Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Człuchowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 09/09/2025 r.

Sąd Rejonowy w Człuchowie IV Wydział Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Marek Osowicki
Protokolant:	kierownik sekretariatu Anna Górska

po rozpoznaniu w dniu 9 września 2025 r. w Człuchowie

sprawy z powództwa P. C.

przeciwko (...) Spółka z o.o. Spółka komandytowa przy Zakładzie Karnym w C.

o zadośćuczynienie

1.  Oddala powództwo

2.  Zasądza od powoda P. C. na rzecz pozwanej (...) Spółki z o.o. Spółki komandytowej przy Zakładzie Karnym w C. kwotę 2 700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, tytułem kosztów procesu.

(-) M. O.

Sygn. akt IV P 102/24

UZASADNIENIE

Powód P. C. wniósł przeciwko (...) spółka komandytowa w P. o zasądzenie kwoty 40.000 zł z tytułu zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że pracował w firmie (...) od 28.10.2021 r. do 26.09.2022 r. Przez brak dostępnej palarni dla osób palących wyroby tytoniowe oraz nie egzekwowanie zakazu palenia tytoniu został narażony na utratę zdrowia bądź życia. Naruszona tez została godność ludzką powoda, poprzez to, że w niewielkim pomieszczeniu łaźni nie było wydzielonych jednoosobowych kabin, co było niezwykle niekomfortowe oraz upokarzające. Wychodząc z łaźni w wąskim przejściu mijał inne osoby które wchodziły do łaźni bez ubrania, co było bardzo krepujące. Przez wdychanie dymu odczuwał pogorszenie samopoczucia, wymiotował i miał także zawroty głowy, często zwalniał się z pracy udając się do lekarza oraz doznał wypadków przy pracy.

Pełnomocnik pozwanej spółki w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanej spółki wskazał, iż powód świadczył pracę w pozwanej spółce na podstawie umowy zawartej pomiędzy Zakładem Karnym w C. a pozwaną spółka o zatrudnianie skazanych. W przypadku dochodzenia zadośćuczynienia w oparciu o przepis art. 445 k.c. powód winien wykazać uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia oraz rozmiar krzywd. W przypadku gdy podstawą roszczenia miałyby być art. 448 § 1 k.c. w zw. z art. 24 k.c. , powód powinien udowodnić nie tylko fakt naruszenia dobra osobistego ale i fakt bezprawnego naruszenia dóbr osobistych powoda przez pozwaną, a tym samym zaistnienie krzywdy wywołanej tym naruszeniem i jej rozmiar uzasadniający przyznanie zadośćuczynienia. Bezprawność jest konieczną przesłanką do udzielenia ochrony. Zasądzenie zadośćuczynienia w oparciu o art. 448 k.c. nie może mieć miejsca w każdym przypadku dyskomfortu psychicznego. Nie można bowiem nadużywać instrumentów prawnych właściwych ochronie dóbr osobistych, gdyż prowadzi to do deprecjonowania samego przedmiotu ochrony.

Wyczuwalny sam zapach palenia wyrobów tytoniowych stwierdzony podczas kontroli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w C. z 11.02.2022 r.

Sąd ustalił co następuje:

Powód P. C. odbywał karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w C.. W okresie od 28.10.2021 r. do 26.09.2022 r. był zatrudniony na postawie skierowania Dyrektora Zakłady Karnego w C. w (...) spółka komandytowa w P., w ramach umowy o zatrudnianie skazanych zawartej pomiędzy pozwaną spółką a Zakładem Karnym w C..

(bezsporne, nadto umowa o zatrudnienie skazanych k.48-52).

Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w C. na wniosek powoda z 19.01.2022 r. przeprowadził kontrolę, podczas której stwierdzono, że pomieszczenia szatni i toalet są sprzątane na bieżąco. Sanitariaty są serwisowane przez hydraulika. W toaletach wyczuwalny był zapach palenia wyrobów tytoniowych a kierownik zadeklarował, iż od marca ma zostać uruchomiona palarnia na zewnątrz zakładu.

(dowód: odpowiedź (...) z 11.02.2022 r. ).

W dniach od 25.11. do 15.12.2021 r. Inspektor Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadził kontrolę w pozwanej spółce i ustalił, że w szatni otwartej-wieszakowej nie zapewniono odpowiedniej dla wykonujących pracę na zmianie ilości miejsca do powieszenia ubrań i obuwia oraz miejsce do siedzenia, w pomieszczeniu z natryskami, sufit zawilgocony, brudny, uszkodzone lub zerwane 3 dozowniki do mydła, nie wydzielono oddzielnych kabin. W pomieszczeniach toalet stwierdzono uszkodzenia.

(dowód: protokół kontroli k. 146-150).

W dniach od 9 do 26.07.2022 r. Inspektor Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadził kontrolę w pozwanej spółce i ustalił, że w szatni znajdują się ponumerowane szafki zamykane zamkiem patentowym dla każdego z osadzonych nie zapewniono warunków suszenia odzieży. Pomieszczenie łaźni jest wyposażone w 12 punktów natrysków w 4 brakuje sitek. Jadalnia jest wyposażona w stoły i taborety, termosy z gorącą kawą i herbatą oraz w zmywarkę.

(dowód: protokół kontroli k. 55-61).

W dniach od 6 do 21.10.2022 r. Inspektor Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadził kontrolę w pozwanej spółce i ustalił, w szatni znajdują się ponumerowane szafki zamykane zamkiem patentowym dla każdego z osadzonych, są tez ścienne suszarki. Pomieszczenie łaźni jest wyposażone w 12 punktów natrysków, nie jest wyposażone w jednoosobowe kabiny natryskowe a pomieszczenie łaźni nie oddzielone od pomieszczeń szatni, pomieszczeniem izolującym. Jadalnia jest wyposażona w stoły i taborety, termosy z gorącą kawą i herbatą oraz w zmywarkę.

(dowód: protokół kontroli k. 22-24 i 64-68).

Zastępca Okręgowego Inspektora Pracy w G. w odpowiedzi z 26.10.2022 r. na skargę powoda z 14.09.2022 r. stwierdził, iż w protokole inspektora pracy z 21.10.2022 r. odnotowano nieprawidłowości dotyczące niewłaściwej liczby natrysków w pomieszczeniu łaźni, braku wydzielenia jednoosobowych kabin oraz umieszczenia sitek natryskowych w sposób niezapewniający, aby strumień wody spływał na ramiona pracownika a nie na głowę. Inspektor pracy 21.10.2022 r. wydał decyzje obligujące pracodawcę do zapewnienia odpowiedniej liczby oddzielnych kabin natryskowych oraz oddzielenia pomieszczenia z natryskami pomieszczeniem izolującym od pomieszczenia szatni w celu bezkolizyjnego ruchu pracowników już umytych i ubranych w własną odzież. Termin wykonania wydanych decyzji został określony na 31.12.2022 r.

(dowód: odpowiedź na skargę k.13).

Decyzją Okręgowego Inspektora Pracy w G. z 5.02.2024 r. przedłużono pozwanej spółce termin wykonania utrzymanych w mocy decyzji do 31.12.2024 r.

(dowód: decyzja k. 53-54).

Powód jako osadzony 27.05.2022 r. uległ wypadkowi doznając urazu nadgarstka prawej ręki podczas podnoszenia mebla. W wymaganym terminie 8.06.2022 r. sporządzono kartę wypadku i w okresie od 27.05.2022 r. do 10.06.2022 r. przez 15 dni korzystał ze zwolnienia a powodowi wypłacono zasiłek wypadkowy. Lekarz stwierdził stłuczenie ręki prawej.

(dowód: k.67, karta wypadku k. 137, zaświadczenie lekarskie k. 138).

Powód miał wystawiane zwolnienia przez lekarza Ambulatorium Zakładu Karnego w C. dla N. w okresie od 30.05 do 10.06. 2022 r. , od 14-15.06.2022 r. , od 1-8.07.2022 r. i od 15 do 16.09.2022 r.

(dowód: k.10-11).

W pozwanej spółce co roku przeprowadzane badania środowiskowe co do poziomu hałasu, stanu oświetlenia i zapylenia, których wyniki są wywieszane. Pracownikom i osadzonym są w wydawane na życzenie stopery i maseczki. Pracownicy i osadzeni otrzymują odzież ochronną i buty, są przeszkoleni z zakresu bhp. Na stanowiskach tapicerskich jest zamontowany wyciąg mechaniczny. W zakładzie obowiązuje zakaz palenia. Na zewnątrz zakładu jest palarnia. W okresie covidu palarnia była otwierana tylko w wyznaczonych godzinach. W toaletach czuć było woń palonego tytoniu, bardzo sporadycznie można było to zobaczyć gołym okiem. Na terenie zakładu jest łaźnia która była do końca 2022 r. otwarta a obecnie w łaźni są oddzielne prysznice z kotarą. Pomieszczania dla skazanych takie jak szatnia, stołówka-kuchnia, korytarz i toalety są sprzątane.

(dowód: zeznania świadków P. J. k.93-94 od 00:08:05 do 00:33:44, A. M. od 00:33:44 do 00:58:31, W. C. k.127 od 00:12:41 do 00:36:59, G. N. k. 128 od 00:36:59 do 00:52:05, P. S. k.159-160 do 00:10:26, I. L. k.173 od 00:38:47 do 01:20:02 ).

Skazani palili papierosy w toalecie i przejściach, bo palarnia jest na dworze i jest tam zimno. Funkcjonariusze służby więziennej zwracali uwagę na zakaz palenia i wypisywali raporty dyscyplinarne. W zakładowej łaźni woda leciała z natrysków a osadzeni stali jeden obok drugiego. W zakładowej łaźni były montowane przegródki. Skazani kąpali się też w celi mieszkalnej i na oddziale mieszkalnym. Toalety były sprzątane.

(dowód: zeznania świadków P. F. k. 110 od 00:08:20 do 00:19:05, Ł. Ł. k. 110-111 od 00:23:26 do 00:40:21, G. R. k.111 od 00:44:32 do 01:00:26, M. T. k.111 od 01:05:08 do 01:30:02, D. T. k. 128 od 00:53:20 do 00:56:32, P. S. k.159-160 od 00:13:18 do 00:33:01, D. S. k. 172 -173od 00:09:54, ).

Sąd zważył co następuje:

Powództwo o zadośćuczynienie za naruszanie dóbr osobistych nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 121 § 1 k.k.w., skazanego zatrudnia się na podstawie skierowania do pracy, albo umożliwia się skazanemu wykonywanie pracy zarobkowej w ramach umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy o pracę nakładczą lub na innej podstawie prawnej.

W razie skierowania do pracy świadczenie pracy nie jest efektem obowiązku przyjętego przez skazanego dobrowolnie, lecz wynika z faktu skierowania przez administrację zakładu karnego. W konsekwencji skazany świadczy pracę nie w ramach zobowiązaniowego stosunku prawnego, lecz w ramach stosunku publicznoprawnego, jaki powstaje na skutek orzeczenia wobec niego kary pozbawienia wolności i który wiąże skazanego przez czas jej odbywania z państwem, reprezentowanym przez administrację zakładu karnego (A. K., Z. zatrudniania osadzonych..., s. 9).

W niniejszej sprawie jak wynika z niekwestionowanej umowy zawartej pomiędzy a Skarbem Państwa Zakładem Karnym w C. a (...) Sp. Z o.o. Sp. k. z siedzibą w P. skazanych, w tym powoda, zatrudniano w pozwanej spółce odpłatnie na podstawie skierowania do pracy przez Dyrektora Zakładu Karnego w C. w wymiarze 7/8 etatu, na stanowisku tapicera.

Więc bezspornie pomiędzy powodem a pozwaną spółką nie doszło do nawiązania stosunku pracy.

Zgodnie z art. 121 § 9 k.k.w. w stosunku do skazanych zatrudnionych na podstawie skierowania do pracy nie stosuje się przepisów prawa pracy, z wyjątkiem przepisów dotyczących czasu pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Przy zatrudnieniu na podstawie skierowania do pracy „podmiot zatrudniający, na którego rzecz wykonywana jest praca w oparciu o umowę o zatrudnianie odpłatne skazanych, nie posiada legitymacji biernej w sprawach o roszczenia skazanego wynikające z wykonywania przez niego zatrudnienia na warunkach pracy nakładczej na podstawie skierowania przez dyrektora zakładu karnego. Kwestie te należą do wyłącznej kompetencji dyrektora zakładu karnego, a ich rozstrzygnięcie następuje w drodze decyzji z zakresu prawa karnego wykonawczego, podlegających zaskarżeniu w trybie przewidzianym w przepisach Kodeksu karnego wykonawczego” (porównaj: wyrok SN z 8.03.2013 r., II PK 192/12 , OSNP 2013/23–24, poz. 279; por. także postanowienie SA w Krakowie z 26.05.2009 r., II AKzw 293/09 , KZS 2009/5, poz. 41, postanowienie SA w Białymstoku z 19 lutego 2018 r., I ACa 804/17, LEX nr 2453711, wyrok SA w Gdańsku z 19.11.2014 r., V ACa 596/14, LEX nr 1648846, wyrok SO w Poznaniu z 30.09.2016 r., II Ca 1611/15 , LEX nr 2140989).

W razie nieprzestrzegania warunków przez zatrudniającego, dyrektor zakładu karnego ma prawo wstrzymania zatrudnienia lub rozwiązania umowy o odpłatne zatrudnienie skazanych (§ 10 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 9 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad zatrudniania skazanych t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1887). Może również - na szczegółowo uzasadniony wniosek podmiotu zatrudniającego - zmienić miejsce i rodzaj pracy skazanego lub wycofać go z zatrudnienia (§ 9 cytowanego wyżej rozporządzenia).

W rozpoznawanej sprawie powód jako skazany skierowany do wykonywania pracy odpłatnej, dochodził od pozwanej spółki zadośćuczynienia za narażenie na utratę zdrowia i życia przez brak dostępnej palarni oraz nieegzekwowanie zakazu palenia, za naruszenie jego godności ludzkiej poprzez to, że w niewielkim pomieszczeniu nie było wydzielonych jednoosobowych kabin prysznicowych.

Zatem roszczenia powoda wiązały się z warunkami wykonywania przez niego odpłatnej pracy na podstawie skierowania Dyrektora Zakładu Karnego w C..

W ocenie sądu po stronie pozwanej wystąpił brak legitymacji procesowej biernej skutkujący oddaleniem powództwa.

Nawet gdyby nie podzielić stanowiska sądu co do braku legitymacji procesowej biernej pozwanej spółki, to zdaniem sądu powództwo podlegałoby też oddaleniu.

W stosunku do skazanych zatrudnionych na podstawie łączącej ich z podmiotem zatrudniającym umowy, w zakresie nieuregulowanym w przepisach Kodeksu karnego wykonawczego, stosuje się przepisy prawa pracy art. 121 § 8 k.k.w. (tak: Wyrok Sądu Najwyższego z 8 marca 2013 r., II PK 192/12).

W sprawach nie uregulowanych w kodeksie pracy mają odpowiednie zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego (art. 300 k.p.). Kodeks pracy nie reguluje kwestii zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych pracownika więc odpowiednie zastosowanie będą miały przepisy kodeksu cywilnego.

Przepis art. 24 § 1 k.c. mówiący o roszczeniach z tytułu naruszenia dóbr osobistych stanowi w ostatnim zdaniu, że zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny można żądać "na zasadach przewidzianych w kodeksie".

Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dóbr osobistych ma charakter odpowiedzialności deliktowej. W przypadku tego rodzaju odpowiedzialności bezprawność to nie tylko działanie skutkujące naruszeniem prawa stanowionego, ale także sprzeczne z zasadami współżycia społecznego czy ogólnym obowiązkiem zachowania ostrożności.

Roszczenia z art. 448 k.c. określił ustawodawca w ramach odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych. Pokrzywdzony może żądać kompensaty krzywdy od ponoszącego winę (por. wyrok SN z 12 grudnia 2002 r., V CKN 1581/00, OSNC 2004, nr 4, poz. 53; B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, W sprawie wykładni art. 448 k.c., PS 1997, nr 1, s. 6 i n.; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2005, art. 448, nb 12-13; A. Szpunar, Zadośćuczynienie..., s. 211-212).

Na pokrzywdzonym powodzie spoczywał ciężar dowodu winy, chociażby w najlżejszej postaci, ponieważ przesłanką zasądzenia zadośćuczynienia pieniężnego za naruszenie dóbr osobistych jest krzywda wyrządzona z winy umyślnej lub nieumyślnej.

Zgodnie z ogólną zasadą dowodową wyrażoną w art. 6 k.c. - w przedmiotowej sprawie ciężar wykazania istnienia dobra osobistego podlegającego ochronie oraz faktu jego naruszenia spoczywał na powodzie jako osobie, która z faktów tych wywodzi określone skutki prawne. Powód mógł wykazać powyższe fakty wszelakimi dowodami.

Powód nie wykazał, iż jego dobro osobiste w postaci zdrowia czy życia zostało narażone przez warunki pracy naruszające obowiązujące przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy lub dopuszczalne normy.

Z zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż powód przeszedł wymagane profilaktyczne badania lekarskie, został przeszkolony w zakresie bhp oraz został poinformowany o zagrożeniach związanych z wykonywaną pracą a także o ryzyku zawodowym z nią związanym, został wyposażony w odzież ochronną i buty, mógł korzystać z ochronników słuchu i maseczek. Wykonywane dwa razy do roku badania środowiskowe co do poziomu hałasu, stanu oświetlenia i zapylenia, stwierdzały jedynie nieznaczne przekroczenie poziomu hałasu. Jednak w zakładzie wydawano na życzenie skazanych ochronniki słuchu w postaci tzw. stoperów.

Powyższe znajduje potwierdzenie nie tylko w wzajemnie uzupełniających się i jasnych a przez to wiarygodnych w zeznaniach świadków P. J., A. M., W. C., G. N., P. S. i I. L. ale też w protokołach licznych kontroli Państwowej Inspekcji Pracy za lata 2021 i 2022 czy Powiatowego Inspektora Sanitarnego w C..

Powód nie wykazał też, iż sam fakt, wiarygodnie potwierdzony przez świadków P. F., Ł. Ł., G. R., M. T., D. T., P. S. i D. S., że skazani nie przestrzegali zakazu palenia papierosów w zakładzie pracy oraz występująca w toaletach wyczuwalna woń papierosów a bardzo sporadycznie widok dymu, narażała powoda na utratę zdrowia i życia.

Powód nie wykazał, poza własnymi wyjaśnieniami, czy w toalecie kiedy z niej korzystał był wyczuwalny zapach tytoniu. Jaki był stopień nasilenia zapachu tytoniu lub zadymienia oraz, że nie było w toalecie kratek wentylacyjnych.

W razie zaistnienia takiego faktu winien go niezwłocznie zgłosić funkcjonariuszom służby więziennej.

Nie każda ekspozycja na woń tytoniu i nie we wszystkich warunkach naraża realnie na utratę zdrowia i życia, mimo że niewątpliwie długofalowo palenie tytoniu jest szkodliwe dla zdrowia i również dla tak zwanych biernych palaczy.

Co więcej, funkcjonariusze służby więziennej zwracali skazanym uwagę na zakaz palenia papierosów i składali do dyrektora zakładu karnego wnioski dyscyplinarne a pozwana spółka wyznaczyła na zewnątrz zakładu zadaszone miejsce na palarnię.

W zakresie naruszenia godności ludzkiej powoda, przez fakt, iż w łaźni zakładowej nie było wydzielonych kabin prysznicowych, co potwierdzają protokoły Państwowej Inspekcji Pracy, powód nie wykazał, iż przez korzystanie z niewydzielonych prysznicy doznał przykrości lub była naruszona jego godność przez współosadzonych i w jaki konkretnie sposób.

Zauważyć należy, iż standardy łaźni zakładowych, sportowych, szkolnych czy istniejących w zakładach karnych, dopiero stosunkowo niedawno uległy podwyższeniu, co stało się też i w pozwanej spółce.

W ocenie sądu samo przez się korzystanie z wspólnych prysznicy nie implikuje automatycznie naruszenia godności osobistej.

Powód nie wskazał w jaki sposób pozwana spółka doprowadziła do uszczerbku w jego dobrach osobistych i że wystąpiła przesłanka bezprawności, konieczna do stwierdzenia, że naruszenie dobra osobistego zasługiwało na ochronę prawną.

Decyzją Okręgowego Inspektora Pracy w G. z 5.02.2024 r. przedłużono pozwanej spółce termin wykonania utrzymanych w mocy decyzji, w tym osobnych prysznicy, do 31.12.2024 r.

Co więcej powód mógł korzystać z mycia w wydzielonym kąciku sanitarnym w celi mieszkalnej lub z kąpieli w oddziale mieszkalnym, tak jak zawnioskowany przez powoda świadek Ł. Ł..

Skoro powód korzystał z łaźni zakładowej, widząc brak kabin prysznicowych, to godził się na takie warunki, korzystania z kąpieli a zgoda wyłącza bezprawność działania.

Samo subiektywne poczucie krzywdy powoda i jego przekonanie o zasadności swojego stanowiska, nie może zastąpić procesowego wykazania, zgodnie z ogólną regułą dowodową art. 6 k.c. - wszystkich przesłanek odpowiedzialności pozwanego.

Ponadto odmowa zasądzenia zadośćuczynienia może być spowodowana znikomym wymiarem cierpień i innych negatywnych konsekwencji doznanych przez poszkodowanego na skutek naruszenia dobra osobistego, czy też podejmowaniem przez naruszyciela dóbr osobistych dobrowolnych działań mających na celu zniwelowanie czy też zmniejszenie doznanych przez poszkodowanego negatywnych konsekwencji na skutek naruszenia jego dobra osobistego (tak: Wyrok SN z 30.01.2024 r., (...), OSNC-ZD 2024, nr 4, poz. 35).

W związku z powyższym roszczenie powoda o zadośćuczynienia należało oddalić.

O kosztach procesu sąd orzekł w myśl przepisu art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 pkt. 2 w zw. z § 2 pkt 5 i § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015 r. (Dz.U. poz. 1800 ze zm.), zasądzając od powoda na rzecz pozwanej spółki kwotę 2700 zł tytułem kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

(-) M. O.