Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Człuchowie

POSTANOWIENIE

Dnia 3 marca 2020 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Sylwia Piasecka

Protokolant Sekretarz sądowy Martyna Lick

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2020 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy

z wniosku D. C. (1)

z udziałem R. P. i M. S. (1)

o zmianę opiekuna prawnego dla ubezwłasnowolnionej całkowicie

postanawia:

oddalić wniosek.

Sygn. akt III RNs 63/19

UZASADNIENIE

Wnioskodawca – D. C. (2) złożył wniosek o zwolnienie go z funkcji opiekuna prawnego całkowicie ubezwłasnowolnionej M. S. (1), urodzonej w K., albowiem zaszły okoliczności uniemożliwiające dalsze sprawowanie prawidłowo przez mnie funkcji opiekuna prawnego.

W uzasadnieniu wskazał, że opiekunem prawnym dla całkowicie ubezwłasnowolnionej M. S. (1) został po M. P., który nie przekazał mu żadnej dokumentacji medycznej, jak i opisowej sprawozdawczej. Podkreślił, że podopieczna przebywa w Ośrodku (...) w S., w którym podjął on pracę w 2012 roku. Wówczas wnioskodawca rozpoczął starania uporządkowania wszelkich spraw związanych z dalszym egzystowaniem podopiecznej. Zaznaczył, że od samego początku spotkał się z utrudnieniami i niechęcią współpracy oraz pomocy ze strony kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w C.. Podniósł nadto, że podopieczna jest osobą wymagającą dużo uwagi, pomimo że jest osobą sprawną fizycznie, natomiast wnioskodawca od 2014 roku korzysta z pomocy lekarza psychiatry, leczy się na depresję i w związku z tym potrzebuje spokoju aby zadbać o własne zdrowie oraz bezstresowego codziennego życia zarówno zawodowego, jak i prywatnego.

Podkreślił również, że podopieczna M. S. (1) posiada bardzo duże zaległości finansowe za pobyt, sprawowaną opiekę medyczną i socjalną.

Wnioskodawca – D. C. (2) złożył wniosek o zwolnienie go z funkcji opiekuna prawnego całkowicie ubezwłasnowolnionej R. P., urodzonej w K., albowiem zaszły okoliczności uniemożliwiające dalsze sprawowanie prawidłowo przez mnie funkcji opiekuna prawnego.

W uzasadnieniu wskazał, że opiekunem prawnym dla całkowicie ubezwłasnowolnionej R. P. został w dniu 10 grudnia 2012 roku po M. P., który nie przekazał mu żadnej dokumentacji medycznej, jak i opisowej sprawozdawczej. Podkreślił, że podopieczna przebywa w Ośrodku (...) w S., w którym podjął on pracę w 2012 roku. Wówczas wnioskodawca rozpoczął starania uporządkowania wszelkich spraw związanych z dalszym egzystowaniem podopiecznej. Zaznaczył, że od samego początku spotkał się z utrudnieniami i niechęcią współpracy oraz pomocy ze strony kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w C.. Podniósł nadto, że podopieczna jest osobą wymagającą dużo uwagi, pomimo że jest osobą sprawną fizycznie, natomiast wnioskodawca od 2014 roku korzysta z pomocy lekarza psychiatry, leczy się na depresję i w związku z tym potrzebuje spokoju aby zadbać o własne zdrowie oraz bezstresowego codziennego życia zarówno zawodowego, jak i prywatnego.

Podkreślił również, że podopieczna R. P. posiada bardzo duże zaległości finansowe za pobyt, sprawowaną opiekę medyczną i socjalną.

Powyższa sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt III RNs 64/19.

Postanowieniem z dnia 6 sierpnia 2019 roku, wydanym w sprawie III RNs 64/19, na podstawie art. 219 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc, Sąd Rejonowy w Człuchowie zarządził połączenie powyższej sprawy ze sprawą o sygn. akt III RNs 63/19 z wniosku D. C. (1) o zmianę opiekuna prawnego, celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia oraz prowadzić je pod sygn. akt III RNs 63/19.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Postanowieniem z dnia 10 grudnia 2012 roku, wydanym w sprawie III RNs 248/12, Sąd Rejonowy w Chojnicach zmienił postanowienie Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 16 grudnia 2009 roku, wydanym w sprawie III RNs 387/09 w ten sposób, że zwolnił M. P. z obowiązków opiekuna prawnego całkowicie ubezwłasnowolnionej R. P., urodzonej (...) w K., córki K. i T. i obowiązki opiekuna prawnego całkowicie ubezwłasnowolnionej powierzył D. C. (1), który został zobowiązany do składania półrocznych sprawozdań dotyczących osoby i majątku podopiecznej oraz jednocześnie zwolniony od obowiązku sporządzenia spisu inwentarza majątku podopiecznej.

Postanowieniem z dnia 20 marca 2013 roku, wydanym w sprawie III RNs 11/13, Sąd Rejonowy w Chojnicach zmienił postanowienie Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 25 marca 2011 roku, wydanym w sprawie III RNs 13/11 w ten sposób, że zwolnił M. P. z obowiązków opiekuna prawnego całkowicie ubezwłasnowolnionej M. S. (1), urodzonej (...) w K. i obowiązki opiekuna prawnego całkowicie ubezwłasnowolnionej powierzył D. C. (1), który został zobowiązany do składania półrocznych sprawozdań dotyczących osoby i majątku podopiecznej oraz jednocześnie zwolniony od obowiązku sporządzenia spisu inwentarza majątku podopiecznej.

bezsporne

Wnioskodawca – D. C. (1) cierpi na depresję od 3 – 4 lat i w związku z tym jest pod stałą opieką lekarską. W związku z chorobą nie może się denerwować i nie może dźwigać.

Wnioskodawca, pomimo choroby od 2012 roku, pracuje w Ośrodku (...) w S., na stanowisku kierownika. W ośrodku tym przebywają podopieczne R. P. i M. S. (1), których jedynym źródłem dochodu jest renta przeznaczana na koszty związane z pobytem w ośrodku. Jest to jednak kwota niewystarczająca.

Wnioskodawca w ramach sprawowanej funkcji opiekuna prawnego, kilka razy załatwiał sprawy urzędowe, sprawy w Sądzie oraz związane z ośrodkiem pomocy społecznej w C..

dowód: zeznania wnioskodawcy D. C. (1) 00:01:56 k. 49 – 49v, dowód z innych wniosków dowodowych: zaświadczenie lekarskie k. 6, dokumentacja medyczna k. 34 – 35, postanowienie Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 24 czerwca 2016 roku k. 7, wnioski z dnia 18 lipca 2017 roku k. 8 -10, wyrok WSA w Gdańsku z dnia 22 listopada 2017 roku wraz z uzasadnieniem k. 11 – 17.

Wnioskodawca – D. C. (1) nie wskazał kandydata na opiekuna prawnego podopiecznych – R. P. i M. S. (1). Również żaden pracownik Ośrodku (...) w S. nie wyraził zgody na przyjęcie funkcji opiekuna prawnego, w miejsce wnioskodawcy, dla M. S. (1) i R. P..

dowód: pismo z dnia 16 grudnia 2019 roku k. 36.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z treścią art. 169 § 1, 2 i 3 krio z ważnych powodów sąd opiekuńczy może na żądanie opiekuna zwolnić go z opieki. Sąd opiekuńczy zwolni opiekuna, jeżeli z powodu przeszkód faktycznych lub prawnych opiekun jest niezdolny do sprawowania opieki albo dopuszcza się czynów lub zaniedbań, które naruszają dobro pozostającego pod opieką. Jeżeli sąd opiekuńczy nie postanowił inaczej, opiekun obowiązany jest prowadzić nadal pilne sprawy związane z opieką aż do czasu jej objęcia przez nowego opiekuna.

Z cytowanego przepisu wynika zatem, że opiekun prawny nie może sam osiągnąć skutku w postaci rozwiązania stosunku opieki (np. przez wypowiedzenie). Może jedynie żądać od sądu zwolnienia z tej funkcji na podstawie art. 169 § 1 krio. Przy czym żądanie to musi być uzasadnione ważnymi powodami.

Ważnymi powodami uzasadniającymi zwolnienie opiekuna z opieki na jego żądanie (według art. 169 § 1 krio z ważnych powodów sąd opiekuńczy może na żądanie opiekuna zwolnić go z opieki), są okoliczności analogiczne do tych, które uzasadniają zwolnienie go od objęcia opieki (art. 152 krio), a mianowicie zarówno takie, które absolutnie wyłączają sprawowanie przez opiekuna jego funkcji, jak również takie, które powodują, że pełnienie tych funkcji stało się dla niego zbyt uciążliwe. Zatem w rachubę wchodzą, między innymi, takie powody jak osiągnięcie przez opiekuna podeszłego wieku, znaczne pogorszenie się stanu jego zdrowia, urodzenie się opiekunowi dziecka, zmiana pracy na bardziej uciążliwą lub na taką, która ma być wykonywana poza miejscem zamieszkania (por. M. Grudziński, [w:] Komentarz KRO, 1975, s. 872).

Ważnym powodem i to zarówno w rozumieniu art. 152 krio, jak i w znaczeniu użytym w art. 169 § 1 krio, jest przeszkoda faktyczna lub prawna, która albo czyni opiekuna niezdolnym do sprawowania opieki albo dopuszcza się czynów lub zaniedbań, które naruszają dobro pozostającego pod opieką. Wówczas, w razie wystąpienia tych okoliczności, sąd opiekuńczy ma obowiązek zwolnienia opiekuna (zob. Winiarz, Gajda, Prawo rodzinne, s. 274–275).

Przyczyny niezdolności opiekuna do sprawowania opieki art. 169 § 2 krio dzieli na faktyczne i prawne. Przyczyny faktyczne są takie same jak ważne powody zwolnienia opiekuna na jego żądanie, które zostały wymienione powyżej. Natomiast do przyczyn prawnych zaliczyć należy te okoliczności, które w myśl art. 148 § 1 i 1a krio wyłączają ustanowienie określonej osoby opiekunem, a mianowicie opiekunem nie może być ustanowiona także osoba, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych albo została pozbawiona praw publicznych, została pozbawiona władzy rodzicielskiej albo skazana za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności albo za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby lub przestępstwo popełnione na szkodę małoletniego lub we współdziałaniu z nim, albo osoba, wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi, lub obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu.

Ważnym powodem jest również dopuszczanie się przez opiekuna czynów lub zaniedbań, które naruszają dobro pozostającego pod opieką (por. art. 169 § 2 krio). Zaniedbania, o które chodzi w art. 169 § 2 krio, polegają przede wszystkim na tym, że opiekun w ogóle nie wykonuje swoich obowiązków, np. niewykonywanie przez opiekuna obowiązku składania sprawozdania dotyczącego podopiecznego oraz rachunków z zarządu jego majątkiem albo obowiązku składania w oznaczonym terminie takiego sprawozdania oraz rachunków (obowiązek z art. 166 § 1 krio).

Sprawowanie opieki jest bowiem wykonywaniem przez opiekuna jego funkcji, w tym zwłaszcza wykonywaniem obowiązków wynikających z faktu, że jest on opiekunem. Dlatego też regułą jest, iż mimo zwolnienia opiekuna jest on obowiązany prowadzić nadal pilne sprawy związane z opieką aż do czasu objęcia jej przez nowego opiekuna (art. 169 § 3 krio). Unormowanie zawarte w art. 169 § 3 krio jest bowiem wyrazem roztoczenia przez ustawodawcę ciągłej ochrony prawnej nad osobą pozostającą pod opieką. Przy czym ochrona ta jest ograniczona do niezbędnej, albowiem ma służyć przeciwdziałaniu ujemnym skutkom zwłoki w objęciu opieki przez nowego opiekuna.

Przez pilne sprawy związane z opieką należy rozumieć te wszystkie sprawy podopiecznego dotyczące jego osoby lub majątku, które – zważywszy na dobro tego podopiecznego – wymagają załatwienia bez zwłoki, tj. nie czekając na objęcie opieki przez nowego opiekuna, jak również sprawy nagłe, czyli takie, których potrzeba niezwłocznego załatwienia powstała już po zwolnieniu opiekuna. Takimi sprawami są te wszystkie sprawy, w których ze względów istniejących po ogłoszeniu postanowienia zwalniającego dotychczasowego opiekuna a przed objęciem opieki przez nowego opiekuna zwłoka w załatwieniu sprawy co najmniej zagrażałaby dobru pozostającego pod opieką (przyczynami istniejącymi po ogłoszeniu postanowienia zwalniającego opiekuna mogą być także powody powstałe przed ogłoszeniem takiego postanowienia). Chodzi o to, aby przez załatwienie sprawy uniemożliwić powstanie albo zlikwidować istnienie zagrożenia dobra pozostającego pod opieką.

Podkreślić należy również, że o zaliczeniu określonej sprawy do kategorii spraw pilnych w rozumieniu art. 169 § 3 krio decydują okoliczności konkretnego wypadku. Istotne kryterium oceny stanowi tu dobro podopiecznego. To dobro podopiecznego rozstrzyga o tym, czy odroczenie prowadzenia określonej sprawy może narazić na uszczerbek interesy podopiecznego (por. M. Grudziński, w: B. Dobrzański, J. Ignatowicz (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy, s. 874).

Regułą jest także, że opiekun jest obowiązany prowadzić nadal pilne sprawy związane z opieką aż do czasu jej objęcia przez nowego opiekuna. Objęcie opieki następuje natomiast przez złożenie przyrzeczenia przed sądem opiekuńczym (art. 153 krio).

Sąd opiekuńczy może jednak odstąpić od reguły określonej w art. 169 § 3 krio, tj. "postanowić inaczej", zarówno wtedy, gdy zwolnienie opiekuna następuje na podstawie przewidzianej w art. 169 § 1 krio, jak i wtedy, gdy zwolnienie opiekuna następuje na podstawie przewidzianej w art. 169 § 2 krio. Zazwyczaj to, czy sąd opiekuńczy "postanowi inaczej", jest uzależnione od skonkretyzowanej przez sąd podstawy faktycznej zwolnienia opiekuna. Należy przy tym spodziewać się, że sąd opiekuńczy częściej skorzysta z przysługującego mu uprawnienia odstąpienia od reguły wynikającej z art. 169 § 3 krio wówczas, gdy zwolnienie opiekuna nastąpi z inicjatywy sądu, a nie z inicjatywy opiekuna. W każdym razie obowiązkiem sądu opiekuńczego jest "postanowienie inaczej" w sytuacji, gdy skonkretyzowana przez sąd podstawa faktyczna w istocie wyklucza umożliwienie zwolnionemu opiekunowi prowadzenia nadal jakichkolwiek spraw związanych z opieką – np. wtedy, gdy sam opiekun nie ma już pełnej zdolności do czynności prawnych, odbywa karę pozbawienia wolności albo dopuścił się przestępstwa naruszającego dobro pozostającego pod opieką.

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca jako okoliczności uzasadniające jego wniosek o zwolnienie go z pełnienia funkcji opiekuna prawnego ubezwłasnowolnionych całkowicie M. S. (2) i R. P. podał stan zdrowia, a mianowicie depresję, na którą cierpi od 3, 4 lat oraz brak możliwości umieszczenia podopiecznych, zgodnie z treścią postanowienia sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 24 czerwca 2016 roku, wydanego w sprawie III RNs 145/15, w domu pomocy społecznej, z uwagi na brak porozumienia w tym zakresie z kierownikiem Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w C..

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego bezsprzecznie wynika, że faktycznie wnioskodawca ma problemy zdrowotne i cierpi na depresję. Jednakże, w ocenie Sądu, okoliczność ta nie jest ważnym powodem uzasadniającym zwolnienia opiekuna prawnego ze sprawowania swojej funkcji. Niewątpliwym bowiem jest, że pomimo choroby wnioskodawca nadal świadczy pracę w miejscu pobytu podopiecznych M. S. (2) i R. P. i to na stanowisku kierownika. Zatem, w ocenie Sądu, stan zdrowia nie uniemożliwia mu prawidłowego funkcjonowania i wykonywania czynności związanych z pracą czy też opieką nad całkowicie ubezwłasnowolnionymi. Ponadto wnioskodawca jest pod stałą opieką medyczną i zażywa środki farmakologiczne.

Odnosząc się natomiast do kwestii braku porozumienia z kierownikiem Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w C. w zakresie umieszczenia podopiecznych, zgodnie z treścią postanowienia Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 24 czerwca 2016 roku, wydanego w sprawie III RNs 145/15, w domu pomocy społecznej, to w ocenie Sądu, wnioskodawca nie wykazał aby była to przeszkoda czy też przyczyna uniemożliwiająca prawidłowe sprawowanie opieki.

Wobec powyższego zasadnym było orzec jak w sentencji.