tym zakresie, a podstawę tego wezwania stanowiły obowiązujące w momencie wydawania zarządzeń dotyczących uzupełnienia dowodów art. art. 235 ¹ i art. 235 ² k.p.c.

Zauważyć należy, że nieprecyzyjne określenie wniosku o przeprowadzenie dowodu stanowiło podstawę do kwestionowania przez sąd takiego wniosku również w poprzednim stanie prawnym – przed wprowadzenie zmian kodeksu postępowania cywilnego ustawą z dnia 4 lipca 2019 roku (Dz. U. z 2019 r. poz. 1469). W stanie prawnym do czasu wejścia w życie tej nowelizacji przyjmowano, że elementy wniosku dowodowego determinuje pośrednio przepis art. 236 k.p.c., statuujący wymogi odnośnie do postanowienia dowodowego. Wskazywano, że strona reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika powinna konstruować wnioski dowodowe, których treść jest odpowiednikiem art. 236 k.p.c. Jakkolwiek bowiem przepis ten jest kierowany do sądu, to rzutuje on na wymogi wniosku dowodowego, jaki strona powinna zgłosić (tak: wyrok SA w Szczecinie z 12 listopada 2015 r., I ACa 386/15, LEX nr 2020467; podobnie: wyrok SA w Warszawie z 5 listopada 2013 r., I ACa 318/13, LEX nr 1428251). Przyjmowano przy tym równocześnie, że inne wadliwości odnoszące się do wniosku dowodowego (zbyt ogólna teza dowodowa, oznaczenie dokumentu w sposób, który nie pozwala na jednoznaczne zidentyfikowanie, o jaki dokument chodzi, gdzie się znajduje) uzasadniają oddalenie takiego wniosku a limine, względnie oddalenie po uprzednim wyjaśnieniu treści wniosku (tak: A. Łazarska, K. Górski (w:) Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, red. T. Szanciło, komentarz do art. 236 k.p.c.; por. też M. Sieńko (w:) Kodeks postępowania cywilnego.t. 1, red. M. Manowska, 2015, komentarz do art. 236 k.p.c., i powołany tam wyrok SN z 17 kwietnia 1963 r., II CR 240/62, OSNCP 1964/10, poz. 197).

Natomiast nowelizacją z dnia 07 listopada 2019 roku, stosowaną do wezwania w niniejszej sprawie w oparciu o art. 9 ustęp 2 ustawy zmieniającej z dnia 4 lipca 2019 roku wprowadzono do kodeksu postępowania cywilnego m.in. przepisy art. 235 ¹ i art. 235 ² , które jednoznacznie określają wymogi stawiane wnioskom dowodowym i określające obowiązek wezwania do ich uzupełnienie, w sytuacji gdy zgłoszony dowód nie odpowiada tym warunkom. Zgodnie z treścią art. 235 ¹ k.p.c. we wniosku o przeprowadzenie dowodu strona jest bowiem obowiązana oznaczyć dowód w sposób umożliwiający przeprowadzenie go oraz wyszczególnić fakty, które mają zostać wykazane tym dowodem. Przepis ten określa więc wprost wymogi, jakie musi spełniać skutecznie złożony wniosek dowodowy, niezależnie od tego, czy jest składany ustnie, czy na piśmie. Nie jest wystarczające powołanie się przez stronę na istnienie jakiegoś dowodu, strona powinna sformułować w tym przedmiocie stosowny wniosek odpowiadający wymogom z art. 235 ¹ k.p.c. Domagając się przeprowadzenia dowodu, strona powinna oznaczyć środek dowodowy w taki sposób, aby było możliwe przeprowadzenie tego dowodu. W przypadku poszczególnych dowodów zakres tego oznaczenia może być różny. Wnosząc o przeprowadzenie dowodu z dokumentu, należy tak określić ten dokument, aby możliwa była jego identyfikacja, np. przez odwołanie się do tytułu dokumentu, jego wystawcy, daty wytworzenia lub innych cech dla niego charakterystycznych. Jeżeli strona nie dysponuje dokumentem, którego dotyczy wniosek dowodowy, powinna wskazać, gdzie dokument się znajduje, i wnieść o zarządzenie przedstawienia dokumentu, uprawdopodabniając, że sama nie może go uzyskać (por. art. 187 § 2 pkt 3 i 4 k.p.c., art. 208 § 1 pkt 2 i 4 k.p.c.). We wniosku dowodowym konieczne jest również wyszczególnienie faktów, które mają zostać wykazane konkretnym dowodem. Nie stanowi wyszczególnienia faktu powołanie dowodu na „treść dokumentu”, na okoliczności ocenne lub prawne, które w świetle art. 227 k.p.c. nie mogą być przedmiotem dowodu. Określenie tezy dowodowej (obecnie wyszczególnionych faktów) powinno być na tyle precyzyjne i szczegółowe, żeby odwołanie się do wniosku strony zgodnie z art. 236 § 2 k.p.c. odpowiadało treści postanowienia o dopuszczeniu dowodu lub pozwalało określić, jaki dowód powołany na jakie fakty został przez sąd oddalony. Wymogi wniosku dowodowego umożliwiają także ocenę istnienia podstaw jego uwzględnienia (por. art. 235 ¹, 205 ³ § 2, art. 205 ¹², 458 ⁵ ) oraz pozwalają określić, w jakim zakresie dokumenty złożone do akt sprawy lub do nich dołączone stały się na mocy art. 243 ² k.p.c. dowodami w sprawie ( por. Manowska Małgorzata (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Art. 1-477(16), wyd. IV, WKP 2021). Celem wprowadzenia przepisu art. 235 ¹ k.p.c. jest uściślenie wymagań wobec wniosku dowodowego. Wynikać ma to z zasady rzetelnego procesu oraz z chęci „podniesienia standardów procedowania” i polegać na ścisłym wskazaniu przez stronę faktu, który zamierza wykazać wnioskowanym dowodem. Wnioski dowodowe nie mają być zgłaszane „na okoliczności”, ale na potwierdzenie konkretnych faktów, co ma przyczynić się do tego, aby było wiadomo, co strona chce udowodnić danym dowodem. Wskazanie faktów, które strona chce wykazać danym dowodem, ma być zindywidualizowane co do każdego faktu i co do każdego dowodu. Strona ma obowiązek z jednej strony wyczerpująco wymienić wszystkie fakty, których ma dowieść dany wnioskowany dowód, a z drugiej przy każdym dowodzie wskazać, który fakt ma nim zostać dowiedziony. Zasada dokładnego oznaczenia faktów, które mają być wykazane, została odniesiona do wszystkich wnioskowanych środków dowodowych, które należy precyzyjnie oznaczyć i związać ze skonkretyzowanymi faktami składającymi się na podstawę rozstrzygnięcia i wypełniającymi określoną normę prawa materialnego (decydującą o zespole tych faktów) ( por. Uzasadnienie ZmKPC2019, s. 54, Piaskowska Olga Maria (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz aktualizowany, LEX, 2020).

W niniejszej sprawie w celu umożliwienie powodowi prawidłowego zgłoszenia dowodu najpierw wezwano komorników do złożenia akt egzekucyjnych spraw prowadzonych z udziałem C. C. (1) jako dłużnika, a następnie – po złożeniu tych akt - w dniu 27 listopada 2020 roku ( k. 103) wezwano powoda do uzupełnienie wniosku dowodowego w zakresie dokumentów dołączonych do akt egzekucyjnych. Mimo określenia w wezwaniu sposobu uzupełnienie wniosków dowodowych – wskazanie konkretnych dokumentów oraz faktów podlegających dowodzeniu poprzez każdy tak wskazany konkretny dokument, a także określenie rygoru ( pominięcia dowodu z dokumentów dołączonych do akt egzekucyjnych), powód nie uzupełnił w ten wymagany sposób wniosków wskutek czego sąd na rozprawie w dniu 23 marca 2021 roku pominął dowody z dokumentów dołączonych do akt egzekucyjnych. Uzupełniając wnioski dowodowe dotyczące dokumentów dołączonych do akt egzekucyjnych w piśmie z dnia 15 grudnia 2020 roku powód wymienił bowiem co prawda sygnatury wszystkich akt egzekucyjnych złożonych na wezwania sądu przez komorników, jednak określając dokumenty dołączone do tych akt, które miały być przedmiotem dowodu - w zakresie każdych z tych akt tak samo - wskazał, iż domaga się przeprowadzenia dowodu ze „złożonego wniosku egzekucyjnego, dokumentów do niego dołączonych bądź złożonych w toku postepowania jak również pism przedumorzeniowych, głownie z wysłuchania wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c.” na fakt „bezskuteczności postępowania egzekucyjnego i niewypłacalności dłużnika”. Taki sposób powołania dowodów w dalszym ciągu nie odpowiada wymogom określonym w art. 235 ¹ k.p.c. Brak bowiem skonkretyzowania dokumentu, z którego dowód ma zostać przeprowadzony oraz wskazania faktu, który ma być przez konkretny dokument wykazany. Zauważyć należy, że tak określony wniosek opiera się na założeniu, że w każdej z tych spraw do wniosku egzekucyjnego ewentualnie później złożonych pism dołączone zostały jakieś dokumenty oraz ,że w sprawach umorzono egzekucję, a przed jej umorzeniem do akt zmożone zostały jakieś pisma określane przez powoda jako „przed umorzeniowe” a jako przykład tego pisma powód wskazał wysłuchanie dłużnika w trybie art. 827 k.p.c. Powód nie powoływał się więc na konkretne dokumenty dołączane do wymienionych akt egzekucyjnych – wskazywał jedynie rodzaje dokumentów, które mogą znajdować się w aktach egzekucyjnych jako dokumentacja przebiegu postępowania egzekucyjnego. – wniosek egzekucyjny , pismo składane przez uczestników tego postępowania i dokumenty do nich dołączane oraz pisma poprzedzające umarzenie postępowania. Nie sposób więc przyjąć, że powodów w zakresie dowodów z dokumentów dołączanych do akt egzekucyjnych skonkretyzował te dowody w sposób umożliwiających ich przeprowadzenie, a tym bardziej określi fakty podlegające dowodzeniu.

W tym miejscu zauważyć jedynie należy, iż w analogiczny sposób powód wezwany został do uzupełnienie wniosku w zakresie dokumentów dołączanych do wymienionych akt spraw sądowych (wezwanie z dnia 3lutego 2021 roku k. 121). W oparciu o to wezwanie powód w sposób odpowiadający wymogom z art. art. 235 ¹ k.p.c. wskazał konkretne dokumenty i fakty, które na podstawie tych dokumentów podlegają wykazaniu.

W tej sytuacji sąd na rozprawie w dniu 23 marca 2021 roku dopuści dowód z wnioskowanych dokumentów dołączonych do akt Ns 390/14, Ns 44/13 i Co 700/13 – zgodnie z wnioskiem powoda, natomiast na podstawie art. 235 ² § 1 pkt. 6 k.p.c. pominął dowody w zakresie dokumentów dołączonych do akt egzekucyjnych.

Stan faktyczny sprawy sąd ustał więc na podstawie bezspornych faktów wynikających ze stanowiska stron znajdujących potwierdzenie w dokumentach dołączonych do akt niniejszej sprawy – co do który nie jest wymagane wydawania osobnego postanowienia o dopuszczeniu dowodów) oraz dowodów z wymienionych dokumentów dołączonych do akt Ns 390/14, Ns 44/13 i Co 700/13.

Zauważyć należy, że przedstawiając w pozwie stan faktyczna, na którym oparte zostało żądania, powód nie przedstawił żadnych faktów dotyczących aktualnej wypłacalności dłużnika i wysokości zobowiązania. Powód ograniczył się do określenia faktów dotyczących niewypłacalności dłużnik, którą stwierdzono ostatnio w 2016 rok, a w zakresie wysokości zobowiązania pozwanej odwołał się do wartości udziału w nieruchomości przekazanej jej przez dłużnika pomijając, kwestie wysokości jego zobowiązania dłużnika. W inny sposób – mimo obowiązku wynikającego z art. 187§1 pkt 2 k.p.c. - powód nie określił faktów, na których opierał swoje żądanie – spełnienia przesłanki skargi pauliańskiej - aktualnej niewypłacalności dłużnika oraz aktualnej wysokości swojej wierzytelności, którą dochodzić może wobec dłużnika.

Taki sposób określenie podstawy faktycznej powództwa utrudniał rozeznanie stronie pozwanej co do przedmiotu powództwa, a co za tym idzie, ustosunkowania się do zgłoszonych roszczeń.

Przepis art. 210 § 2 k.p.c. stanowi co prawda, że każda ze stron obowiązana jest do złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej dotyczących faktów oraz, że strona jest obowiązana wyszczególnić fakty, którym zaprzecza. Oczekiwanie, że strona wypowie się odnośnie do poszczególnych twierdzeń podnoszonych przez przeciwnika przez wyszczególnianie faktów, które przyznaje i którym zaprzecza, może być jednak uzasadnione jedynie w sytuacji, gdy przeciwnik strony sformułował swoje twierdzenia o faktach w sposób na to pozwalający. Tylko w razie jednoznacznego określania faktu przez stronę można wymagać od jej przeciwnika, że wprost się do tego faktu odniesie, przyznając lub negując jego zaistnienie, oraz uznać taki fakt za przyznany, gdy przeciwnik nie wypowiedział się o nim (tak komentarz do art. 230 k.p.c. kodeksu postepowania cywilnego pod redakcją Małgorzaty Manowskiej – LEX)

W sytuacji - kiedy strona powoda ograniczyła określenie w pozwie faktów, na których oparła roszczenia - nie można wymagać w tym zakresie od pozwanej szczegółowego stanowiska. Takie przedstawienie faktów przez powoda (pominięcie szczegółowych faktów) rzutuje więc na wynikającym z art. 210 § 2 k.p.c. obowiązek pozwanej złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej dotyczących faktów - szczegółowych odniesień do stanu faktycznego pozwu.

Odnosząc się do tak określonych faktów pozwana oświadczyła, że nie jest jej znana aktualna sytuacja majątkowa dłużnika, bo od trzech lat nie utrzymują kantaku – pozwana opuściła wspólnie zajmowany dom, przedtem jednak zauważyła, że dłużnik nabywał majątek – w szczególności kupił samochód.

Stanowisko stron w zakresie stanu faktycznego sprawy determinuje zakres postępowania dowodowego. Nie wszystkie okoliczności są sporne pomiędzy stronami i nie wszystkie fakty wymagają dowodzenia. W szczególności fakty mogą być przez sąd ustalone w oparciu o zasady wynikające z art. 229 k.p.c. i 230 k.p.c. – z faktów przyznanych oraz faktów niezaprzeczonych W celu stulenia stanu faktycznego w oparciu o te przepisy – a więc z pominięciem wynikającego z art. 6 k.c. obowiązku wykazania faktów, z których strona wywodzi skutki prawne – zaistnieć muszą jednak przesłanki do ich zastosowania. Wymogiem uznania określonego faktu za przyznany w toku postępowania jest to, aby przyznanie nie budziło wątpliwości (art. 229 in fine k.p.c.), zaś faktu za niezaprzeczony - aby wyniki całej rozprawy nie dawał innego rezultatu (art. 230 in fine k.p.c.) - tak Sąd Najwyższy w uzasadnianiu wyroku z dnia 19 września 2019 r. w spawie II CSK 334/18.

Nie w każdym przypadku sąd może więc ustalić stan faktyczny sprawy nawet na podstawie faktów przytoczonych przez stronę, co do której przeciwnik się nie wypowiada. Sąd może bowiem uznać określoną okoliczność (aktualnie fakt) za przyznaną w takiej sytuacji tylko wówczas, gdy wynik całej rozprawy prowadzi do jednoznacznego wniosku, że strona przeciwna nie zamierzała zaprzeczyć tym faktom. W razie wątpliwości nie można stosować powołanego przepisu - tak Sąd Najwyższy uzasadnianiu wyrok z dnia 25 lutego 2010 r., w sprawie I CSK 348/09.

W niniejszej sprawie – z racji sposobu przedstawienie faktów przez powoda w pozwie oraz stanowiska wyrażonego przez pozwaną, zdaniem sądu warunki takie w zakresie aktualnej niewypłacalności dłużnika i wysokości jego zobowiązania nie nastąpiły.

Na powodzie ciążył więc obowiązek najpierw dookreślenie podstawy faktycznej roszczenia, a następnie przeprowadzenia dowodu w celu wykazania tych faktów zgodnie z art. 6 k.c.

Podstawę prawną żądania powoda stanowi przepis art. 527 § 1 k.c., zgodnie z którym gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

Powód domagał się więc ochrony swoich praw w ramach tzw. akcji (skargi) pauliańskiej. Celem tej instytucji jest ochrona interesów wierzyciela na wypadek nielojalnego (nieuczciwego) postępowania dłużnika, który z pokrzywdzeniem wierzyciela wyzbywa się składników swego majątku na rzecz osoby trzeciej lub majątek ten obciąża, zaciągając kolejne zobowiązania i w ten sposób stwarza lub pogłębia stan swojej niewypłacalności. Konstrukcja ochrony pauliańskiej oparta jest na instytucji względnej bezskuteczności czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z osobą trzecią z pokrzywdzeniem wierzyciela. Ochrona ta polega na możliwości zaskarżenia przez wierzyciela krzywdzącej go czynności prawnej celem uznania tej czynności za bezskuteczną względem niego. W razie uwzględnienia tego żądania przez sąd wierzyciel uzyskuje możliwość dochodzenia zaspokojenia od osoby trzeciej, będącej stroną czynności prawnej uznanej za bezskuteczną wobec skarżącego, z ograniczeniem do przedmiotów majątkowych, które wskutek zaskarżonej czynności wyszły z majątku dłużnika lub do niego nie weszły.

Stosownie zaś do treści 531 § 1 k.c. uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela następuje w drodze powództwa lub zarzutu przeciwko osobie trzeciej, która wskutek tej czynności uzyskała korzyść majątkową.

Zapadły wyrok uwzględniający powództwo oparte na skardze pauliańskiej, ma charakter konstytutywny i wywołuje skutki ex tunc, a zaskarżona umowa w stosunku wierzyciela traktowana jest tak, jakby w ogóle nie była zawarta. Uznanie umowy za bezskuteczną jedynie wobec powoda oznacza, że umowa ta pozostaje ważna i nadal wywołuje zamierzone przez jej strony skutki prawne w takim zakresie, w jakim można to pogodzić z realizacją roszczeń wierzyciela.

Skuteczność żądania uznania czynności za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela jest uwarunkowana kumulatywnym spełnieniem przesłanek wskazanych w art. 527 k.c. i następne tj.:

1) dokonanie przez dłużnika czynności prawnej,

2) uzyskanie przez osobę trzecią korzyści majątkowej,

3) pokrzywdzenie wierzyciela,

4) świadomość dłużnika pokrzywdzenia wierzyciela oraz

5) – co do zasady – świadomość osoby trzeciej o pokrzywdzeniu wierzyciela lub też możliwość powzięcia takiej informacji przy zachowaniu należytej staranności, poza wyjątkiem wynikającym z art. 528 k.c., który stanowi, iż jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Przy czym stosownie do rozkładu ciężaru dowodu w procesie określonego w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia przesłanek z art. 527 k.c. z zastrzeżeniem domniemań z art. 527 § 3 i 4 k.c. i 529 k.c. spoczywa na wierzycielu.

W ramach zarzutów wywodzonych ze skargi pauliańskiej – zgodnie z powyższym – wierzyciel winien skonkretyzować czynność prawną, której uznania za bezskuteczną się domaga w celu wykonania określonego zobowiązania dłużnika. W zakresie tej przesłanki – w niniejszej sprawie – powód doprecyzował kwestionowaną czynność wskazując, że przedmiotem zarzutu jest przekazanie przez dłużnika C. C. (1) w wyniku dokonanego działu spadku wynoszącego 3/64 udziału w prawie własności nieruchomości gruntowej o pow. 0,1114 ha, położonej w miejscowości K. dz. 23/5 – na rzecz matki dłużnika K. C. nieodpłatnie.

Warunkiem skutecznego zaskarżenia czynności jest także uzyskanie korzyści majątkowej przez osobę trzecią. Korzyść tę może osoba trzecia osiągnąć bądź przez nabycie prawa majątkowego, bądź przez zwolnienie jej ze zobowiązania przez dłużnika. Skutkiem tego majątek osoby trzeciej ulega zwiększeniu, co pociąga za sobą umniejszenie majątku dłużnika. O taką bowiem wartość, o jaką umniejszył się majątek dłużnika zwiększył się majątek osoby trzeciej. Taka sytuacja zaistniała między majątkiem pozwanej K. C. a dłużnika C. C. (1) wskutek dokonanego przekazania udziału w prawie własności nieruchomości w drodze działu spadku, a korzyść ta została uzyskana nieodpłatnie.

Nie ma bowiem podstaw do ustalenie – jak wskazywała pozwana, że w toku tej samej sprawy sadowej własność tej nieruchomości została następnie przekazana dłużnikowi i jego żonie – rozstrzygnięcia takiego nie zawiera orzeczenie kończące postępowania o dział spadku, a z treści złożonego do akt wydruku z treści księgi wieczystej na dzień 9 października 2019 roku jednoocznie wynika ,że to pozwana pozostaje właściciele tej nieruchomości. Ostatecznie zresztą pozwana na rozprawie sama wskazywała, iż nie jest pewna co do swojego stanowiska – podkreślając, że ma problemy z rozeznaniem sytuacji prawnej.

Ostatecznie więc pozwana uzyskała korzyść majątkową - stała się kosztem majątku dłużnika właścicielem również w zakresie 3/64 udziału w prawie własności nieruchomości. W związku z tym, że korzyść tę uzyskała wspólnie z dłużnikiem zamieszkująca matka, a więc osoba będąca w bliskim z nim stosunku, powód skorzystać mógłby z domniemania wynikającego z art. 527 § 3 k.c., iż pozwana wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenie wierzycieli.

Mimo to w niniejszej sprawie brak jest jednak podstaw do uwzględnienia powództwa, albowiem powód nie wykazał podstawowej przesłanki w zakresie tego żądania, a mianowicie działania dłużnika z pokrzywdzeniem.

W zakresie przesłanki dotyczącej pokrzywdzenia wierzyciela – odwołać należy się do § 2 powołanego przepisu art. 527 k.c., zgodnie z którym czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Oceny czy czynność prawna krzywdzi wierzyciela, dokonuje się nie według stanu dokonania czynności, lecz według chwili jej zaskarżenia ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2000 roku, III CKN 554/98- Lex nr 52736 oraz z dnia 22 marca 2001roku V CKN 280/00 Lex nr 52793). Przez pojęcie niewypłacalności rozumie się aktualny, tj. istniejący w chwili zaskarżenia czynności i orzekania brak możliwości wywiązania się z zobowiązań finansowych. W judykaturze przyjmuje się, że niewypłacalność dłużnika w rozumieniu art. 527 § 2 k.c. oznacza taki stan majątku dłużnika, w którym egzekucja nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej przeciwko temu dłużnikowi ( wyrok SN z dnia 24 stycznia 2000 roku, sygn. akt III CKN 554/98, Lex nr 52736). Tym samym podkreślić należy, że akcję pauliańską uzasadnia każde powiększenie niewypłacalności, bez względu na jego rozmiar. W konsekwencji, dłużnik staje się niewypłacalny w wyższym stopniu także i wtedy, gdy co prawda wierzyciel może uzyskać zaspokojenie z pozostałego majątku dłużnika, ale dopiero z dodatkowym znacznym nakładem kosztów, czasu i ryzyka ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2001 r. IV CKN 525/00 – Lex 53110).

Odnosząc powyższe rozważania do rozpoznawanej sprawy wskazać należy, iż okolicznością niesporną między stronami jest, że powód posiada nie zaspokojoną w pełni należności wynikającą z nakazu zapłaty.

Nie oznacza to jednak, iż w niniejszym procesie powód wykazał niewypłacalność dłużnika w wyżej wskazanym rozumieniu., a co za tym idzie działanie z pokrzywdzeniem wierzyciela. Jak już podkreślono powód nie tylko nie zgłosi w skuteczny sposób dowodów dotyczących aktualnej sytuacji dłużnika, ale nawet nie przedstawił twierdzeń o tym jak sytuacja ta się przedstawia - ograniczył się jedynie do twierdzeń, posiada wobec dłużnika nie zaspokojoną wierzytelność. W zakresie braku możliwości zaspokojenie się z majątku dłużnika powód zawarł jedynie twierdzenie i dowody dotyczące jego sytuacji w 2016 roku - wówczas stwierdzono bowiem bezskuteczność prowadzonej wobec dłużnika egzekucji. Nie oznacza to jednak, iż na tej podstawi można ustalić, iż aktualnie sytuacja dłużnika w dalszym ciągu uniemożliwia wywiązania się z zobowiązań finansowych.

Zauważyć również należy, iż uznanie za bezskuteczną czynności dotyczyć może jedynie istniejących wierzytelności i to istniejących zarówno w chwili wystąpienia ze skarga jak i w chwili orzekania przez sąd o zawartym w niej żądaniu uznania czynności za bezskuteczną (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2001 roku – (...) 280/00 , z dnia 23 lipca 2003 roku (...) 299/01 i z dnia 29 czerwca 2004 II CK 367/03). Obowiązek ten należy bowiem w wyroku określić.

I w tym zakresie – aktualnej wysokości zobowiązania dłużnika, co do którego powód może domagać się zaspokojenie - powód nie przedstawił twierdzeń i dowodów. Zauważyć należy, że zgłaszając roszczenie uznania za bezskuteczną w stosunku do siebie czynność, powód wskazywał, iż orzeczenie to ma być wydane celem zaspokojenie całej należności objętej nakazem zapłaty z dnia 26 maja 2009 roku tj. należności głównej, odsetek oraz kosztów procesu. Przedstawiając w pozwie stan faktyczny powód nie wskazywał natomiast jaka jest aktualna wysokość zobowiązania dłużnika z tego tytułu, której zaspokojenia może domaga się od niego. Zauważyć tymczasem należy, iż na tytule wykonawczym, który złożony został do akt sprawy widnieje adnotacja komornika o wyegzekwowaniu z tego tytułu kwoty 163,01 zł, przy czym nie określono jakie zobowiązania objęte tytułem zostało w ten sposób zaspokojone. Nadto zauważyć również należy, że zgodnie z tą wzmianką uczynioną przez komornika w 16 czerwca 2016 roku niewątpliwie egzekucja w tym okresie podlegała umorzeniu. Z twierdzeń zawartych w pozwie złożonym w dniu 11 października 2019 roku nie wynika, aby powód później podjął jakiekolwiek czynności skutkujące przerwania biegu terminu przedawnienie.

Nie można więc ustalić (powód tego nie wykazał ani nie przedstawił twierdzeń co do tych okoliczności), czy bezczynność wierzyciela spowodowała przedawnienie roszczeń objętych tytułem wykonawczym w zakresie części odsetek. Powód nie wskazał faktów, a tym bardziej nie przedłożył dokumentów, z których wynikałoby bowiem, że bieg przedawnienia co do odsetek zasądzonych tytułem wykonawczym został ponownie przerwany przed ich przedawnienie.

Okoliczność ta uniemożliwia aktualnie dochodzenie przedawnionych należności wobec dłużnika – wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Przepis art. 797 § 1 ¹ k.p.c. stanowi bowiem, że jeśli z treści tytułu wykonawczego wynika, że termin przedawnienia dochodzonego roszczenia upłynął, do wniosku należy dołączyć dokument, z którego będzie wynikało, że doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia. Z kolei art. 804 § 2 k.p.c. stanowi ,że jeśli z treści tytułu wykonawczego wynika, że termin przedawnienia dochodzonego roszczenia upłynął a wierzyciel nie przedłoży dokumentu o którym mowa w treści art. 797 § 1 ¹ k.p.c. - komornik sądowy odmawia wszczęci egzekucji. Po wprowadzeniu tych zmian nie jest więc możliwe wszczęcie egzekucji w zakresie przedawnionych roszczeń. W zakresie przedawnionych roszczeń wierzyciel nie miałby więc możliwości skorzystania ze skutku uznania czynności za bezskuteczną przewidzianego w art., 532 k.c. tj. możliwości - z pierwszeństwem przez wierzycielami osoby trzeciej - dochodzić zaspokojenie z przedmiotu majątkowego, który wyszedł z majątku dłużnika.

W tym miejscu wskazać należy, iż wskazane przepisy egzekucyjne - odmiennie niż art. 117 k.c, nie ograniczają obowiązku badania przedawnieni roszczenie z urzędu tylko do stosunków konsumenckich - w tym sensie jest normą szczególną wobec art. 117 k.c.

Ocenę przedawnienie roszczeń objętych tytułem egzekucyjnym odnieść należy do aktualnie obowiązujących przepisów dotyczących przedawnia roszczeń. Wejście w życie ustawy z 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw ( Dz.U. z 2018 roku poz. 1104) spowodowało przez wszystkim skrócenie okresu po upływie którego następuje przedawnienie roszczenie w zakresie roszczeń stwierdzonych niektórymi tytułami egzekucyjnymi. Artykuł 125§ 1 k.c stanowi aktualnie, roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat. Zagadnienie intertemporalne uregulowane zostały w art. 5 ustawy zmieniającej. Z ogólnej zasady zawartej w ustępie pierwszym 1 tego przepisu wynika, że wobec roszczeń, które powstały przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej - czyli przed 9 lipca 2018 roku - względem których nie upłynął termin przedawnienia, stosuję się nowe przepisy. Zasada ta doznaje jednak ograniczeń określonych min. w art. 5 ust. 2, który stanowi, że jeżeli po zmianie, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Oznacza to, że dla roszczeń stwierdzonych przed dniem 9 lipca 2018 roku prawomocnym orzeczeniem i pozostałych tytułom wymienionymi z art. 125 k.c długość podstawowego (ogólnego) terminu przedawnienia wynosi 6 lat ( zamiast dotychczasowych dziesięciu lat) i liczone jest według nowych zasad od dnia wejścia w życie ustawy, chyba że przedawnienie liczone według dotychczasowych zasad ( z uwzględnieniem dziesięcioletniego okresu przedawnienie) upłynęłoby wcześnie.

Inaczej jednak ocenić należy przedawnienie roszczeń dotyczących odsetek należnych po uprawomocnieniu się orzeczenia, co do których – zgodnie z aktualnym i poprzednim brzmienie art. 125 § 1 k.c. termin przedawnienie wynosi trzy lata i kończy się – zgodnie z aktualnym brzmieniem tego przepisu – z upływem tych trzech lat ( w tym zakresie przepis ten odmiennie niż art. 118 k.c. przewidujący aktualnie inaczej liczony koniec terminu przedawnienia nie uległ zmianie). Powołać się przy tym należy na aktualną treść wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2014 roku wydanego w sprawie I CSK 197/13. W uzasadniania tego wyroku Sąd Najwyższy wskazał iż przepisem szczególnym w stosunku do art. 118 k.c. jest art. 125 § 1 k.c, przewidujący dla roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu, bez względu na ich charakter, dziesięcioletni (obecnie sześcioletni) termin przedawnienia, z wyłączeniem jednak (zdanie drugie) roszczeń obejmujących świadczenia okresowe należne w przyszłości, które ulegają przedawnieniu trzyletniemu. W tym stanie rzeczy uzasadnione jest stanowisko (…), że określony w art. 125 § 1 k.c. dziesięcioletni ( obecnie sześcioletni) termin przedawnienia ma zastosowanie do stwierdzonych wyrokiem roszczeń o odsetki za opóźnienie wymagalnych w dacie uprawomocnienia się wyroku. Trzyletniemu przedawnieniu ulegają natomiast stwierdzone wyrokiem roszczenia o odsetki za opóźnienie należne i wymagalne po dniu uprawomocnienia się wyroku.

Stanowiska judykatury dotyczące takiego przedawnienie roszczeń należy uznać za utrwalone – potwierdzone zostało min. w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2015 roku – I CNP 28/14, z dnia 12 maja 2016 roku - IV CSK 528/15 oraz z dnia 7 kwietnia 2017 roku – V CSK 484/16).

W świetle powyższego nie ulega wątpliwości, iż trzyletniemu przedawnieniu mogły więc ulec jedynie te odsetki, które dotyczą okresu po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty.

Czynność którą powód powołał, a która doprowadziła do przerwania biegu przedawnienie było niewątpliwie wszczęcie postępowania egzekucyjnego, od jego zakończenie ( a więc w okresie uczynienia wzmianka z dnia 16 czerwca 2016 roku – choć nie sposób. tego jednoznacznie ustalić w światle zgromadzonego materiału dowodowego), przerwany termin przedawnienia biegł od nowa. Bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do egzekwowania roszczeń danego rodzaju, przedsięwziętą bezpośrednio w celu zaspokojenia roszczenia (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.), a po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo od momentu zakończenia postępowania (art. 124 § 2 k.c.). Od tego momentu upłynął już jednak niewątpliwie trzyletni termin przedawnienia z art. 125 § 1 k.c. w stosunku do części odsetek liczonych od dnia uprawomocnienia się nakazu. Brak informacji w tym zakresie nie pozwala jednak ustalić w jakim zakresie do przedawnienie tych świadczeń doszło.

Fakt ten niewątpliwie wpływania na żądanie zgłoszone przez powoda w niniejszej sprawie również z tego powodu, iż wysokość zobowiązania dłużnika wpływa również na ocenę wypłacalności dłużnika.

Podlegający wykonaniu obowiązek dłużnika wynikający ze wskazanego tytułu wykonawczego dotyczy mniejszej kwoty niż suma zobowiązań, na który tytuł ten został wystawiony. Tym bardziej więc powód winien wykazać, iż mniejsza należność, którą może wobec dłużnika dochodzić nie może być zaspokojona z majątku, który dłużnik posiada dłużnika.

Wobec powyższego powództwo należało oddalić